Vụ Dự báo - Thống kê, Ngân hàng Nhà nước vừa công bố kết quả chính cuộc điều tra xu hướng kinh doanh của các tổ chức tín dụng quý IV/2021.
Theo đó, các tổ chức tín dụng cho biết trong quý III, nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng tổng thể của khách hàng ở mức "thấp" và "giảm" so với quý trước, trong đó, nhu cầu gửi tiền giảm mạnh. Dù vậy, các ngân hàng kỳ vọng nhu cầu sẽ phục hồi trở lại trong quý IV/2021 nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát tốt.
Trong quý III, các ngân hàng đã giảm mạnh giá bình quân sản phẩm, dịch vụ gồm lãi suất biên (tỉ lệ % chênh lệch giữ lãi suất huy động - cho vay) và phí dịch vụ với chỉ số cân bằng giảm về mức thấp nhất kể từ quý I/2014 - thời điểm Ngân hàng Nhà nước bắt đầu tiến hành cuộc điều tra định kỳ quý đến nay. Dự báo trong quý cuối năm nay, xu hướng này sẽ tiếp tục với mức giảm lãi suất biên nhiều hơn giảm phí dịch vụ.
Mặt bằng lãi suất huy động và cho vay đã giảm khá nhiều thời gian qua
Thanh khoản của hệ thống ngân hàng trong quý III duy trì ở trạng thái tốt và dồi dào hơn quý trước đối với cả VNĐ và ngoại tệ, và được dự báo tiếp tục duy trì ở trạng thái tốt. Mặt bằng lãi suất huy động - cho vay cũng được kỳ vọng tiếp tục điều chỉnh giảm.
Có điều, do ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19, mặt bằng rủi ro tổng thể của các nhóm khách hàng tiếp tục chiều hướng tăng rõ rệt, cao hơn nhiều so với những đợt khảo sát trước đó. Trong bối cảnh này, tình hình kinh doanh của hệ thống ngân hàng được đánh giá là có chiều hướng suy giảm so với quý trước.
Đáng lưu ý, lần đầu tiên kể từ khi Ngân hàng Nhà nước thực hiện điều tra Xu hướng kinh doanh theo quý (từ quý I/2014), các tổ chức tín dụng nhận định lợi nhuận trước thuế cùng kết quả hoạt động kinh doanh từ thu nhập ròng từ lãi, thu nhập ròng từ phí và dịch vụ, thu nhập từ hoạt động tự doanh… có chiều hướng suy giảm so với quý trước.
Dự kiến tổng thể năm 2021, có 83,7% tổ chức tín dụng kỳ vọng lợi nhuận trước thuế của đơn vị tăng trưởng dương, 3% kỳ vọng không đổi và có tới 13,3% tổ chức tín dụng lo ngại lợi nhuận giảm.
Hiện ngành ngân hàng đang triển khai Thông tư 14 của Ngân hàng Nhà nước về cơ cấu nợ, miễn giảm lãi suất, giữ nguyên nhóm nợ để hỗ trợ khách hàng cá nhân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng do dịch Covid-19. Mới đây, chuyên gia kinh tế TS Cấn Văn Lực và Nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV đã cho rằng trong năm nay Thông tư 14 sẽ làm giảm lợi nhuận ngành ngân hàng thêm khoảng 3.400 tỉ đồng và tăng trích lập dự phòng thêm 70.000 tỉ đồng.
Sang nửa đầu năm 2022, tác động của thông tư này sẽ rõ nét hơn làm giảm thêm khoảng 30.000 tỉ đồng lợi nhuận của ngành ngân hàng để thực hiện cơ cấu lại nợ và miễn giảm lãi, phí… Đồng thời, việc xử lý nợ xấu hay trích dự phòng rủi ro sẽ tiếp tục làm tăng chi phí và giảm lợi nhuận dự kiến của các tổ chức tín dụng trong giai đoạn này.
Thái Phương. Ảnh: Lam Giang