Ví dụ bị viêm giác mạc do siêu vi lại đi dùng thuốc nhỏ mắt có chứa corticoid khiến bệnh nặng thêm. Mặt khác, thuốc nhỏ mắt lại rẻ tiền nên nhiều người khi có bệnh về mắt là đến quầy thuốc tự ý mua về dùng.
Mắt có cấu tạo rất tinh tế nên các loại thuốc nhỏ mắt phải đạt các yêu cầu về chất lượng gần như thuốc tiêm. Thuốc nhỏ mắt chủ yếu là những chế phẩm dạng dung dịch hoặc hỗn dịch có tác dụng diệt trùng, chống viêm, gây tê trên bề mặt niêm mạc mắt. Yêu cầu chung là các thuốc nhỏ mắt phải vô khuẩn, trong suốt (đối với dạng dung dịch), có áp suất thẩm thấu gần với nước mắt, có độ pH thích hợp không gây kích ứng mắt.
Thuốc nhỏ mắt gồm có các loại như sau:
1. Thuốc nhỏ mắt chỉ có corticoid: Thuốc này có thành phần hoạt chất là prednisolon, dexamethason, fluorometholon. Dùng thuốc nhỏ mắt chứa corticoid phải thận trọng vì corticoid là thủ phạm gây mất thị lực vĩnh viễn. Corticoid trong thuốc nhỏ mắt nhanh chóng làm mắt dễ chịu, hết đỏ nhưng nếu lạm dụng sẽ gây nhiều biến chứng vì corticoid tạo môi trường cho vi khuẩn và vi nấm phát triển. Cần nhớ là thuốc nhỏ mắt có chứa corticoid không được dùng cho các bệnh nhân bị cườm nước, viêm giác mạc do siêu vi, viêm kết mạc do nấm… Muốn dùng cần hỏi ý kiến bác sĩ .
2. Thuốc nhỏ mắt là kháng sinh: Đây là loại thuốc dùng để sát trùng và chống nhiễm khuẩn mắt, thường ở dạng lọ dung dịch mà hoạt chất là các kháng sinh như neomycin, tobramycin, ciprofloxacin, ofloxacin. Hay gặp nhất là dạng dung dịch hoặc dạng mỡ như các kháng sinh chloramphenicol, gentamycin.
3. Thuốc nhỏ mắt kết hợp kháng sinh và corticoid: Đây là loại thuốc nhỏ mắt rất phổ biến kết hợp cả 2 nhóm hoạt chất để chống viêm và chống nhiễm trùng. Thuốc được dùng phổ biến vì rẻ tiền là chloramphenicol và dexamethason (dexacol).
4. Riêng thuốc giãn đồng tử, thuốc dành cho bệnh cườm nước được dùng trong chuyên khoa, phải do bác sĩ chỉ định và dùng theo sự hướng dẫn của nhân viên y tế.
Nên nhỏ mắt và tra mắt như thế nào?
Có 2 loại thuốc gồm nhỏ mắt (thuốc nước) và tra mắt (thuốc mỡ).
1. Nhỏ mắt: Điều trước tiên cần nhớ là người nhỏ mắt phải rửa tay thật sạch và tháo kính sát tròng ra. Lau mắt bằng mẩu bông ẩm, sạch cho hết bụi bặm. Tiếp đó, nhỏ vài ba giọt thuốc vào góc trong của mắt. Sau khi nhỏ, kéo mi dưới xuống một chút cho thuốc chan hòa khắp mắt. Theo chỉ định của bác sĩ, mỗi ngày có thể nhỏ từ 3-6 lần. Nhưng nếu mỗi ngày phải nhỏ 2-3 loại thuốc thì tránh nhỏ cùng lúc vì chúng sẽ bị pha loãng, vì vậy nên nhỏ cách nhau nửa giờ.
2. Tra mắt: Tốt nhất là nằm xuống. Mở mắt ra bằng ngón cái và ngón trỏ của bàn tay trái. Ngón trỏ mở mi trên, ngón cái kéo mi dưới. Bóp thuốc mỡ vào mi dưới, giữ mi trên không cho chớp vội. Nếu buông mi trên ra trước, mi trên sẽ chạm thuốc mỡ, làm vấy ra ngoài mi và thuốc sẽ không ngấm được vào mắt.
Bác sĩ Ngô Văn Tuấn
