Những ngày gần đây, bệnh viện (BV) tiếp nhận nhiều ca ngộ độc rượu có chứa cồn công nghiệp (methanol) và đã có người tử vong. Ngộ độc rượu đang trở thành vấn đề báo động, đặc biệt là dịp cuối năm.
Lại tử vong sau uống rượu
Sau 3 ngày say xỉn, bệnh nhân N.Đ.T - 47 tuổi, ở huyện Thạch Thất, Hà Nội - được người thân đưa đến BV gần nhà trong tình trạng đau đầu, mắt mờ, lơ mơ. Nghi ngờ bệnh nhân bị ngộ độc rượu, các bác sĩ chuyển bệnh nhân đến BV Bạch Mai. Tại thời điểm nhập viện, bệnh nhân đã bị hôn mê, huyết áp tụt, tổn thương não và ngừng tim. Sau nỗ lực cấp cứu cho tim đập trở lại, bệnh nhân được chỉ định lọc máu, điều trị rối loạn suy thận. Đáng nói là kết quả xét nghiệm cho thấy hàm lượng methanol trong máu lên tới gần 3.000 mg/dl (trong khi chỉ với mức trên 20 mg/dl đã được ghi nhận là ngộ độc methanol). Theo gia đình bệnh nhân, anh T. vốn nghiện rượu nhiều năm, gần đây anh liên tục trở về nhà trong trạng thái say xỉn nên không ai rõ anh bị ngộ độc rượu do uống ở đâu. Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, phụ trách Trung tâm Chống độc BV Bạch Mai, cho biết dù được lọc máu, dùng thuốc giải độc và phụ thuộc máy trợ tim mạch ngay sau khi nhập viện nhưng kết quả đánh giá cho thấy bệnh nhân bị tổn thương não nghiêm trọng, không có khả năng phục hồi, không thể cứu chữa nên gia đình đã xin đưa bệnh nhân về nhà.
Bác sĩ Nguyên cho biết hầu hết các trường hợp ngộ độc rượu đều do uống rượu trắng. “Với tình trạng ngộ độc nghiêm trọng như vậy, có thể rượu nấu pha thêm cồn công nghiệp hoặc pha nước với riêng cồn công nghiệp. Rượu tự nấu sẽ có thành phần này nhưng rất ít và không thể gây ngộ độc nặng đến vậy” - bác sĩ Nguyên chia sẻ. Theo bác sĩ Nguyên, triệu chứng nhiễm độc methanol thường xuất hiện trong vòng 30 phút sau uống nhưng cũng có thể muộn hơn. Đáng lo ngại là với những ca ngộ độc rượu này, bệnh nhân chỉ nghĩ là uống rượu bình thường, không hề nghĩ đến việc uống phải rượu pha cồn công nghiệp. Trong khi đó rất khó để phân biệt giữa ngộ độc rượu và say rượu, do biểu hiện của ngộ độc rượu rất giống say rượu. Độc tính của rượu chủ yếu tác động lên thần kinh, đặc biệt là thần kinh điều khiển thị giác. Vì vậy thường có biểu hiện loạng choạng, hoa mắt giống hệt cảm giác say rượu khiến người đã uống rượu lầm tưởng là say nhưng thực chất là bị ngộ độc. Nếu để lâu, bệnh nhân sẽ rơi vào tình trạng tím tái, hôn mê, co giật, rối loạn điện giải, tụt huyết áp và có thể tử vong. Trường hợp được cứu sống, bệnh nhân cũng có nhiều di chứng về thần kinh và gây mù lòa.
Nhậu triền miên
Bác sĩ Trần Quốc Bảo, Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, cho biết tại Việt Nam, tiêu thụ rượu bia đang ở mức cao và gia tăng đáng báo động. Thống kê tính đến tháng 12-2016, Việt Nam tiêu thụ khoảng 3,4 tỉ lít bia và 70 triệu lít rượu. Đặc biệt, thống kê còn cho thấy mỗi năm, Việt Nam tiêu thụ khoảng 200 triệu lít rượu không chính thống được nấu ở trong dân. Tính trung bình, một nam giới trưởng thành uống khoảng 27,4 lít cồn nguyên chất, đây là con số rất đáng báo động” - ông Bảo nói. Theo bác sĩ Bảo, hiện không có quốc gia nào sử dụng rượu bia ở mức nguy hại cao (77,3%) như ở Việt Nam, đó là lý do vì sao tỉ lệ mắc các bệnh liên quan đến rượu bia ở nước ta ngày càng gia tăng.
Ông Nguyễn Phương Nam, đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam, cho biết hiện Việt Nam đứng thứ 2 về tỉ lệ uống rượu bia ở Đông Nam Á, đứng thứ 10 ở châu Á và đứng thứ 29 trên thế giới. Cũng theo ông Nam, các thống kê cho thấy hiện có 44,2% người sử dụng rượu, bia ở mức nguy hại cho sức khỏe, 45% người sử dụng rượu bia lái xe trong vòng 2 giờ sau uống. Đây chính là nguyên nhân gây ra những vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng.
Tổ chức Y tế thế giới từng cảnh báo ngộ độc rượu đứng hàng thứ 3 gây tử vong sau tim mạch và ung thư. Trong đó, ngộ độc methanol đặc biệt nguy hiểm. Điều đáng ngại là không thể nhận biết rượu methanol bằng mắt thường hay uống thử. Trong khi đó, theo bác sĩ Nguyên, vào thời điểm cuối năm hoặc các đợt nghỉ lễ, số ca cấp cứu do ngộ độc rượu bia thường gia tăng mạnh gấp 2-3 lần bình thường. Tuy nhiên, ngay cả thời điểm bình thường thì ngày nào cũng có bệnh nhân nhập viện do ngộ độc rượu, bia và tuần nào tại đây cũng tiếp nhận 1-2 trường hợp ngộ độc rượu có chứa methadone. Biến chứng của ngộ độc methanol vô cùng nguy hiểm như mù lòa, ngộ độc và có thể gây tử vong.
Không có ngưỡng sử dụng rượu bia an toàn
Theo bác sĩ Nguyễn Quốc Bảo, tác hại của rượu bia không phụ thuộc là bia hay là rượu mà phụ thuộc vào lượng uống và tần suất sử dụng. Không có mức độ uống rượu bia nào thật sự an toàn. Do đó khi sử dụng rượu bia, tốt nhất không uống quá 2 đơn vị cồn/ngày với nam, 1 đơn vị cồn/ngày đối với nữ và không uống quá 5 ngày/tuần. Một đơn vị cồn tương đương với: 3/4 chai/lon bia 330 ml (5%), 1 ly rượu vang 100 ml (13,5%), 1 cốc bia hơi 330 ml hoặc 1 chén rượu mạnh 30 ml (40%). Khi thấy người uống rượu có các dấu hiệu kích thích, rối loạn ý thức, hôn mê, nôn, thở chậm, hạ thân nhiệt… nên đưa đến cơ sở y tế để được cấp cứu.
Biểu hiện say rượu gồm: Chếnh choáng, nói líu lưỡi, phối hợp cơ thể kém, mất thăng bằng, buồn nôn, nôn. Dấu hiệu ngộ độc: chóng mặt, buồn nôn, nôn; ăn vào lại nôn nhiều lần; đau bụng; lú lẫn, yếu cơ; mắt mờ hoặc nhìn thấy trắng mờ; rối loạn cảm nhận về màu sắc.
