Con số gây được nhiều chú ý trong bức tranh kinh tế - xã hội quý I là sự tụt giảm rất mạnh của khu vực công nghiệp.

Tăng trưởng công nghiệp thấp nhất trong 6 năm

Tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý I/2017 ước tăng 5,1% so với cùng kỳ. Trong đó, khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 4,17% đóng góp 1,46 điểm phần trăm vào mức tăng trưởng chung. Khu vực nông, lâm, thủy sản tăng 2,03%, chỉ đóng góp 0,24 điểm phần trăm và khu vực dịch vụ tăng 6,52%, đóng góp 2,65 điểm phần trăm.

Theo ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (TCTK), tăng trưởng quý I năm nay thấp hơn so với mức tăng 6,12% của cùng kỳ năm 2015 và 5,48% của cùng kỳ năm 2016. Nguyên nhân quan trọng là do công nghiệp tăng thấp nhất kể từ năm 2011 đến nay, kéo tụt tăng trưởng GDP, ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế đất nước.

Trong khu vực công nghiệp và xây dựng, ngành công nghiệp chỉ tăng 3,85% so với cùng kỳ, tăng thấp nhất kể từ năm 2011 trở lại đây, trong đó, ngành khai khoáng sụt giảm mạnh 11,4% so với cùng kỳ; ngành chế biến, chế tạo đạt mức tăng trưởng 8,3%, tăng thấp nhất kể từ năm 2015. Đáng chú ý là ngành sản xuất sản phẩm điện tử (giá trị sản xuất chiếm tỉ trọng khoảng 21% ngành chế biến, chế tạo), giảm 1% trong khi cùng kỳ năm ngoái, tăng 11,3%; nguyên nhân chủ yếu do sản xuất của Công ty Samsung Việt Nam giảm gần 38%.

Ông Hà Quang Tuyến, Vụ trưởng Vụ Hệ thống tài khoản quốc gia - TCTK, cho biết nguyên nhân tăng trưởng chậm lại còn do Việt Nam đang đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế, trong đó có chuyển đổi mô hình tăng trưởng chủ yếu dựa vào khai thác tài nguyên thiên nhiên của những năm trước sang các ngành sản xuất kinh doanh không phải khai thác tài nguyên. Quý I/2017, khai thác dầu thô, khí tự nhiên, than đạt thấp, làm tăng trưởng ngành khai khoáng chỉ bằng khoảng 90% so cùng kỳ năm 2016.

Bình quân, mỗi ngày có 294 doanh nghiệp thành lập mới thì có tới 265 doanh nghiệp đóng cửa Ảnh: TTXVN

Doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn

Một yếu tố khác hỗ trợ cho tăng trưởng cũng chưa phát huy được động lực là khu vực doanh nghiệp (DN).

TCTK cho biết 3 tháng đầu năm, cả nước có 26.478 DN đăng ký thành lập mới với tổng vốn đăng ký là 271.200 tỉ đồng, tăng 11,4% về số DN và tăng 45,8% về số vốn đăng ký so với cùng kỳ.

Nhưng cùng thời điểm này cũng có 3.268 DN phá sản, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu là DN có quy mô vốn dưới 10 tỉ đồng. Bên cạnh đó, có thêm 20.636 DN tạm ngừng hoạt động. Trong số này có 9.942 DN đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn và 10.694 DN tạm ngừng hoạt động không đăng ký hoặc chờ giải thể. Như vậy tính chung trong cả nước, có tổng cộng 23.904 DN giải thể, ngừng hoạt động trong quý I. Bình quân, mỗi ngày có 294 DN thành lập mới thì có tới 265 DN rời khỏi thị trường.

Ông Hà Quang Tuyến phân tích mặc dù kinh tế thế giới năm 2017 được kỳ vọng là tăng trưởng tốt hơn so với năm trước nhưng mức tăng trưởng đạt được của kinh tế Việt Nam trong quý I cũng là ở mức hợp lý. Vì kết quả khảo sát 10 nền kinh tế, có 2 nước tăng trưởng cao hơn cùng kỳ năm 2016, số còn lại (9 nước) tăng trưởng bằng hoặc thấp hơn, trong đó có Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Indonesia, Singapore, Myanmar, Brunei và Philippines.

Tuy nhiên, TCTK cho rằng để đạt được mục tiêu Quốc hội đặt ra GDP tăng trưởng 6,7% là thách thức của nền kinh tế trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất đồng USD, tạo áp lực lên tỉ giá, nhập siêu, lạm phát.