Hậu COVID-19, thị trường nghỉ dưỡng đã bắt đầu bước vào giai đoạn bão hòa, để có thể vượt lên dẫn đầu, Việt Nam thật sự cần có một loại hình du lịch độc đáo, và golf chính là câu trả lời cho bài toán này. Bởi lẽ, golf không chỉ là môn thể thao mà sự thực là một ngành kinh tế thể thao.

Những năm gần đây, Việt Nam đã trở thành điểm đến hấp dẫn của đầu tư nước ngoài. Bên cạnh nguồn thu lớn mang lại cho nền kinh tế, du lịch golf thủ còn mang lại công việc thu nhập ổn định cho lao động địa phương và nhiều lợi ích về mặt kinh tế - xã hội khác. Du lịch golf thủ Việt Nam đang có những yếu tố của "Thiên thời, địa lợi, nhân hòa" để ngày càng có nhiều bước đột phá, đồng thời góp phần phát triển các ngành dịch vụ du lịch khác. Và Lễ hội Du lịch golf cùng giải golf tầm cỡ châu lục như BRG Open gôn thủ Championship Danang 2022, dự kiến diễn ra vào cuối tháng 8, tại Đà Nẵng được xem là "cú hích", góp phần định vị Việt Nam trên bản đồ cường quốc gôn thế giới.

Bài 1: Du lịch golf - "Kho báu" của ngành kinh tế xanh

Golf luôn được xem là một trong những môn thể thao quyến rũ nhất hành tinh. Du nhập vào Việt Nam chưa lâu, nhưng tốc độ phát triển golf tại "đất nước hình chữ S" được đánh giá là nhanh, mạnh nhất thế giới. Và du lịch golf đang được xem là "kho báu", "con gà đẻ trứng vàng" để ngành kinh tế xanh Việt Nam phục hồi, bứt phá hậu CVOVID-19, "né" bẫy thu nhập trung bình.

Nơi golf "khai sinh"

Nhẹ nhàng nhưng đẳng cấp, chậm rãi nhưng bền bỉ, mạnh mẽ uyển chuyển, ung dung trên những thảm cỏ xanh ngút ngàn, golf luôn coi là môn thể thao có sức hút đặc biệt.

Là một golf thủ, nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan chia sẻ: "Chơi golf rất ham. Ham vì đi ngoài trời, tinh thần rất thoải mái, sảng khoái. Nếu chơi 18 lỗ thì thông thường người chơi phải mất 5 tiếng đồng hồ, tính ra phải đi bộ khoảng 10 km/trận. Không khí thì rất trong lành, yên tĩnh nên giải tỏa được những căng thẳng. Môn golf cũng đòi hỏi người chơi phải tập trung thành thử giải tỏa được tâm lý. Thứ nữa là chơi golf không có tính đối kháng mà chỉ chơi với nhau nên tính gắn kết bạn bè rất cao. Lúc mệt đi chơi thì thấy khỏe ra rất nhiều. Đấy là những thứ hấp dẫn của golf".

Môn golf lần đầu tiên được công nhận là trò giải trí vào những năm 1920 tại Hà Lan. Tuy nhiên, môn thể thao tinh hoa này lại bắt nguồn từ Scotland và phổ biến tại đây vào thế kỷ XV. Năm 1744, khi "Hiệp hội Gôn danh dự Edinburg" ra đời tại Scotland, golf thực sự bùng nổ mạnh mẽ. Đây là dấu mốc quan trọng, khởi đầu cho sự ra đời hàng loạt hiệp hội, câu lạc bộ (CLB) golf, trong đó Hiệp hội Golf thánh Andrews ra đời vào năm 1754, sau này trở thành CLB golf Hoàng Gia (R&A).

Vẻ đẹp sân Nicklaus Course tại BRG Đà Nẵng Golf Resort

Năm 1895, các tay golf nữ đầu tiên thành lập CLB khiến cho nam giới bị mất thế "độc quyền". Cuối năm 1888 mới chỉ có 138 CLB tại Anh Quốc, nhưng năm 1914 đã có 1801 CLB. Môn golf cũng đã lan truyền ra khắp thế giới trong giai đoạn này, với hàng loạt CLB golf ở Mỹ, Canada, Malaysia, Hồngkông (Trung Quốc), Úc… được "khai sinh". Nhất là sự ra đời của Liên đoàn golf Hoa Kỳ (USGA) vào năm 1894.

Hiện nay, môn golf vẫn tiếp tục nằm dưới sự chi phối chung của hai tổ chức R&A và USGA.

Golf - một ngành công nghiệp doanh thu "khủng"

Golf vừa là một bộ môn thể thao vừa là một hoạt động giải trí thú vị và cũng là một ngành công nghiệp mang lại doanh thu "khủng". Bộ môn này đang được thúc đẩy mạnh hơn nhờ được đưa vào Thế vận hội Mùa hè 2016 tại Rio de Janeiro, Brasil và gần đây nhất là thế vận hội Olympic diễn ra tại Nhật Bản năm 2021.

Theo cuốn sách "Golf Tourism" của Louise Hudson và Simon Hudson, golf đại diện cho thị trường du lịch liên quan đến thể thao lớn nhất. Du lịch golf có giá trị tới 20 tỉ USD, với hơn 50 triệu khách du lịch chơi golf, trong ước tính khoảng 32.000 sân golf trên thế giới.

"Cá mập trắng" Greg Norman nhận định, các sân golf đã trở thành điểm hấp dẫn cho một điểm đến du lịch. Du khách của du lịch golf thường có mức chi tiêu trung bình cao hơn so với các khách du lịch thuộc các loại hình khác. Bên cạnh đó, các sân golf thường dễ thu hút đầu tư du lịch, cải thiện việc làm, cũng như khả năng cạnh tranh trong khu vực và bù đắp cho đặc tính theo mùa của du lịch truyền thống. Do đó các nhà chức trách thuộc chính phủ nhiều nước và khu vực tỏ ra rất quan tâm đến việc đưa golf vào kế hoạch phát triển du lịch, trong đó có Việt Nam.

Thực tế, du lịch golf không còn mới lạ nhiều quốc gia trên thế giới. Theo Báo cáo Kinh tế golf Hoa Kỳ được Tổ chức We Are Golf công bố năm 2016, golf đã trực tiếp mang về 84,1 tỉ USD cho nền kinh tế Hoa Kỳ, tăng 22% so với năm 2011. Con số này lên tới 191,9 tỉ USD nếu tính cả nguồn thu gián tiếp và những tác động kinh tế golf mang lại.

Chi tiêu du lịch golf tại "đất nước cờ hoa" đạt 25,7 tỉ USD, tổng thu nhập từ việc xây dựng bất động sản cho các cộng đồng golf là 7,2 tỉ USD. Golf đã tạo ra gần 2 triệu việc làm và 58,7 tỉ USD tiền lương cho toàn bộ lao động ngành này.

Ngay sau Hoa Kỳ, Vương Quốc Anh là nước có ngành dịch vụ golf mạnh thứ 2 thế giới. Năm 2016, tại đây các golf thủ chi tổng cộng 4,3 tỷ bảng Anh (tương đương 5,6 tỉ USD), chiếm 14% tổng chi tiêu cho thể thao tại đây. Nếu tính cả nguồn thu gián tiếp, golf mang về cho nền kinh tế Anh xấp xỉ 10,3 tỉ bảng Anh mỗi năm (khoảng 13,42 tỉ USD). Đồng thời, tạo ra 75.000 việc làm và mang về 775 triệu bảng Anh hằng năm cho ngành du lịch nước này. Golf cũng là môn thể thao duy nhất đạt chỉ tiêu chiến lược phát triển kinh tế do Chính phủ Anh đề ra.

"Cuộc đua" ở các quốc gia châu Á

Tại châu Á, Nhật Bản là quốc gia tiên phong phát triển du lịch golf. Những năm 1980, "xứ phù tang" đã lên kế hoạch xây dựng hàng nghìn sân golf. Hiện, Nhật Bản có hơn 2.500 sân golf, hàng năm du lịch gôn chiếm từ 6-7% tỉ trọng GDP của quốc gia này. Ngành golf ở Nhật Bản phát triển mạnh mẽ đến mức, các doanh nghiệp và nhà đầu tư của "xứ phù tang" còn mở rộng thị trường sang các nước Đông Nam Á.

Hố gôn #1, Par 4, Nicklaus Course, BRG Đà Nẵng Golf Resort.

Tại ASEAN, Thái Lan được mệnh danh là "Thủ đô golf của châu Á" với hơn 300 sân golf có thiết kế độc đáo, dịch vụ đa dạng, nhân sự được đào tạo bài bản, chi phí rẻ. Hàng năm, các sân golf tại "xứ sở chùa Vàng" được cho là "bận rộn" nhất châu Á, thu hút khoảng 8-9% trong tổng số 35 triệu khách quốc tế đến Thái Lan hàng năm. Du khách golf đều đặn mang về cho "xứ chùa Vàng" hàng chục tỉ USD doanh thu mỗi năm, đóng góp trung bình tới 9% GDP của quốc gia này.

Tại Á châu, Trung Quốc cũng là nước đi đầu trong ngành du lịch golf. Năm 1995, khi đăng cai Giải Golf Thế giới, Trung Quốc nhận ra rằng, người phương Tây sống tại đây cần một nơi để thư giãn và trao đổi công việc và tầng lớp doanh nhân đang lên của Trung Quốc thể hiện đẳng cấp. Năm 2007, Chính phủ Trung Quốc quyết tâm xây dựng một "Hawaii phương Đông" tại đảo Hải Nam với 10 sân golf, biến nơi này thành "Thủ đô thể thao và giải trí của châu Á".

Ngoài ra, du lịch golf châu Á còn chứng kiến sự vươn lên mạnh mẽ của Ấn Độ và Malaysia, Việt Nam trong những năm gần đây.

Việt Nam nhập cuộc nhanh

Tại Việt Nam, vua Bảo Đại, vị vua cuối cùng của triều Nguyễn là người đưa golf về "đất nước hình chữ S". Năm 1930, ông xây sân golf đầu tiên tại Đà Lạt, nay là sân Dalat Palace Golf Club, nhưng phải tới năm 1990, golf mới được người Việt Nam biết đến nhiều hơn và bắt đầu giai đoạn hoàng kim từ năm 2012.

Bắt đầu muộn, nhưng Việt Nam đã nhập cuộc nhanh chóng với ngành golf nói chung, du lịch golf nói riêng. Theo ông Đoàn Mạnh Giao, nguyên Bộ trưởng- Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Chủ tịch đầu tiên của Hiệp hội Golf Việt Nam (VGA), thời điểm năm 2007, khi VGA thành lập, cả nước có tổng cộng gần 4.000 hội viên (trong đó số hội viên người nước ngoài chiếm khoảng 80%); 26 dự án đầu tư xây dựng sân golf đã được cấp phép, trong đó có 14 dự án đã hoạt động có hiệu quả, tạo việc làm cho gần 16.000 lao động địa phương và đóng góp vào ngân sách Nhà nước.

Đến nay, sau 15 năm, theo Hiệp hội Golf Việt Nam, số người chơi golf tại Việt Nam tăng lên khoảng 100.000 người, số người chơi ít nhất 2 lần một tháng khoảng 30.000 người.

Còn theo Tổng cục Thể dục thể thao, cả nước đã có 80 sân golf 18 hố đi vào hoạt động. Trong đó, có 32 sân đạt tiêu chuẩn 5 sao quốc tế, chạy theo đường biển dài 6.000 km, gắn liền với các khu nghỉ dưỡng sang trọng. Dự kiến, đến năm 2025 sẽ có 200 sân golf 18 hố đi vào hoạt động (mỗi tỉnh hiện nay đều đang lên kế hoạch xây dựng 10-15 sân golf, thậm chí cá biệt có một số tỉnh có từ 30-50 dự án đang trong giai đoạn hoàn thiện pháp lý).

Hai năm trở lại đây, dù ảnh hưởng bởi COVID-19, nhiều sân golf mới gắn liền với các khu nghỉ dưỡng biển vẫn được khai trương tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Các địa phương phát triển golf mạnh nhất là Hà Nội, Hòa Bình, Bắc Giang, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương. Các doanh nghiệp tham gia phát triển golf đều là những "ông lớn", tiêu biểu như Tập đoàn BRG - nhà phát triển golf hàng đầu Việt Nam với hệ thống 7 sân golf đẳng cấp quốc tế, đủ điều kiện tổ chức các giải golf tầm cỡ khu vực và trên thế giới.

Cách đây hai thập kỷ, Tập đoàn BRG đã mua lại sân golf Đồng Mô (nay là sân golf Kings Island Golf Resort, quy mô 350 ha, 1.500 ha mặt hồ). Đây được coi là một dấu mốc quan trọng của thị trường trong nước khi golf là lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ lúc bấy giờ. Thời điểm này, chính bà Nguyễn Thị Nga, nhà sáng lập, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn BRG cũng thừa nhận "không biết gì về golf, cũng chưa bao giờ cầm gậy golf". Nhưng nữ doanh nhân tài ba nhận thấy golf là loại hình kinh doanh tiềm năng vì "đất rất rộng, rất đẹp, người chơi thì đam mê" và "đây sẽ trở thành một dịch vụ không sợ ế".

Thực vậy, với nhu cầu không ngừng tăng cao, sân golf sẽ là mảnh ghép quan trọng hoàn thiện mô hình du lịch chuỗi bao gồm nghỉ dưỡng và giải trí. Không những thế, golf còn là sản phẩm của hội nhập hóa và nhu cầu thể hiện đẳng cấp, thị hiếu thời thượng. Những sân golf thực sự đã và đang nâng tầm cho các khu resort nghỉ dưỡng, kích thích du khác ở lâu hơn, chi nhiều tiền hơn cho các khu du lịch và dịch vụ đi kèm sân golf.

Thị trường nghỉ dưỡng đã bắt đầu bước vào giai đoạn bão hòa. Để có thể vượt lên dẫn đầu, Việt Nam thật sự cần có một loại hình du lịch độc đáo, và golf chính là câu trả lời cho bài toán này. Hậu COVID-19, phát triển du lịch golf - loại hình được "may đo" phù hợp các yếu tố phòng chống dịch, xu hướng du lịch thể thao, được xem là "đòn bẩy" giúp ngành kinh tế xanh phục hồi và bứt phá mạnh mẽ sau hơn hai năm COVID-19.