Mấy ngày nay cứ đến bữa là tôi có cảm giác không ngon miệng. Ước gì có một dĩa dưa mắm ăn với cơm dẻo trong tiết trời se se cuối năm, để thay đổi khẩu vị chắc là tuyệt lắm. Chỉ nghĩ đến thôi mà đã tứa nước miếng, tôi liền điện thoại về quê cho chị gái và nhắc đến dì Tư bán mắm ngồi ở góc chợ huyện khi xưa. Dì Tư bán loại dưa mắm ngon nổi tiếng, mà má tôi thường mua về cho chúng tôi ăn với cơm hoặc cháo trắng nấu lá dứa. Nghe nhắc dì Tư, chị tôi nói “ Dì tư giờ mất rồi mà có con gái dì bán cũng ngon lắm. Để mai có xe lên chị mua gửi cho ăn”.

Dưa mắm là món ăn quen thuộc của người dân Nam bộ, dưa này muốn ngon phải làm bằng dưa gang non. Người ta xẻ trái dưa ra từng miếng vừa ăn, rồi trộn với muối cho miếng dưa héo lại, sau đó xả sạch bằng nước để ráo, rồi cho dưa vào khạp ủ chung với mắm (có thể cá sặc, cá linh hoặc cá lóc…) cho đến khi miếng dưa thấm vị mặn và mùi mắm. Lúc thắng nước đường để chao mắm sẵn ướp dưa mắm luôn, miếng dưa có màu vàng nâu nâu, lấy ra trộn thêm gia vị là ăn thôi.

Tùy theo gu mỗi nhà mà có cách trộn khác nhau, không biết có thể là do quen vị hay thiên vị chứ tô dưa mắm của má tôi trộn, theo tôi là ngon số dzách! Má làm cũng đơn giản lắm nhưng có lẽ các gia vị được má tôi thêm bớt hài hòa, khiến người thưởng thức hưởng được hết cái ngon của nó.

Dưa mắm mua về má tôi trút ra thau, chế nước ấm ấm vào trụng sơ, vớt dưa mắm ra vắt ráo. Rồi lấy miếng dưa cắt nhỏ thành từng miếng mỏng. Cho tỏi ớt vào cối giã cho nhuyễn rồi múc ra tô cho đường, nước cốt chanh vào quậy tan đường hỗn hợp sền sệt, cho dưa mắm đã xắt cùng vài lát tỏi ớt cắt lát vào trộn đều.

Lúc chờ cho dưa mắm thấm gia vị, má tôi lấy thật nhiều tỏi băm nhuyễn, múc tóp mỡ trong thố ra (ngày trước nhà tôi dùng mỡ chứ không ăn dùng dầu như bây giờ, nên lúc nào trong bếp cũng có thố tóp mỡ) cho vào chảo đun nóng rồi bỏ tỏi bằm vào. Chờ cho đến khi tỏi và tóp mỡ vàng, má nhắc chảo xuống đổ vào tô dưa mắm, dùng đũa trộn đều, miếng dưa mắm lúc này bóng mượt, mùi thơm ngào ngạt, ui cha hấp dẫn vô cùng.

Tôi nhớ hồi đó mỗi lần má trộn dưa mắm tới khâu này, là lượng dưa mắm trong tô vơi đi đáng kể, bởi mấy cái “tàu há mồm” con của má xúm lại gắp bỏ vô miệng nhai lia lịa. Miếng dưa giòn giòn mằn mặn có vị chua ngọt hơi cay cay quyện chút béo béo, cái giòn rụm của tóp mỡ, đượm hương nồng nàn của mắm lan tỏa trong miệng, ăn quên thôi. Hôm nào nhà có thịt ba rọi má tôi đem khìa, rồi cắt thịt cho vào trộn với dưa mắm. Ta nói bữa cơm hôm đó là ngon nhất trên đời.

Sài Gòn bây giờ dưa mắm không thiếu, từ các chợ nhỏ đến siêu thị lớn đâu đâu cũng bán, hàng quán cũng đưa món này vào thực đơn mà phần lớn là dưa mắm ngâm với nước mắm và đường, chứ hiếm lắm mới có món dưa mắm ủ với con mắm như ở miền Tây trước đây. Nếu có dịp về miệt sông nước hiền hòa này, các bạn có thể yêu cầu người thân hoặc nhà hàng làm món này dùng thử. Bảo đảm ăn một lần sẽ nhớ mãi không quên.