Chất béo từ đồ nướng là thủ phạm gây độc
Theo TS. BS Nguyễn Trọng Hưng - Viện Dinh dưỡng Quốc gia, đồ nướng hiện nay không được các nhà dinh dưỡng học khuyến khích dùng, vì bị liệt vào loại thức ăn cần cảnh giác trong phòng chống ung thư.
Trong quá trình nướng thực phẩm với nhiệt độ cao, chất béo từ thực phẩm chảy xuống ngọn lửa bên dưới (than nóng hoặc các thanh nhiệt trong lò nướng điện), kèm theo đó là lượng dầu được dùng để phết thêm lên thực phẩm hoặc vỉ nướng.
Dầu mỡ cháy tạo ra loại khí độc PHA (polycyclic aromatic hydrocarbon) có thể gây ung thư. PHA sẽ bám vào thức ăn qua khói. Ngoài ra khi nhiệt tăng quá mức sẽ dẫn tới phản ứng giữa hoạt chất creatine và axit amino có trong protein của thịt, sinh ra nhiều chất độc khác, điển hình là HCA (heterocyclic amine).
Những loại thịt có nhiều mỡ như thịt lợn, thịt gà… chứa nhiều nguy cơ nhất. HCA thường được tạo ra trong quá trình chế biến các món thịt giầu protein ở nhiệt độ cao như nướng, rán.
Hạn chế mở, nướng lửa nhỏ, không ăn phần bị cháy... là những mẹo để bạn thường thức món nướng mà không lo ngại vấn đề về sức khỏe.
Cách chế biến món nướng an toàn
Tuy nhiên, theo TS. BS Nguyễn Trọng Hưng, nói như thế không có nghĩa chúng ta phải tránh xa các món ăn nướng, mà cần có cách nướng sao cho hợp lý để hạn chế tối đa các thành phần độc hại phát sinh trong quá trình nướng món ăn. Dưới đây là cách chế biến đồ nướng nên áp dụng để hạn chế độc hại:
1. Dùng thịt nạc, loại bỏ mỡ, bỏ da (đối với gia cầm): Cách này hạn chế tối đa mỡ rơi xuống ngọn lửa khi nướng (sinh ra PAHs). Hạn chế dùng thịt có nhiều mỡ như sườn, xúc xích, lạp sườn (cũng là thực phẩm chứa béo no không tốt cho sức khoẻ). Các loại thịt chế biến sẵn như xúc xích, lạp sườn còn chứa nitrosamine, là chất có thể gây ung thư.
2. Tẩm ướp thịt trước khi nướng với hỗn hợp nước rau quả: Như nước cam (chanh, quýt), gừng, ớt, giấm… vì có chất chống oxy hóa. Nên tẩm hoặc ướp thực phẩm cần nướng với nước xốt trước khi nướng.
Nước xốt ngoài tác dụng tăng hương vị cho món ăn còn có thể làm tăng tính an toàn cho các món nướng. Lớp dịch lỏng của nước xốt bao phủ thực phẩm sẽ làm giảm lượng mỡ chảy xuống, do đó hạn chế phát sinh các chất độc. Xốt càng đặc càng có hiệu quả cao
3. Làm thực phẩm ráo nước (hoặc bất kỳ chất dịch nào) trước khi để lên nướng: bọc cá trong giấy nhôm rồi nướng để giữ thực phẩm được ẩm, ngăn ngừa tích tụ chất độc hại từ khói. Có thể thêm một ít rau thơm, tỏi, vài lát chanh, ít rượu trắng cho thơm ngon.
4. Giữ thực phẩm trong tủ lạnh hoặc thùng đá, riêng biệt thức ăn sống và chín cho đến khi nướng.
5. Nên nướng ở nhiệt độ thấp hoặc vừa phải để hạn chế khói.
6. Thường xuyên trở qua lại các món nướng để giúp thịt chín đều, tránh cháy sém một phía.
7. Hạn chế thời gian nướng bằng cách thái thực phẩm nhỏ và mỏng.
8. Hạn chế mỡ chảy xuống nguồn lửa bên dưới bằng cách loại bỏ chất béo của các thực phẩm trước khi nướng. An toàn nhất là chọn nướng những thực phẩm nạc, không chứa nhiều chất béo.
9. Khi ăn món ăn nướng phải loại bỏ hết những phần bị cháy sém vì là chỗ chứa nhiều chất độc nhất
10. Không nên quá say mê ăn nhiều món ăn nướng mà chỉ nên dùng hạn chế, mỗi tuần không quá 2 lần.
11. Nên chọn những loại vỉ nướng làm bằng gốm chịu nhiệt cao và thép không rỉ. Tuyệt đối không nên dùng loại vỉ nhôm vì phản ứng giữa axit và nhôm trong khi nướng sẽ tạo ra những chất độc hại.
12. Không ăn phần thức ăn nướng bị cháy sạm đen, kể cả rau: Chất HAs chỉ hình thành khi nướng thịt, cá, gia cầm, hải sản, nhưng PAHs có thể xuất hiện ở phần cháy đen của bất kỳ loại thực phẩm nào.
13. Sử dụng thịt như món ăn phụ, thay vì dùng như món chính: Có thể dùng dạng nướng xiên xen kẽ với miếng thịt nhỏ và nhiều miếng lớn rau quả (ớt ngọt, hành tây, cà tím, bí đỏ, thơm…) vừa làm hương vị thêm ngon, đỡ ngán mà lại an toàn.
