Ông Hoàng Việt Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan (TCHQ), cho biết, tổng cục vừa tổng kết chương trình cải cách thông quan hàng xuất nhập khẩu (XNK), thực hiện tại 11 chi cục hải quan cảng/cửa khẩu thuộc 7 cục hải quan tỉnh, thành phố thuộc 3 tuyến đường vận tải hàng hóa XNK gồm: hàng không, đường bộ và đường biển. 

Khác xa so với World Bank

Kết quả cho thấy tổng thời gian giải phóng đối với hàng nhập khẩu là 115 giờ, đối với hàng xuất khẩu là 11 giờ. Trong đó, thời gian làm thủ tục hải quan (tổng thời gian từ khi đăng ký tờ khai đến khi thông quan/giải phóng hàng mà cơ quan hải quan có tác động chính vào quá trình làm thủ tục hàng hóa nhập khẩu) chiếm khoảng 28%, tương đương 32 giờ 37 phút. 72% thời gian còn lại liên quan đến thủ tục của các cơ quan quản lý khác trong dây chuyền phục vụ thông quan hàng hóa như: Bộ Công Thương, quản lý cửa khẩu…và các doanh nghiệp (DN) kinh doanh kho bãi, cảng, logistics… Khoảng thời gian 72% này nhanh hay chậm phụ thuộc và chịu sự tác động trong quá trình tác nghiệp của các cơ quan nói trên, ngoài ra, còn phụ thuộc yếu tố thời gian được phép lưu thông hàng hóa trên đường đối với những xe container. Nhưng theo Báo cáo Doing Business 2014 của Ngân hàng Thế giới (World Bank), tổng thời gian thực hiện XNK hàng hóa của Việt Nam trong thời gian 2012-2013 là 21 ngày.

Bà Lê Như Quỳnh - Vụ trưởng, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Cải cách hiện đại hóa hải quan - cho biết sự khác nhau về kết quả nghiên cứu của TCHQ và World Bank là do phạm vi nghiên cứu và phương pháp thực hiện khác nhau. TCHQ thực hiện đo thời gian thực hiện giải phóng hàng theo hướng dẫn về nghiên cứu thời gian giải phóng hàng do WCO ban hành năm 2001 mà nhiều nước trên thế giới áp dụng. Còn World Bank thực hiện theo phương pháp riêng từ năm 2004 đối với 100 quốc gia trên thế giới với 6 bảng trả lời và ở phạm vi ngành hàng hẹp hơn.

Hàng hóa chờ thông quan tại cảng. Ảnh: Hoàng Triều

Thúc đẩy cải cách

Bà Nguyễn Minh Thảo, Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương, nhận xét: Cảm nhận của bà khi làm việc với DN là thời gian thông quan phải dài hơn mức 115 giờ và 11 giờ mà TCHQ vừa công bố. Trên cơ sở kết quả đo thời gian giải phóng hàng, TCHQ cần có các giải pháp quyết liệt để tiếp tục giảm thời gian làm thủ tục hải quan cho DN như tinh thần Nghị định 19 của Chính phủ về cải cách thủ tục hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Ông Hoàng Việt Cường cho biết thêm trong quá trình thực hiện đề án, ngành hải quan đã đánh giá, rà soát lại tất cả quy trình ở mỗi cửa khẩu, nhằm chỉ ra bất cập để xem xét sửa đổi trong thời gian tới. Quá trình xây dựng các văn bản dưới luật để triển khai Luật Hải quan (sửa đổi, có hiệu lực năm 2015) đã đưa hết những bất cập mà cuộc đo này bộc lộ. Trong đó có các giải pháp cơ bản là cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hồ sơ thủ tục, rút ngắn thời gian thông quan, đặc biệt với hàng hóa luồng vàng, luồng đỏ.

Hiện nay, thời gian nộp thuế, phí chiếm tương đối nhiều trong thủ tục hải quan. Ngay cả khi thực hiện hải quan điện tử. DN vẫn phải mất 3 ngày đến 1 tuần đi vay tiền ngân hàng, trình qua kho bạc rồi nộp cho hải quan, do chưa có nhiều ngân hàng thực hiện kết nối thanh toán điện tử với hải quan. Bên cạnh đó, TCHQ cũng tăng cường kiểm tra, kiểm soát, quản lý rủi ro, kiểm tra sau thông quan. Đồng thời, tiếp tục tăng cường trang thiết bị để kiểm tra thực tế hàng hóa. Vừa qua, ngành hải quan đã có 11  máy soi container, giảm thời gian kiểm tra thủ công để rút ngắn thời gian kiểm tra thực tế hàng hóa cho DN. 

Hà Linh