Liên quan đến đại án Trầm Bê đang được TAND TP HCM xét xử, luật sư Nguyễn Huy Thiệp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội, bào chữa cho ông Phan Thành Mai, nguyên Tổng giám đốc VNCB), đã có nhiều câu hỏi tới đại diện Ngân hàng (NH) TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) xung quanh các vấn đề liên quan đến 12 công ty vay vốn tại NH này, trong phiên xử ngày 13-1.

Theo đó, luật sư Nguyễn Huy Thiệp đã hỏi đại diện BIDV các vấn đề như Quyết định 1627/2001 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có quy định về trình tự, thủ tục (nói chung là quy trình) cho vay đối với khách hàng tại tổ chức tín dụng?

Bà Nguyễn Thị Phương, Giám đốc Ban Pháp chế BIDV, cho biết Quyết định 1627 quy định về nguyên tắc, điều kiện cho vay đối với khách hàng tại tổ chức tín dụng (TCTD) và tại Điều 28 Quyết định 1627 đã giao TCTD quy định về trình tự, thủ tục cho vay phù hợp với mô hình tổ chức, cách thức tổ chức quản trị, khả năng kiểm soát rủi ro và đặc điểm của từng nhóm khách hàng theo yêu cầu quản lý của từng TCTD.

Để triển khai theo quy định, BIDV đã ban hành quy chế, quy trình cho vay. BIDV cũng có các văn bản hướng dẫn trình tự thủ tục, sản phẩm tín dụng đặc thù cho từng phân khúc khách hàng, nhóm đối tượng khách hàng và yêu cầu, khả năng kiểm soát rủi ro trong từng thời kỳ của NH mình. Các quy định này vừa đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật (Luật TCTD, Quy định 1627 nay là Thông tư 39), vừa phù hợp với mô hình tổ chức quản lý và yêu cầu, khả năng kiểm soát rủi ro của NH, cũng như tạo điều kiện cho khách hàng, người dân tiếp cận nguồn vốn tín dụng và các dịch vụ NH.

Liên quan câu hỏi Hội sở chính BIDV quyết định chủ trương cho vay đối với khách hàng, và chuyển xuống chi nhánh thực hiện cho vay là theo quy trình đúng của BIDV hay quy trình ngược như đại diện VKS đã nêu tại phần thẩm vấn phiên tòa, đại diện NH này cho biết, như các TCTD khác, BIDV có 2 luồng tiếp cận giải quyết đề xuất của khách hàng.

Một là, khách hàng đề xuất trực tiếp với Hội sở chính sau đó Hội sở chính tiếp xúc giải quyết đề xuất của khách hàng, lập báo cáo đánh giá đề xuất, thẩm định, phê duyệt chủ trương cấp tín dụng và giao xuống chi nhánh thực hiện gắn với những điều kiện cụ thể. Hai là, khách hàng quan hệ trực tiếp tại chi nhánh rồi chi nhánh trực tiếp thẩm định đề xuất, quyết định cho vay. Nếu trường hợp vượt thẩm quyền cấp tín dụng của chi nhánh (về thời hạn, số tiền cho vay) sẽ trình về hội sở chính để phê duyệt cấp tín dụng sau đó giao lại chi nhánh thực hiện cho vay. 

Trên cơ sở này, BIDV xây dựng hướng dẫn cụ thể cho các sản phẩm tín dụng theo từng nhóm khách hàng, đáp ứng yêu cầu quản trị rủi ro và nhu cầu vay vốn thực tế của khách hàng.

Về việc cho vay đối với 12 công ty theo gói sản phẩm 4 nhà, đại diện BIDV giải thích trước tòa và luật sư, BIDV đã cùng với các NH thương mại khác báo cáo đề xuất NHNN xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách nhằm mục đích triển khai thực hiện Nghị quyết 02/NQ-CP của Chính Phủ về tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và hỗ trợ thị trường, trong đó có xây dựng gói liên kết 4 nhà kết nối NH - chủ đầu tư - nhà thầu - nhà cung cấp vật liệu xây dựng…

Khi VNCB giới thiệu 12 khách hàng vay vốn, bà Nguyễn Thị Phương giải thích, qua đánh giá ban đầu nhận thấy các khách hàng có mục đích vay phù hợp với quy định của pháp luật, phù hợp với gói tín dụng 4 nhà, việc cho vay mang lại hiệu quả về kinh tế cho BIDV… Về cơ sở để Hội sở chính phê duyệt chủ trương cấp tín dụng cho 12 công ty này, đại diện BIDV cho biết, và sau khi nhận được hồ sơ ban đầu của khách hàng kèm theo văn bản giới thiệu của VNCB (Giấy đề nghị thu xếp tín dụng của 12 công ty gửi BIDV để thu mua VLXD cung cấp cho các công trình, dự án; Hồ sơ pháp lý 12 công ty).

Sau khi xem xét trên hồ sơ tài liệu, BIDV đánh giá các khoản vay phù hợp với chủ trương chỉ đạo của Chính phủ, NHNN và NH; nhu cầu, mục đích vay vốn và điều kiện cơ bản của khách hàng phù hợp với quy chế cho vay. Các khoản vay đều được cam kết có bảo đảm bằng tài sản hợp pháp, hợp lệ với giá trị tài sản bảo đảm được cam kết lớn hơn giá trị khoản vay, khoản vay sẽ đem lại hiệu quả kinh tế cho BIDV…

Qua công tác kiểm tra, BIDV khẳng định trước tòa rằng các chi nhánh đã thực hiện cấp tín dụng cho khách hàng theo quy định về trình tự, thủ tục về cấp tín dụng về số tiền cho vay tối đa, thời hạn vay, lãi suất, tài sản đảm bảo. Các chi nhánh đã yêu cầu khách hàng cung cấp các hồ sơ vay vốn theo quy định. Các chi nhánh cũng thực hiện đầy đủ trình tự các bước theo quy định từ đề xuất, thẩm định và thông qua Hội đồng tín dụng cơ sở xem xét thống nhất quyết định cho vay. Việc yêu cầu khách hàng và bên thứ ba cầm cố và thế chấp tại sản (100% các khoản vay có tài sản bảo đảm) cũng được thực hiện; đăng ký giao dịch bảo đảm theo đúng quy định; giải ngân và chuyển tiền theo đề nghị của các công ty.

Đồng thời, các chi nhánh của BIDV đã thực hiện kiểm tra việc sử dụng vốn vay của khách hàng. Khi phát hiện khách hàng không thực hiện đúng cam kết, đã yêu cầu khách hàng trả nợ trước hạn và thực tế các chi nhánh đã thu đầy đủ nợ gốc, lãi.

"Và tôi xin nói rõ thêm, tất cả các khoản vay tại BIDV đều được các doanh nghiệp tự trả bằng tiền trên tài khoản của từng doanh nghiệp" - đại diện BIDV khẳng định.