Giới khoa học từng khẳng định người béo phì thường trải qua cảm giác thèm ăn tương tự như những người nghiện thèm hút thuốc lá, uống rượu và có lý thuyết cho rằng một số vùng nào đó ở não có liên quan tới sự thèm muốn như vậy hoạt động nhiều hơn khi người béo phì nhìn thấy thức ăn.

Đo lường hoạt động não

Những nghiên cứu trước đây đã cho thấy 2 hệ thống hormone từ đường ruột (GLP-1 và ghrelin) không chỉ biến thiên theo sự thèm ăn mà còn thay đổi ở những vùng não liên quan đến triệu chứng nghiện, khu vực tưởng thưởng và stress. Từ ghi nhận hoạt động của 2 hệ thống hormone liên quan đến chứng nghiện và thèm muốn ở các vùng não này, nhóm nghiên cứu dự tính khảo sát liệu thành phần mô phỏng hormone đó có thể giúp hạn chế sự thôi thúc ăn, hút thuốc hoặc uống rượu hay không.

Đồng chủ nhiệm nghiên cứu, TS Tony Goldstone, giải thích rằng những người béo phì thường phải đối chọi với áp lực cần ăn nhiều giống như bị thôi thúc phải ăn mà đặc biệt là thức ăn nhiều mỡ và đường. Họ cảm thấy rất khó dừng ăn khi muốn giảm cân và điều này cũng tương tự như nỗ lực muốn bỏ hút thuốc lá hay bỏ rượu ở người nghiện. Trong khảo sát sắp tới, nhóm nghiên cứu dự định tuyển chọn 90 người, trong đó có 30 người béo phì muốn giảm cân, 30 người từng nghiện thuốc lá và 30 người từng nghiện rượu. Những người này được tiêm truyền hoặc GLP-1 hoặc ghrelin hay giả dược là nước muối để đối chiếu. Để có thể ghi nhận mức độ thèm muốn của tình nguyện tham gia khảo sát, TS Goldstone và cộng sự quét não của họ trong lúc được tiêm truyền đồng thời được cho xem hình ảnh thức ăn, thuốc lá hoặc rượu tùy theo 3 nhóm nói trên. Tiếp theo đó, các nhà khoa học đo hoạt động ở các vùng não liên quan với sự thèm muốn trong khi người tham gia xem hình ảnh.

Nhóm nghiên cứu cũng muốn khảo sát liệu những hormone nói trên có thể hạn chế hoạt động ở các vùng não có liên quan đến stress hay không. Định hướng khảo sát là khi một người đang chịu áp lực của tình trạng stress, những hormone này có thể giúp họ tránh bị cơn thèm muốn hoặc nhu cầu về ăn, hút thuốc hoặc uống rượu quật ngã hay không. Để thử nghiệm điều đó, người tham gia cũng được cho xem những hình ảnh gây căng thẳng nhẹ như nhìn thấy người cầm dao hoặc súng. Hoạt động của não cũng được đo lường ngay sau đó.

Phát triển thuốc cai nghiện mới

Nếu những thử nghiệm nói trên thành công, nhóm nghiên cứu hy vọng công trình của họ sẽ dẫn đến phương hướng bào chế thuốc chữa trị cai nghiện mới. TS Goldstone giải thích: “Lệ thuộc vào thuốc lá, rượu và tình trạng béo phì là gánh nặng chính về y tế cho xã hội. Đối với béo phì, biện pháp can thiệp không phẫu thuật như các chương trình tập luyện và nhịn ăn phần nào cho hiệu quả giới hạn vì phải thực hiện giảm cân lâu dài. Tương tự như vậy, sự lệ thuộc vào rượu và thuốc lá rất dễ tái phát. Do đó, hiện có nhu cầu cấp bách về nghiên cứu phát triển thuốc trị liệu cai nghiện mới. Chúng tôi hy vọng nghiên cứu này sẽ mở hướng đáp ứng nhu cầu đó. Cách tiếp cận bằng hormone như vậy cũng góp thêm lợi ích nhằm ngăn ngừa tăng cân ở những người bỏ thuốc lá. Tăng cân nhiều sau khi bỏ hút thuốc lá cũng là một trong những lý do khiến nhiều người hút trở lại”.

Trúc Lâm