Sự kiện với chủ đề "Vai trò của IoT và 6G trong việc định hình kiến trúc mạng truyền thông hỗn hợp thế hệ mới".

Tái định hình cách thức kết nối của thế kỷ 21

Trong bối cảnh thế giới bước vào kỷ nguyên 6G, ngành viễn thông toàn cầu chứng kiến bước chuyển mang tính cách mạng, khi trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) được nghiên cứu tích hợp để định hình mạng truyền thông hỗn hợp thế hệ mới.

Tại sự kiện InnovaConnect do Quỹ VinFuture phối hợp cùng Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông tổ chức vào ngày 10-11, GS. Branka Vucetic (Đại học Sydney, Úc) đã giới thiệu về quá trình phát triển của mạng không dây, từ kỷ nguyên 4G kết nối con người, 5G mở rộng kết nối máy móc, cho đến 6G hướng tới xây dựng những hệ thống thông minh toàn diện.

Theo bà, sự chuyển đổi này đặt ra yêu cầu chưa từng có đối với hệ thống truyền thông. Các ứng dụng thời gian thực, như xe tự hành hay chăm sóc sức khỏe từ xa, sẽ đòi hỏi độ tin cậy siêu cao và độ trễ cực thấp, tốc độ truyền dữ liệu ở mức terabit mỗi giây, mật độ thiết bị khổng lồ, phủ sóng toàn cầu và hiệu suất năng lượng cao.

"Mô hình Shannon kinh điển, nền tảng cho các cải tiến trong truyền thông không dây suốt hơn 70 năm, không còn đáp ứng được yêu cầu của mạng tương lai", bà nói.

Trong bối cảnh đó, GS. Vucetic cho biết hướng tiếp cận hỗn hợp mới - kết hợp giữa AI và những mô hình phân tích truyền thống - được xem như giải pháp giúp mạng truyền thông trở nên linh hoạt và thông minh hơn.

"Trên phạm vi toàn cầu, chúng ta đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ hướng tới các nền tảng được xây dựng trên AI (AI-native), tích hợp cảm biến và truyền thông", bà chia sẻ. "Xu hướng này sẽ giúp các quốc gia như Việt Nam có thể bứt phá, xây dựng hạ tầng số linh hoạt và bền vững".

Đồng quan điểm, PGS. Đặng Thế Ngọc (Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông - PTIT) cho biết xu hướng tích hợp AI vào mạng 6G mở ra cơ hội đột phá, giúp nâng cao hiệu năng mạng và xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ.

Tuy nhiên, sự phát triển công nghệ không thể dừng ở cải tiến đơn lẻ, mà cần một hệ sinh thái tích hợp chặt chẽ. Bổ sung vào bức tranh đó, PGS. Ngọc mang đến thêm góc nhìn khác với dự án "Internet từ bầu trời" - tích hợp mạng phi mặt đất để xây dựng kiến trúc 6G.

Theo báo cáo Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU) vào năm 2024, khoảng 2,6 tỉ người, tương đương 32% dân số thế giới, vẫn chưa có kết nối Internet.

PGS. Ngọc cho hay công nghệ mới sẽ giúp mang Internet đến vùng sâu, vùng xa và kể cả khu vực chịu ảnh hưởng thiên tai - nơi hạ tầng mặt đất khó triển khai hoặc bị phá hủy.

"Bằng việc sử dụng các nền tảng phi mặt đất, như vệ tinh, trạm bay tầng cao (HAPs) và thiết bị bay không người lái, kết hợp với mạng vô tuyến 5G và trong tương lai là 6G, chúng ta có thể hình thành hệ thống truyền thông từ trên không gian xuống mặt đất", PGS. Ngọc cho biết. "Với công nghệ truyền thông mới, kết nối không chỉ nhanh hơn, mà còn công bằng hơn và bền vững hơn với tất cả người dân".

Khả năng kết hợp AI và IoT, được gọi là Trí tuệ nhân tạo trong Internet vạn vật (AIoT), cũng ngày càng được quan tâm trong lĩnh vực y tế số.

Theo PGS. Zihuai Lin (Đại học Sydney, Úc), AIoT cho phép theo dõi các chỉ số sức khỏe một cách liên tục, phát hiện sớm bệnh lý và hỗ trợ ra quyết định lâm sàng theo thời gian thực. "Đổi mới này mở ra khả năng chuyển dịch hệ thống y tế từ điều trị tập trung ở bệnh viện sang dự phòng và chăm sóc sức khỏe tại nhà", ông nhấn mạnh.

Phát triển nội địa, kết nối toàn cầu

Bên lề buổi hội thảo, các chuyên gia đánh giá cao những sáng kiến như InnovaConnect đã tạo ra không gian cho giới nghiên cứu cùng chia sẻ nền tảng thử nghiệm, bộ dữ liệu và cơ sở vật chất nhằm kiểm chứng ý tưởng mới ở quy mô lớn.

"Bằng việc hợp tác cùng các mạng lưới nghiên cứu quốc tế thông qua VinFuture, đóng góp của các đại học, viện nghiên cứu của Việt Nam sẽ giúp công nghệ 6G không chỉ được ứng dụng trên toàn cầu, mà còn được định hình bởi chính tài năng và sự sáng tạo của người Việt", PGS. Lin nhấn mạnh.

Bổ sung góc nhìn này, PGS. Ngọc cho rằng các diễn đàn giúp định hình hướng ưu tiên chung, từ chuẩn công nghệ, mô hình triển khai, cho đến nguyên tắc đạo đức và phát triển bền vững trong kết nối số.

Với cách tiếp cận mở và hợp tác mà InnovaConnect đang vun đắp, Việt Nam có thể trở thành mắt xích quan trọng trong mạng lưới đổi mới toàn cầu, góp phần đưa công nghệ truyền thông thông minh từ phòng thí nghiệm đến đời sống, phục vụ phát triển bền vững.

"Nền tảng các quan hệ hợp tác học thuật mà InnovaConnect đang kiến tạo cũng mở ra cơ hội cho các nhóm nghiên cứu trẻ được tiếp cận với công nghệ lõi, được thử nghiệm trong môi trường quốc tế và đóng góp thực chất vào những sáng kiến toàn cầu", ông chia sẻ.