Đây là ý kiến của nhiều doanh nghiệp (DN) xuất nhập khẩu (XNK) tại hội nghị lấy ý kiến sửa đổi Nghị định 08/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Hải quan về thủ tục hải quan, kiểm tra giám sát hải quan đối với hàng hóa XNK, do Tổng cục Hải quan và Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAID) vừa tổ chức ở TP HCM.

Thiệt hại, tốn kém

Theo ông Âu Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý - Tổng cục Hải quan, nguyên tắc xây dựng nghị định mới là sẽ tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn cho DN trong quá trình làm thủ tục thông quan hàng hóa XNK. Như với các hoạt động kiểm tra chuyên ngành trong lĩnh vực an toàn vệ sinh thực phẩm, kiểm dịch, kiểm định chất lượng... sẽ định hướng chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm.

Tại hội thảo, các DN cho biết một trong những khó khăn khi thông quan hàng hóa XNK vẫn là thủ tục kiểm tra chuyên ngành. Đại diện Công ty Thép Khương Mai cho biết các DN thép gần đây nhập khẩu sản phẩm chủ yếu từ Trung Quốc với giá không thống nhất nên gặp khó trong khâu thẩm định giá. Gần như lô hàng nào nhập về cũng phải thẩm định giá, mất thời gian. “Thực tế, từ ngày áp dụng kiểm tra chuyên ngành, DN vướng rất nhiều khó khăn như một số tập đoàn sản xuất thép lớn bán cho nhiều DN kinh doanh, chất lượng như nhau nhưng mỗi DN đưa hàng lên xuống cảng phải tốn phí kiểm tra chuyên ngành từ 7-10 triệu đồng/lần. Cùng một nội dung như kiểm tra thành phần hóa học, mã HS thì nhiều đơn vị tham gia dẫn tới chồng chéo nên kiến nghị trong nghị định sửa đổi có thể chuyển từ kiểm tra đại trà sang xác suất, quản lý rủi ro” - đại diện Công ty Thép Khương Mai góp ý.

Bốc dỡ hàng hóa ở cảng Lotus Ảnh: Tấn Thạnh

Một số DN cho rằng trong dự thảo nghị định sửa đổi, quy định về trách nhiệm của công chức hải quan... chưa kỹ. Bởi có những công chức trong quá trình DN gửi hồ sơ kiểm tra chất lượng thép, quy định tối đa là 15 ngày nhưng bị “ngâm” 1-2 tháng. Hoặc khâu kiểm hóa nếu DN không có mối quan hệ tốt thì bị làm khó nên cũng cần phải quy trách nhiệm công chức hải quan rõ ràng hơn.

Nâng tầm thông tư lên nghị định

Đại diện Công ty Tiếp vận Thăng Long tại TP HCM cho biết dù ngành hải quan đã áp dụng hải quan điện tử, thông quan điện tử nhưng các lô hàng bị luồng xanh, luồng đỏ thì nhiều cán bộ hải quan yêu cầu DN nộp các giấy nộp tiền của ngân hàng mới cho thông quan do hệ thống tài khoản của ngân hàng và Tổng cục Hải quan chưa thống nhất.

Liên quan đến thủ tục kiểm tra chuyên ngành, ông Vũ Ngọc Anh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, cho biết tổng cục đã nhiều lần kiến nghị đơn giản hơn nữa khâu này dù trong 3 năm qua thời gian làm thủ tục thông quan đã giảm đáng kể. Hiện, Chính phủ đã thành lập một ủy ban tạo thuận lợi cho DN nhằm giải quyết 3 vấn đề: một cửa quốc gia, cải cách hành chính tạo thuận lợi cho thương mại và kiểm tra chuyên ngành.

Theo Luật Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, các thủ tục hành chính phải được nâng tầm từ cấp nghị định trở lên, bãi bỏ những nội dung trong thông tư không cần thiết hoặc DN gặp vướng mắc khi triển khai. Có điều, theo lãnh đạo Tổng cục Hải quan, khi ban hành nghị định sẽ phải lấy ý kiến tham gia các bộ, ngành và DN rộng rãi hơn, có sự thẩm định của Bộ Tư pháp. Và nâng lên thành nghị định việc sửa đổi sau này cũng sẽ phức tạp hơn, bởi thông tư cấp bộ trưởng có thể sửa đổi, còn nghị định phải do Chính phủ ban hành.