Nghị định Phát triển và Quản lý NOXH quy định, xây NOXH, chủ đầu tư sẽ được nhận ưu đãi như: miễn tiền sử dụng đất, thuế VAT, lãi vay ưu đãi. Tuy nhiên, chủ đầu tư lại bị khống chế lợi nhuận không vượt quá 10%.
Chia sẻ với Tiền Phong, một giám đốc đang làm 3 dự án NOXH tại Hà Nội cho biết, thực chất, làm NOXH, chủ đầu tư được ưu đãi ít, tiền sử dụng đất được miễn nhưng không đáng bao nhiêu nếu cộng cả tiền sử dụng và chia cho hàng trăm căn hộ.
Dự án nhà xã hội "mắc kẹt" vì chờ chính sách tín dụng hợp lý cho người mua
Vị này nói: “Nếu dự án nằm ở vị trí đất chưa giải phóng, doanh nghiệp phải bỏ tiền ra đền bù giải phóng mặt bằng sẽ khiến chi phí giá bán đội lên. Thậm chí khi bán nhà bị khống chế mức giá dưới 15 triệu đồng/m2 nhưng một dự án kéo dài xây dựng 2 năm sẽ có khả năng bị đội giá do chi phí vật liệu xây dựng, nhân công tăng. Điều này chủ đầu tư phải chịu và không được tính vào giá bán”.
Theo vị này, hiện nay, do gói 30.000 tỷ đồng đã dừng, ưu đãi vay cho chủ đầu tư không còn khiến doanh nghiệp không mặn mà làm NOXH. Vị này nói: “Chỉ những nhà đầu tư nghĩ cho an sinh xã hội (không đặt vấn đề lợi nhuận - PV) mới làm”.
Khi chính sách ưu đãi về vốn cho NOXH đã dừng, chủ đầu tư NOXH tại Phú Lãm (Hà Đông) cũng chật vật bán nhà. Giám đốc Sàn BĐS Hải Phát (đơn vị phân phối trực tiếp dự án NOXH Phú Lãm (Hà Đông, Hà Nội)), ông Vũ Kim Giang cho biết, tiến độ bán hàng chậm hơn khi gói 30.000 tỷ đồng kết thúc đã khiến chủ đầu tư phải tự bỏ tiền nhằm "kéo dài" gói 30.000 tỷ đồng (lãi suất 5%/năm trong vòng 15 năm-PV) bằng cách hỗ trợ lãi suất cho người mua nhà tại dự án.
Tuy nhiên, theo ông Giang, cách làm này cũng chỉ áp dụng với số ít căn hộ. Ông Giang cho rằng, về lâu dài, chính sách vốn cho NOXH phải ổn định thì người dân mới có cơ hội mua nhà.
Phó Chủ tịch Tổng Hội Xây dựng Việt Nam, ông Phạm Sỹ Liêm cho rằng, nhiều người muốn mua NOXH phải quay ra tìm mua nhà thương mại do quy định phải sau 5 năm (trước đây 10 năm-PV) người mua nhà mới được bán nhà. Trong 5 năm ấy, nếu chủ đầu tư phá sản hay người dân chuyển công tác, mất việc hoặc phải về quê… thì họ sẽ phải làm sao khi tiền của họ bị kẹt cứng ở dự án đó.
Bên cạnh đó, theo ông Liêm, đối với doanh nghiệp tư nhân, dự án của họ có thể bán cho vài chục nghìn đối tượng quan tâm thì nay chỉ còn vài nghìn người thuộc đối tượng mua NOXH. Tức là đầu ra bị thu hẹp, đấy là chưa kể còn nhiều thủ tục khác.
Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP HCM, ông Lê Hoàng Châu cho hay, hiện vẫn còn một số rào cản về cơ chế, chính sách đối với chủ đầu tư và người mua nhà ở dành cho người có thu nhập thấp. Cụ thể, đối với người mua NOXH, phải giải quyết được gánh nặng về tài chính, trong đó, chuyện cấp thiết hàng đầu là các bộ, ngành phải sớm bắt tay hỗ trợ người có nhu cầu mua NOXH theo Chỉ thị 03/CT-TTg.
Chủ đầu tư phải chịu những rào cản về thủ tục và vốn. Về thủ tục, để gỡ vướng cho khâu chấp thuận chủ trương đầu tư, Chính phủ nên phân cấp cho các tỉnh, thành tự phê duyệt tất cả các dự án NOXH trên địa bàn và Sở Xây dựng các địa phương được phân cấp thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật và cấp giấy phép xây dựng các dự án NOXH. Để tháo gỡ khó khăn về vốn, các chủ đầu tư phải được vay các nguồn vốn ưu đãi theo Chỉ thị 03/CT-TTg.
Theo báo cáo của các địa phương, đến năm 2020, nhu cầu cần có khoảng 1 triệu căn hộ, tương đương với khoảng 50 triệu m2 sàn. Theo Bộ Xây dựng, tính đến tháng 11/2016, cả nước mới hoàn thành 179 dự án NOXH tại khu vực đô thị và khu công nghiệp (tương đương 71.150 căn hộ), đạt 28% so với chỉ tiêu 250.000 căn hộ đến năm 2020 tại Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia.
