“Vào mã này nhé, sắp chạy rồi”, Minh Nhật (26 tuổi, TP.HCM) kiểm tra các tin nhắn phím hàng mỗi ngày để mua cổ phiếu. Làm việc trong lĩnh vực giáo dục và chưa có kiến thức về tài chính, cô mở tài khoản chứng khoán theo lời rủ rê của đồng nghiệp. Những nhà đầu tư F0 như Nhật (nhà đầu tư cá nhân mới chưa có kinh nghiệm) đang tạo nên các kỷ lục về số tài khoản mở mới từng tháng và dòng tiền đổ vào chứng khoán mỗi ngày.

VN-Index tăng hơn 80% tính từ thời điểm chạm đáy vào cuối tháng 3/2020 và gần 30% trong 3 tháng gần nhất. Hàng trăm cổ phiếu tăng giá trên 100%, gấp đôi, gấp ba thị giá trong năm qua. Nhiều người khẳng định "bán là thua, mua là thắng" trên các diễn đàn chứng khoán.

Tuy nhiên, anh Quốc Duy - môi giới chứng khoán tại VPS sau 14 năm kinh nghiệm trong nghề và trải qua đủ những chu kỳ biến động mạnh nhất của thị trường - lại có cái nhìn thận trọng hơn. Anh cho biết đang khuyến nghị khách hàng của mình bán cổ phiếu để hạ tỷ trọng, chốt lời.

Với nhà đầu tư F0, anh Duy khuyên họ khoan tham gia thị trường ngay lúc này, nếu muốn mua thì nên thật thận trọng, chỉ ở mức 10-30% tài sản. “Tôi dự báo thị trường sẽ điều chỉnh, nên muốn khách hàng của mình an toàn hơn, tiền lãi thật về túi”, anh Duy nói.

Dòng tiền của nhà đầu tư đổ mạnh vào thị trường đẩy giá trị khớp lệnh mỗi phiên trên HoSE vượt 16.000 tỷ đồng . Ảnh: VNDS.

Dễ có lời làm nhà đầu tư F0 chủ quan

Trao đổi với Zing, một số chuyên gia chứng khoán cũng nhấn mạnh nhà đầu tư F0 nên trang bị thêm kiến thức thay vì chủ quan khi thị trường đang quá hưng phấn.

Ông Lê Vương Hùng, Giám đốc Khối Khách hàng cá nhân của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), nhận định với mặt bằng lãi suất thấp hiện tại, nhiều người đang gửi tiền tiết kiệm tìm đến những kênh đầu tư hiệu quả hơn.

Chứng khoán cũng là kênh có tính thanh khoản cao, yêu cầu vốn ít hơn so với bất động sản và minh bạch. Hơn nữa, tỷ lệ người Việt có tài khoản chứng khoán hiện chưa đến 3% dân số, vẫn thấp hơn các nước xung quanh.

Do đó, xu hướng làn sóng nhà đầu tư mới tham gia chứng khoán ngày càng tăng là điều tất yếu và sẽ còn tiếp tục trong tương lai. “Nhưng có nên đầu tư lúc này hay không lại là câu chuyện khác. Khi giá nhiều cổ phiếu tăng cao gấp 2-3 lần, nhà đầu tư nên cân nhắc”, ông Hùng chia sẻ quan điểm.

Ông Hùng khuyến nghị nhà đầu tư hiện tại không nên rót tiền vào các cổ phiếu của doanh nghiệp tăng trưởng dưới 10% nhưng P/E (hệ số giá trên lợi nhuận mỗi cổ phiếu) đã vượt 20 (P/E của VN-Index hiện tại là 17,6), đặc biệt là doanh nghiệp không có cổ tức.

Ngược lại, những doanh nghiệp có nền tảng cơ bản tốt, đặc biệt có P/E dự tính thấp hơn mức trung bình thị trường, trung bình ngành, EPS (lợi nhuận trên cổ phiếu) có khả năng tăng trưởng 2 chữ số và có cổ tức là những lựa chọn đáng được cân nhắc.

“Khi thị trường có đến 2/3 cổ phiếu tăng giá như thời gian qua, xác suất đầu tư thắng rất cao. Nhà đầu tư mới chỉ cần mở tài khoản, mua cổ phiếu với sự hỗ trợ của môi giới thì khả năng có lời rất thuận lợi. Điều này có thể làm nhà đầu tư F0 chủ quan”, ông Hùng chia sẻ.

Giám đốc Tư vấn Đầu tư của Công ty Chứng khoán Maybank Kim Eng (MBKE) Việt Nam Phan Dũng Khánh cũng có cùng nhận định nhà đầu tư F0 khi chiến thắng dễ nảy sinh tâm lý chủ quan. Theo ông, khi thị trường tăng mạnh, nhà đầu tư mua cổ phiếu nào cũng thắng nhưng cần lưu ý mức lợi nhuận đạt được có cao hơn mức trung bình chung của thị trường hay không.

Nếu lợi nhuận thấp hơn mức tăng của VN-Index, nhà đầu tư sẽ rất rủi ro khi thị trường đảo chiều. Chuyên gia tài chính này cho rằng các nhà đầu tư F0 chưa có kinh nghiệm lúc này nên ưu tiên nắm giữ cổ phiếu, trau dồi thêm kiến thức để có thể chốt lời đúng lúc. Còn nhà đầu tư có kinh nghiệm vẫn có thể giải ngân vào những cổ phiếu của các ngành giàu tiềm năng và rời khỏi những ngành đang có dòng tiền bị rút ra.

VN-Index tăng mạnh trong 3 tháng gần nhất với ít nhịp điều chỉnh. Ảnh: Tradingview.

Cơ hội lúc nào cũng có nhưng cần kiến thức

“Cơ hội lúc nào cũng có nhưng phải có kiến thức mới nắm bắt được. Nhà đầu tư tham gia thị trường lúc nào cũng được, không nhất thiết phải ngay lúc này”, ông Khánh chia sẻ quan điểm với Zing.

Theo ông, để bắt đầu từ con số 0 và trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp, kiếm lợi nhuận, mỗi người cần thời gian học hỏi kiến thức và trải qua một chu kỳ của thị trường với cả hai chiều lên - xuống. Hiện các nhà đầu tư F0 mới tham gia thị trường trong giai đoạn tăng mạnh nhưng chưa trải nghiệm chu kỳ đi xuống.

“Nhà đầu tư F0 cần bổ sung kiến thức để kiếm tiền và bảo vệ tiền của mình ngay cả lúc thị trường giảm. Khi phán đoán được thời điểm thị trường đảo chiều và chọn được cổ phiếu đi ngược dòng, họ vẫn có thể kiếm lời. Còn trong lúc thị trường tốt, cần chọn cổ phiếu tăng cao hơn mức chung”, ông Khánh nói.

Ông Hùng nhìn nhận đa số nhà đầu tư mới thường chọn cổ phiếu theo cách nghe ai đó phím hàng, dựa vào tin đồn trên thị trường hoặc theo nhận định của người môi giới, khuyến nghị của công ty chứng khoán nếu chưa có nền tảng về tài chính, đầu tư.

Ông khẳng định nếu muốn gắn bó lâu dài và thật sự kiếm tiền từ thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cần bổ sung nhiều kiến thức, kỹ năng trong thời gian dài. Nhà đầu tư F0 ban đầu cần nắm những kiến thức cơ bản nhất như cơ chế giao dịch (biên độ, bước giá, khối lượng, các loại lệnh) rồi sau đó trau dồi kỹ thuật nhận định thị trường, ngành nghề, phân tích báo cáo tài chính, triển vọng doanh nghiệp, xác định giá mua và bán hợp lý.

“Lúc này gần như cả thị trường đều tăng, ai cũng thắng nên có thể họ chưa cần những yếu tố cơ bản đó. Nhưng đến khi thị trường bước vào giai đoạn bão hòa sẽ đòi hỏi nhãn quan, kỹ năng đầu tư rất cao. Nếu không có nền tảng, nhà đầu tư có thể thắng 1-2 lần nhưng dễ thua lỗ về lâu dài”, ông Hùng nhận định.

Theo ông, những nhà đầu tư mới hoàn toàn nên chuẩn bị thật kỹ kiến thức, kỹ năng, trải nghiệm. Trong giai đoạn đầu, họ có thể giải ngân với tỷ lệ thấp để thử nghiệm và nên có chuyên gia tư vấn hỗ trợ. “Đầu tư chứng khoán tốt nhất là đầu tư độc lập mới có thể bám trụ lâu dài. Việc dựa dẫm vào ai đó có thể chỉ trong một thời gian còn về dài hạn sẽ rất khó”, giám đốc của VDSC nói với Zing.