Ô tô đang trở thành phương tiện đi lại ngày càng phổ biến tại Việt Nam nhờ sự tiện dụng mà nó mang lại cho người dùng. Tuy nhiên, có một thức tế là người Việt vẫn đang chịu nhiều thiệt thòi khi “sắm” một chiếc ô tô.
Có tiền sắm ô tô vẫn phải chờ...
Sau một quãng thời gian rơi vào cảnh “trầm lắng”, thị trường ô tô Việt Nam đang dần tăng trưởng trở lại. Hàng tháng, nhan nhản các tin tức có nội dung về doanh số bán hàng của các hãng xe kinh doanh tại Việt Nam tăng mạnh, xuất hiện trên mặt báo. Dân số đông, thu nhập bình quân đầu người dần được cải thiện, cộng với nhu cầu sử dụng ô tô của người Việt dần tăng cao... đang từng bước biến Việt Nam trở thành một thị trường ô tô đầy tiềm năng trong khu vực mà không ít các thương hiệu ô tô đã thừa nhận. Thế nhưng có một thực tế đáng buồn là người Việt vẫn phải chờ “dài cỗ” để được tiếp cận với những mẫu mã ô tô mới trên thế giới, trong thời đại mà công nghệ ô tô phát triển như vũ bão.
Một mẫu xe mới ra mắt tại các nước trên thế giới ngót nghét 1-2 năm, nhưng tại Việt Nam, sản phẩm đó vẫn chỉ dừng lại ở những “thông tin” trên mặt báo. Đơn cử như Honda HR-V - một mẫu SUV cỡ nhỏ cùng phân khúc với Ford Ecosport đang bán rất chạy tại Việt Nam. Dù đã được bán ra tại Mỹ từ cuối năm 2014, thậm tại một số nước như Thái Lan, Malaysia vào năm 2015, mẫu xe này xuất hiện rất nhiều trên đường phố. Tuy nhiên, đến thời điểm này tại Việt Nam Honda HR-V vẫn còn là cái tên khá xa lạ.
Ngoài ra, thế hệ mới của một số mẫu xe Toyota Fortuner, Honda Civic, Mada CX-3...dù được rất nhiều người Việt quan tâm kể từ khi có thông tin ra mắt ở nước ngoài. Thế nhưng, mãi đến triển lãm Ô tô Việt Nam diễn ra ở Hà Nội vào tháng 10.2016, những mẫu xe này mới xuất hiện. Người tiêu dùng ở thời điểm đó tưởng chừng đã có cơ hội mua xe, nhưng khi trao đổi với nhân viên bán hàng của hãng mới “té ngữa” bởi phải tiếp tục “chờ và chờ”... cho đến thời điểm mà hãng “dự kiến” công bố giá và chính thức bán ra. Điệp khúc “chờ đợi” tiếp tục kéo dài và đến khi được bán tại Việt Nam, ai còn dám chắc công nghệ, mẫu mã trên những mẫu xe này sẽ không sớm lạc hậu. Bởi ngay tại thời điểm Toyota Fortuner, Honda Civic, Mada CX-3 còn chưa được bán tại Việt Nam, ở một số thị trường trên thế giới, phiên bản nâng cấp của những mẫu xe này đã rục rịch trình làng. Đó là chưa kể đến việc, không ít người Việt dù đã ký hợp đồng mua ô tô nhưng cũng phải chờ đợi hàng tháng trời mới nhận được xe.
Không thể phủ nhận mỗi hãng xe đều sẽ có một chiến lược kinh doanh, giới thiệu sản phẩm nhằm mang lại hiệu quả cao nhất. Thế nhưng, đứng ở tâm lý của những khách hàng, chắc hẳn không ai muốn sản phẩm mà mình vừa mua sớm rơi vào cảnh “hàng mới chưa tới tay đã cũ”.
Mua ô tô với giá trên trời!
Vào tháng 4.2016, cơ quan xếp hạng tín dụng Standard&Poor’s của Mỹ ước tính, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam năm 2016 đạt 2.200USD/người/năm. Trong khi đó, ở Mỹ chỉ số này là 57.000USD, gấp 26 lần so với Việt Nam. Thế nhưng, có một nghịch lý là người Việt đang phải mua ô tô với giá cao gấp 2,5 lần so với người dân Mỹ.
Đơn cử như một chiếc Lexus LX570 phiên bản nâng cấp tại Mỹ có giá bán 88.700 USD, nhưng ở Việt Nam để sở hữu chiếc SUV 7 chỗ hạng sang này vào thời điểm hiện tại người mua phải bỏ ra tới 355.000 USD, tương đương 8,02 tỉ đồng, cao gấp 4 lần tại Mỹ. Con số này còn chưa tính đến các chi phí để xe lăn bánh.
Cũng chẳng nói đâu xa, tại khu vực Đông Nam Á, các quốc gia như Thái Lan, Indonesia hay Philippines người dân có mức thu nhập trung bình cũng có thể “sắm” một chiếc ô tô. Điều này nhờ vào việc Chính phủ các nước này có chính sách ưu tiên, phát triển xe cỡ nhỏ giá rẻ từ 4.000 - 8.000 USD, với các tiêu chí bắt buộc như tỉ lệ nội địa hóa, mức tiêu thụ nhiên liệu.
Trong khi đó tại Việt Nam, khi xe giá rẻ vẫn còn là giấc mơ xa vời, sự thay đổi liên tục của các chính sách thuế, phí… đang làm cho giá ô tô ngày một “leo thang”. Một mẫu SUV cỡ nhỏ dành cho thành thị được nhập khẩu như Chevrolet Trax 2017, vừa ra mắt tại Việt Nam được công bố giá bán 769 triệu đồng, tương đương 34.000 USD. Tuy nhiên, khi chính thức bán ra tại thị trường Philippines, mẫu xe này chỉ có giá 998.000 peso, khoảng hơn 20.000 USD.
Giá xe cao đã đành, trong quá trình sử dụng ô tô, mỗi khi gặp sự cố buộc phải bảo dưỡng, thay thế phụ tùng, người Việt tiếp tục chịu thiệt thòi. Bởi, đa số các mẫu ô tô tại Việt Nam đều được nhập khẩu nguyên chiếc, hoặc nhập linh kiện về lắp ráp, tỉ lệ nội địa hoá thấp nên giá của các linh kiện phụ tùng thay thế cũng khá cao.
Khi ngành công nghiệp ô tô Việt Nam vẫn đang dậm chân tại chỗ, mỗi chiếc ô tô bán ra vẫn phải gánh theo nhiều loại thuế phí, người Việt vẫn phải chịu nhiều thiệt thòi khi sở hữu một chiếc ô tô.
Bài viết thể hiện văn phong và góc nhìn của tác giả, một người đang kinh doanh tự do tại TP.HCM.
(Độc giả Trọng Nguyên)
