Theo điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành trong năm 2015 tại Việt Nam thì nhà hàng ăn uống là một trong những nơi chịu ảnh hưởng của khói thuốc nhiều nhất (80,7%).
Nhà hàng chưa mặn mà
Trong khi đó, Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá được ban hành và có hiệu lực từ ngày 1-5-2013 tại khoản 2, điều 11 của luật quy định nhà hàng ăn uống thuộc diện những địa điểm công cộng trong nhà phải thực thi quy định cấm hoàn toàn việc hút thuốc lá trong nhà nhưng trên thực tế không phải nhà hàng nào cũng làm được. Theo điều tra gần đây của tổ chức phi chính phủ HealthBridge tại 195 nhà hàng trên địa bàn Hà Nội, chỉ có 44% nhà hàng có thực thi quy định.
Bà Nguyễn Thị Tô Hà, Phó Phòng Y tế quận Cầu Giấy (Hà Nội), cho biết để thực hiện mô hình nhà hàng không khói thuốc, Phòng Y tế quận đã mời các chủ nhà hàng đến để tập huấn về mô hình này và tổ chức ký cam kết. Hiện tại ở địa bàn quận có 250 nhà hàng và đã có 120 nhà hàng ký cam kết cấm hút thuốc lá hoặc có khu vực cho người hút thuốc lá riêng... Thế nhưng, một số nhà hàng không mặn mà treo biển cấm hút thuốc lá vì sợ giảm doanh thu. Trong quá trình cơ quan liên ngành đi kiểm tra về an toàn thực phẩm, nếu phát hiện các nhà hàng chưa thực hiện mô hình nhà hàng không khói thuốc đều bị nhắc nhở để họ biết được việc không thực hiện này là vi phạm Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá.
Theo bác sĩ Hoàng Anh, Giám đốc tổ chức Health Bridge tại Việt Nam, trong khói thuốc lá chứa hơn 7.000 chất hóa học, trong đó có 69 chất gây ung thư, dẫn đến nhiều căn bệnh nguy hiểm khác nhau như ung thư phổi, bệnh tim mạch, phổi tắc nghẽn, vô sinh... Khói tỏa ra từ đầu điếu thuốc lá đang cháy độc hại hơn khói thuốc do người hút thở ra vì nó chứa nhiều chất độc hại gấp 21 lần nên thực thi môi trường không khói thuốc chính là để bảo đảm quyền của mỗi người được hít thở bầu không khí sạch.
Công đoàn vào cuộc mạnh mẽ
Ông Vũ Mạnh Tiêm, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Tổng LĐLĐ Việt Nam, cho biết sau khi ký bản cam kết thực hiện các quy định của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá và xây dựng môi trường làm việc không khói thuốc, năm 2016, Tổng LĐLĐ đã có văn bản gửi lãnh đạo các cơ quan đơn vị và nhà hàng, khách sạn thuộc hệ thống tổ chức Công đoàn đề nghị triển khai mô hình nhà hàng, khách sạn không khói thuốc. Đến nay, nhiều cơ quan, đơn vị đã đưa quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của cơ quan, đơn vị; đưa tiêu chí không hút thuốc tại nơi làm việc vào tiêu chuẩn thi đua, khen thưởng của công chức, viên chức, người lao động... Cũng theo ông Tiêm, mô hình nhà hàng, khách sạn không khói thuốc là chính đáng bởi nếu nhà hàng không khói thuốc trước tiên là bảo vệ chính sức khỏe của nhân viên nhà hàng là người tiếp xúc lâu dài với khói thuốc, sau đó đến khách hàng.
Bác sĩ Phạm Thị Hoàng Anh cũng cho rằng nếu duy trì môi trường không khói thuốc lá, nhà hàng còn được rất nhiều cái lợi. Một trong những cái lợi lớn nhất là thu hút được thêm nhiều khách hàng, tăng lợi nhuận. Cùng quan điểm này, ông Dương Mạc An Tôn, quản lý nhà hàng lẩu Sauna (Hà Nội), cho biết sau một thời gian áp dụng mô hình nhà hàng không khói thuốc, doanh thu của nhà hàng không hề giảm, thậm chí một số nơi còn tăng lượng khách sau khi thực hiện quy định này. Bởi theo thống kê, số người trưởng thành không hút thuốc chiếm tỉ lệ hơn 77,5% và họ không muốn ở trong những căn phòng có mùi hôi của thuốc lá cũng như hút thuốc lá thụ động do người khác đem lại và nhà hàng không khói thuốc sẽ là một trong những tiêu chí hàng đầu để họ lựa chọn.
Tại Hà Nội, sau hơn 3 năm triển khai thực hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, hiện đã có nhiều nhà hàng thực hiện thành công mô hình không khói thuốc. Tuy nhiên, theo đại diện Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), nhiều chủ nhà hàng vẫn chưa nhận thức đúng và chưa thực hiện quyết liệt quy định cấm hút thuốc lá. Theo Nghị định 176/2013/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế đã quy định rõ, hút thuốc lá ở khu vực trong nhà tại các nhà hàng sẽ bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000-300.000 đồng. Cơ sở kinh doanh nhà hàng ăn uống không treo biển “cấm hút thuốc lá” sẽ bị phạt tiền từ 3-5 triệu đồng.
