Sáng 11-1, chúng tôi ngồi trên chiếc ca nô chạy theo con rạch của nhánh sông Cần Giuộc dọc theo những rặng dừa nước bao quanh Khu Liên hợp Xử lý chất thải Đa Phước (huyện Bình Chánh, TP HCM) để tận mắt chứng kiến bà con ở khu vực ấp 3, xã Đa Phước giăng lưới thu hoạch cá, tôm, cua.

Trong khoảng hơn 3 giờ, hộ của ông Lê Văn Tống đã thu hoạch được hơn 300 kg cá rô phi, cá lóc, trê, chép, mè, cua, tôm càng xanh... Ông Tống hồ hởi: "Mỗi năm, chúng tôi thu hoạch 2 lần. Sau mẻ cá này, chúng tôi tiếp tục thả khoảng hơn 100 kg cá giống xuống con rạch này. Chúng tôi không nuôi bằng thức ăn công nghiệp mà cá sống chủ yếu trong môi trường tự nhiên... Nhờ vậy, cá ở đây ngon lắm". Theo ông Tống, mỗi khi thu hoạch, ông và bà con nông dân ở đây lựa cá lớn bán, còn cá nhỏ thì thả lại xuống rạch để mùa sau thu hoạch.

Nông dân giăng lưới thu hoạch cá

Con rạch bên Khu Liên hợp Xử lý chất thải Đa Phước hiện có khoảng chục hộ ngăn nước nuôi cá và trồng dừa nước, bồn bồn. Bà Phan Thị Bé cho biết gia đình bà sống nhờ nguồn thu nhập từ việc nuôi thả cá ở con rạch này đã hơn 40 năm qua. Còn theo ông Dương Văn Cường, cá tôm ở khu vực này nhiều vô kể, nhiều hộ dân ở đây có nguồn thu nhập nhờ nuôi cá.

Cá lớn bán còn cá nhỏ thì thả lại xuống rạch để mùa sau thu hoạch

Ông Nguyễn Trung Hiếu, kỹ sư môi trường Nhà máy Xử lý nước rỉ rác - Khu Liên hợp Xử lý chất thải Đa Phước, cho biết vì để giữ môi trường nước cho con rạch, tránh ảnh hưởng đến bà con nuôi cá, việc xử lý nước rỉ rác rất được chú trọng. Ông Hiếu khẳng định: "Mỗi ngày, nhà máy xử lý khoảng 2.800 m3 nước rỉ rác. Phần lớn nước qua xử lý được tái sử dụng phục vụ cho mọi hoạt động của khu liên hợp, một số đổ ra môi trường".

Tôm càng xanh vừa được thu hoạch

Để chứng minh cho nguồn nước qua xử lý trở thành nước sạch, ông Hiếu cầm ly nước uống. "Anh chị đừng ngạc nhiên, tôi dám uống nước này vì biết nó là nước sạch. Chúng tôi không dùng hóa chất để lọc nước mà sử dụng công nghệ màng lọc sinh học. Có nghĩa là dùng vi sinh vật để chuyển hóa các thành phần ô nhiễm hữu cơ có trong nước rỉ rác, sau đó dùng màng lọc nano để loại bỏ thành phần ô nhiễm vô cơ còn lại trong nước" - ông Hiếu giải thích. Kỹ sư Hiếu khẳng định đây là công nghệ đã được nhiều nước tiên tiến ứng dụng. Tại Việt Nam, Công ty Xử lý Chất thải Việt Nam (VWS) là đơn vị tiên phong sử dụng công nghệ này trong ngành xử lý chất thải. Với công nghệ mới này, nước rỉ rác từ bãi chôn lấp ở Đa Phước, sau xử lý, ngoài phần lớn được tái sử dụng, lượng nước đổ ra rạch vẫn xanh trong, không gây ô nhiễm môi trường, bảo đảm sinh kế cho người dân.

Nhiều chuyên gia và các đoàn tham quan khi đến Khu Liên hợp Xử lý chất thải Đa Phước đã thừa nhận công nghệ xử lý nước rỉ rác tại Khu Liên hợp Xử lý chất thải Đa Phước đạt tiêu chuẩn của Mỹ, nơi công ty mẹ của chủ đầu tư khu liên hợp này là California Waste Solutions (CWS) trúng thầu thu góp rác tại TP Oakland, bang California.