Mâm ngũ quả là thứ không thể thiếu của mỗi gia đình Việt mỗi khi xuân về Tết đến. Với 5 loại quả khác nhau, mâm ngũ quả theo văn hóa truyền thống là hình ảnh thể hiện lòng thành kính với ông bà tổ tiên, đồng thời cầu mong sự may mắn, bình an, sung túc, an khang sẽ đến với gia đình trong năm mới. Ngày xưa, mâm ngũ quả sẽ được đặt trên mâm bằng gỗ tiện, sơn son, có chân, ngày nay thường được đơn giản hóa bằng việc đặt 5 loại quả trên chiếc đĩa to.
Có thể thấy, mâm ngũ quả ngày nay thường sẽ gồm 5 loại quả được chọn lựa theo nhiều ý nghĩa, phổ biến nhất có thể kể đến là "cầu sung (túc) vừa đủ xài" gồm các loại quả mãng cầu, sung, dừa, đu đủ và xoài. Tuy nhiên, theo các chuyên gia phong thủy, quan niệm này không đúng lắm so với ý nghĩa ban đầu của mâm ngũ quả theo truyền thống Việt nói riêng và văn hóa phương Đông nói chung.
Theo văn hóa phương Đông, Tam tài, Ngũ hành sẽ mang đến may mắn, hạnh phúc. Chính vì vậy, theo các chuyên gia phong thủy giải thích, mâm ngũ quả ngày Tết đúng nhất phải thể hiện được ngũ hành là: mộc, hỏa, thổ, kim, thủy. Và để thể hiện được điều này, khi chọn trái cây nên lưu ý đến màu sắc, chứ không phải là loại quả. Do đó, có thể thấy, sai lầm phổ biến của chúng ta bấy lâu nay khi chưng mâm ngũ quả đó là chọn trái cây không đủ 5 màu theo ngũ hành.
Thế nên, năm nay, khi mua trái cây chưng mâm ngũ quả, bạn cần chọn trái có những màu sau:
- Màu xanh lá (Mộc): Đó có thể là đu đủ xanh, mãng cầu, quả na, sung, dừa, xoài xanh, dưa hấu...
- Màu đỏ (Hỏa): Những loại trái cây có vẻ ngoài mang sắc đỏ nhưng dừa lửa, táo đỏ...
- Màu nâu, nâu đất hay vàng (Thổ): Xoài chín, phật thủ chín, quýt vàng, cam vàng... là những loại trái cây có thể chưng trên mâm ngũ quả.
- Màu trắng (Kim): Dưa lê trắng, lê trắng... là những loại quả tượng trưng cho hành Kim trên mâm ngũ quả
- Màu đen, xanh biển (Thủy): Bạn có thể chọn những loại quả như nho đen, vú sữa hoặc các quả có màu tối, sậm.
Bạn cũng cần lưu ý thêm là không cần kiêng kị bất kì loại quả nào khi chọn chưng trên mâm ngũ quả bởi theo văn hóa Việt, theo ông bà ta, hoa quả là kết tinh của đất trời, nên tất cả những gì bạn chọn dân lên cho ông bà, tổ tiên thì đó đều là lòng thành kính của con cháu.
Ngoài ra, khi chưng mâm ngũ quả, bạn cũng cần lưu ý hai điểm quan trọng sau đây:
- Không chưng, sắp xếp mâm ngũ quả khi trái cây vẫn còn ướt. Lý do là bởi khi còn ướt, những nơi như cuống hoặc chỗ hai quả tiếp xúc với nhau, chỗ quả tiếp xúc với mâm đựng sẽ bị đọng nước. Từ đó, sẽ khiến trái cây mau bị úng, hư. Do đó, tránh tình trạng này, bạn nên đặt trái cây ở nơi thoáng mát, tuyệt đối không phơi nắng. Sau đó dùng khăn khô, sạch để lau hết lượng nước, độ ẩm thừa.
- Không nên chọn loại quả quá chín, chín mọng khi chưng trên mâm ngũ quả. Lý do là bởi thời gian chưng thường khá lâu nên nếu chọn quả quá chín, chúng sẽ chóng héo, lõm vỏ, dập, trông không còn đẹp mắt. Thế nên bạn nên chọn loại trái cây sắp chín hoặc chưa chín để chưng trên mâm ngũ quả, như vậy thì trong quá trình chưng, trái cây sẽ chín từ từ, mang đến trạng thái tươi tắn, luôn tràn đầy sức sống.