Một trong những phương pháp nhịn ăn được nhiều người áp dụng trên thế giới được gọi là 5:2 Fast Diet, tức là ăn bình thường trong 5 ngày/tuần rồi giảm lượng calo đưa vào cơ thể 25% (xuống còn 500 calo đối với nữ và 600 calo ở nam giới) 2 ngày còn lại. Theo TS Michael Mosley, tác giả cuốn The Fast Diet, phương pháp nhịn ăn này không chỉ giúp giảm cân mà còn mang lại hàng loạt lợi ích khác cho cơ thể như cải thiện huyết áp, mức độ cholesterol và độ nhạy insulin.
Cơ chế tác động
Vì cơ thể không thể lấy năng lượng từ thực phẩm trong thời gian nhịn ăn, nên bắt buộc phải tìm glucose được lưu trữ trong gan và cơ, điều này bắt đầu 8 giờ sau khi ngừng ăn. Khi glucose dự trữ được sử dụng, cơ thể bắt đầu đốt mỡ như nguồn năng lượng dự trữ và kết quả là giúp giảm cân.
TS Razeen Mahroof tại ĐH Oxford ở Anh giải thích rằng việc sử dụng mỡ làm năng lượng có thể bảo vệ cơ và kéo giảm mức độ cholesterol. Lúc này quá trình giải độc xảy ra vì các chất độc được lưu giữ kèm với mỡ tiêu tan. Mặt khác, sau thời gian nhịn ăn, hormon làm con người cảm thấy nhẹ nhàng mang tên endorphin do máu sản sinh tăng lên và có tác dụng tích cực đối với sức khỏe tâm thần. Thí nghiệm trên chuột của TS Valter Longo và cộng sự tại ĐH Nam California (Mỹ) được công bố trên tạp chí Cell Stem Cell cho thấy nhịn ăn trong khoảng từ 2 đến 4 ngày có thể giúp “khởi động” lại hệ miễn dịch, dọn sạch những tế bào miễn dịch già nua và tái tạo tế bào mới - một quá trình mà họ cho rằng có thể bảo vệ các tế bào khỏi lão hóa. Nhóm nghiên cứu này nêu khả năng bệnh nhân ung thư nhịn ăn 3 ngày cũng có thể giúp bảo toàn tế bào hệ miễn dịch trước sự hủy hoại do phương pháp hóa trị liệu.
Một số tác hại khi nhịn ăn
Theo Dịch vụ Y tế quốc gia Anh (NHS), người nhịn ăn có thể gặp những tác hại mà điều đầu tiên đáng ghi nhận là mất nước trong cơ thể và đó là lý do những người Hồi giáo được cảnh báo nên uống nhiều nước trước thời gian nhịn ăn trong tháng lễ Ramadan. Việc nhịn ăn có thể là thách thức đối với nhiều người thèm ăn và những thách thức đó có thể khiến họ bị stress, mất ngủ. Sự mất nước, đói và mất ngủ có thể làm họ nhức đầu và các triệu chứng có hại khác. Nhịn ăn cũng có thể gây chứng ợ nóng. Theo đó, thiếu thức ăn đường tiêu hóa làm hạn chế sự tiết axít để tiêu hóa thức ăn và tiêu diệt vi khuẩn. Tuy nhiên, do người nhịn ăn vẫn có thể ngửi thực phẩm hoặc nghĩ đến chuyện ăn uống trong thời gian nhịn ăn và lúc đó não sẽ ra lệnh cho dạ dày tiết nhiều axít hơn và gây chứng ợ nóng. Mặt khác, nhiều chuyên gia dinh dưỡng cho rằng việc nhịn ăn có thể không hiệu quả nếu muốn giảm cân lâu dài. Người nhịn ăn sẽ tăng thể trọng trở lại khi họ ăn uống bình thường sau thời gian nhịn ăn. Phương pháp này cũng có thể gây rối loạn về ăn uống và có thể ảnh hưởng tâm lý ở một số người. Các nhà khoa học cũng lưu ý có những người không nên sử dụng phương pháp nhịn ăn như người quá gầy, phụ nữ mang thai, người dưới 18 tuổi hoặc người bị đái tháo đường type 1. Họ khuyên tốt nhất nên tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi nhịn ăn.
Khẩu phần ăn ít protein, ít mỡ xấu nhưng giàu chất béo lành mạnh có lợi ích tương đương với nhịn ăn nhưng tránh được tác dụng phụ Ảnh: MNT
Giảm yếu tố nguy cơ già nua, ung thư...
Hồi tuần trước, TS Longo và cộng sự công bố trên tạp chí Cell Metabolism phương pháp ăn kiêng mô phỏng theo cách nhịn ăn (FMD) bao gồm khẩu phần ăn ít protein, ít mỡ xấu và nhiều chất béo lành mạnh thay vì nhịn ăn. Chế độ ăn này cho thấy những dấu chỉ liên quan đến nhịn ăn như mức độ glucose thấp và làm tăng lượng ketone trong cơ thể. Nhóm nghiên cứu cho biết FMD vẫn kích thích sự tái tạo tế bào hệ miễn dịch trên chuột và kéo dài thêm dòng đời của chúng. Thử nghiệm cho thấy nhóm người dùng khẩu phần FMD 5 ngày/tháng trong 3 tháng sẽ giảm các yếu tố nguy cơ liên quan đến già nua, bệnh mạch vành, đái tháo đường và ung thư. Các nhà khoa học cho biết sẽ cải tiến quy trình thử nghiệm chặt chẽ hơn để FMD được Cơ quan Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ (FDA) cho phép thử nghiệm lâm sàng.
Hồi tháng 6-2014, trang tin Medical News Today công bố một nghiên cứu cho thấy nhịn uống nước 1 ngày/tuần có thể kéo giảm nguy cơ đái tháo đường ở nhóm người có nguy cơ mắc bệnh cao. |
Lưu Nguyễn