Qua khảo sát, Công an tỉnh Bắc Ninh đã xác định trên địa bàn có 257 cơ sở kinh doanh cầm đồ, (trong đó có 26 cơ sở không phép), 229 cơ sở kinh doanh dịch vụ tư vấn tài chính, 38 cá nhân hoạt động cho vay lãi cao. Các cơ sở trên đều có biểu hiện cho vay lãi nặng dưới hình thức cầm cố tài sản, giấy tờ. Khi người vay không trả được, lập tức chúng siết nợ bằng nhiều hình thức.
Nguyên nhân dẫn đến tính trạng cầm đồ, cho vay lãi diễn ra dai dẳng, phức tạp là hầu hết các hộ gia đình có đời sống kinh tế khó khăn, một số thành phần thanh thiếu niên ăn chơi, đua đòi, cờ bạc. Bên cạnh đó, không ít người có thói quen tiêu dùng không có kế hoạch hoặc cần tiền mua xe, xây nhà nên tự dấn thân hoặc bị các đối tượng có tiền lôi kéo, dụ dỗ, lôi kéo, một phần là các hộ kinh doanh, công ty không tiếp cận được vốn ngân hàng.
Công an Bắc Ninh khám xét chi nhánh Công ty Đại An.
Cách thức cho vay chủ yếu là cầm cố tài sản, cầm cố giấy tờ như CNMD, hộ khẩu, bằng cấp hoặc vay bốc họ với lãi suất cho vay thấp nhất là 3.000đ/triệu/ngày, cao nhất là 15.000đ/triệu/ngày.
Với quyết tâm “quét sạch tín dụng đen” trên địa bàn, Công an tỉnh Bắc Ninh đã mở đợt cao điểm tập trung phòng ngừa, đấu tranh xử lý tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”), thực hiện trong thời gian 3 tháng từ 20-2 đến 20-5-2019.
Theo đó, Phòng Cảnh sát hình sự được giao nhiệm vụ chủ công, phối hợp với Công an các huyện, thị xã, thành phố xây dựng kế hoạch thực hiện, tăng cường công tác nắm tình hình, áp dụng các biện pháp nghiệp vụ để chủ động phòng ngừa, đấu tranh với những vụ việc, cơ sở kinh doanh, đối tượng biển hiện nghi vấn, phức tạp, có dấu hiệu hoạt động theo băng nhóm tội phạm có tổ chức, hoạt động lưu động trên nhiều lĩnh vực, địa bàn để khẩn trương tổ chức xác minh, lập án đấu tranh.
Tham mưu cho chính quyền huy động các lực lượng bóc xoá tờ rơi, quảng cáo liên quan đến “tín dụng đen” đồng thời tăng cường kiểm tra, phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm về lĩnh vực này.
Cùng với các biện pháp nghiệp vụ, đấu tranh, xử lý các đối tượng, công ty tài chính, cửa hiệu cầm đồ có dấu hiệu cho vay lãi nặng, Công an Bắc Ninh đã chủ trì cùng với QLTT, Cục Thuế, Sở Tài chính... kiểm tra các địa bàn tập trung nhiều cơ sở cầm đồ, kinh doanh tài chính trái phép, nơi xảy ra nhiều vụ việc
Điển hình nhất là vụ triệt phá ổ nhóm “tín dụng đen” tại Công ty TNHH Tư vấn hỗ trợ đầu tư Đại An (Công ty Đại An) có trụ sở chính tại đường Dương Quảng Hàm, Quan Hoa, Cầu Giấy, Hà Nội do Trần Đình Quảng, SN 1988, trú ở Hải Đông, Hải Hậu, Nam Định làm Giám đốc.
Công ty này mở chi nhánh trên địa bàn TP Bắc Ninh, các huyện: Quế Võ, Tiên Du, Yên Phong, tập trung tại các khu công nghiệp có đông công nhân để tổ chức cho vay nặng lãi. Theo đó, tại các chi nhánh của Công ty Đại An, khi người có nhu cầu đến vay tiền, các đối tượng đã đưa ra giá cho vay với mức lãi suất từ 5.000đ/triệu/ngày đến 8.000đ/triệu/.
Người vay phải cầm cố tài sản hoặc giấy tờ có giá trị. Đặc biệt, để che giấu hành vi, các đối tượng không phần lãi suất thực tế vào giấy tờ, các đối tượng thoả thuận miệng với người vay.
Với sự chỉ đạo quyết liệt của Giám đốc, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT, tập trung nhiều lực lượng, sử dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, CBCS phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Bắc Ninh đã phá chuyên án, bắt, khởi tố 16 đối tượng về tội “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”, làm rõ hành vi cho vay lãi nặng của các đối tượng, làm rõ Công ty Đại An đã cho vay trên địa bàn Bắc Ninh khoảng 33 tỷ đồng với hơn 9.000 hồ sơ cho vay tiền, tổng tiền lãi thu được khoảng 3,9 tỷ đồng.
Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bắc Ninh đã làm việc với 400 người vay tiền của Công ty Đại An. Qua đó, xác định, Công ty Đại An hoạt động trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh từ 19-7-2017, sau đó, phát triển, thành lập 15 chi nhánh tại 4 huyện, thành phố của Bắc Ninh. Hằng tháng, Quảng đến các chi nhánh chốt sổ tiền vay và thu tiền lãi. Khi người vay không trả gốc, lãi đúng kỳ theo quy định, Quảng tổ chức đồng bọn đến siết nợ, đòi nợ trái pháp luật.
Phòng Cảnh sát hình sự còn bắt 1 vụ, 6 đối tượng “bắt cóc người nhằm chiếm đoạt tài sản, 2 vụ, 9 đối tượng “giữ người trái pháp luật” liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”.
Bên cạnh đó, các đơn vị thuộc Công an Bắc Ninh đã kiểm tra 124 cơ sở cầm đồ, 34 cơ sở cho vay tài chính, tổ chức tuyên truyền về thủ đoạn và các hoạt động liên quan đến tội phạm “tín dụng đen”. Tham mưu cho chính quyền cơ sở vào cuộc dọn dẹp, tháo dỡ 97.079 các biển hiệu, tờ rơi, quảng cáo cho vay tài chính tại các địa bàn dân cư.
Biết không còn “đất” sống, hàng loạt các cơ sở cầm đồ, dịch vụ tài chính xin nộp giấy phép hoặc đóng cửa không tiếp tục kinh doanh; giảm 31 cơ sở cầm đồ, 149 cơ sở kinh doanh tài chính so với năm 2018. Công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm liên quan đến “tín dụng đen”đã tạo được niềm tin, sự ủng hộ của nhân dân và răn đe với các băng nhóm tội phạm trên địa bàn.
Đại tá Phạm Văn Lương, Phó Giám đốc, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bắc Ninh cho biết, sở dĩ Bắc Ninh “tổng động viên” các đơn vị nghiệp vụ, Công an cấp huyện và chính quyền địa phương vào cuộc vì khi xử lý đơn lẻ không tạo tính răn đe nên Giám đốc Công an tỉnh đã chỉ đạo đồng loạt các đơn vị vào cuộc.
Khi phát hiện các băng nhóm lớn như Công ty Đại An, chúng tôi đã xác lập chuyên án để thực hiện đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, huy động tối đa lực lượng, căn cứ vào sở trường của từng trinh sát để phân công nhiệm vụ một cách khoa học, hiệu quả nhất. Từ đó, đã triệt phá hàng loạt các ổ nhóm cho vay lãi nặng, ổn định địa bàn.
Qua thực tế đấu tranh và khảo sát, điều tra tổng thể về tình hình “tín dụng đen” trên địa bàn, Thượng tá Nguyễn Công Khôi, Trưởng phòng Cảnh sát hình sự cho rằng, nhu cầu vay tiền của công nhân, người lao động là có và rất chính đáng. Vì thế, chúng ta cũng càn phải làm thế nào để đáp ứng được nhu cầu vay của họ, để họ không dính vào vay lãi nặng dẫn đến những hệ luỵ về sau.
Điều này đòi hỏi sự vào cuộc của các ngành, các cấp như ngân hàng, quỹ tín dụng nhân dân và công đoàn của các công ty. Phải tạo cơ chế chủ động để người vay tiếp cận hạn mức vay cho công nhân, thủ tục vay đơn giản, thông thoáng, dễ tiếp cận đối với công nhân và nhân dân nói chung.
Thượng tá Nguyễn Công Khôi nhấn mạnh “hoạt động cầm đồ hiện nay chúng tôi quản lý được nhưng đối tượng cá nhân cho vay tín dụng nhỏ lẻ thì chưa quản lý hết được. Bên cạnh đó, các công ty tư vấn tài chính mọc lên rất nhiều, đây là hoạt động được phép nhưng thường núp bóng để cho vay lãi nặng. Do đó, về công tác quản lý Nhà nước, đề nghị các cơ quan chức năng tập trung xem xét vấn đề này, cần có những chế tài quản lý sao cho hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu xã hội”.