Theo Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA), hợp tác công nghệ thông tin (CNTT) giữa doanh nghiệp (DN) Việt Nam và Nhật Bản trong những năm qua đã phát triển rất mạnh. Từ năm 2009, Việt Nam trở thành đối tác quan trọng của các DN CNTT của Nhật Bản. Hiện 40 DN CNTT hàng đầu Việt Nam có tổng doanh thu lên đến 14.300 tỉ đồng (năm 2015), chiếm 25% toàn ngành. Trong đó, FPT Software là DN dẫn đầu với doanh thu năm 2014 đạt 3.035 tỉ đồng, cao gấp 4,5 lần so với DN đứng thứ 2.
Cơ hội
Được biết ngành CNTT đang thu hút lượng lao động lớn khoảng 400.000 người, có trình độ CNTT phù hợp với các chuẩn quốc tế đáp ứng yêu cầu của các DN trong nước và nước ngoài. Trong đó, công nghiệp phần mềm được đánh giá là ngành có nhiều tiềm năng và được ưu đãi đầu tư. CNTT là lĩnh vực tiềm năng cần thu hút đầu tư trong nước và nước ngoài.
Theo VINASA, hầu hết các DN phần mềm Việt Nam đều có doanh thu tăng mạnh khi có các hoạt động gia công, xuất khẩu phần mềm sang thị trường Nhật Bản. Với mức tăng trưởng trung bình hằng năm là 77%, đặc biệt có DN tăng mạnh từ 300%-400%. Số lượng người làm việc cho các dự án của Nhật trong 6 tháng đầu năm tăng 46,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Thị trường Nhật Bản đang được các DN Việt Nam quan tâm tìm kiếm hợp tác phát triển. Việt Nam đang là đối tác hợp gia công phần mềm lớn thứ 2 của Nhật Bản.
Thiếu hụt nguồn nhân lực là mối quan ngại lớn của các DN Nhật. Họ đang thiếu hụt đến 50% số lượng kỹ sư CNTT. Sự thiếu hụt này dự báo sẽ trầm trọng hơn trong thời gian tới khi Nhật đăng cai thế vận hội Olympic 2020 và nhiều dự án CNTT sẽ được triển khai sắp tới. Với nhu cầu lớn này, các DN Việt Nam cần chuẩn bị tốt năng lực, sẵn sàng cho hợp tác với các đối tác Nhật Bản, trong đó đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ mới như SMAC, IoT. Khó khăn lớn nhất của các DN Việt Nam là rào cản ngôn ngữ tiếng Nhật (82%), thiếu các kỹ sư cầu nối - BSE (40%), thiếu hiểu biết về văn hóa, nhân sự nhảy việc, thiếu nguồn nhân lực CNTT biết tiếng Nhật (23%).
“Hội nghị quốc tế gia công xuất khẩu phần mềm Việt Nam 2015” vừa được tổ chức tại TP HCM
Tạo nguồn
Theo các DN Nhật, để hợp tác tốt, DN Việt Nam cần trao đổi các vấn đề chuyên môn, quản trị dự án nhắm bảo đảm dự án được thực hiện đúng, không bị chậm so với kế hoạch, giải quyết tốt các phát sinh. Việt Nam cần có kế hoạch đào tạo cho kỹ sư.
Ông Hoàng Nam Tiến, Chủ tịch FPT Software, cho hay kinh nghiệm 13 năm làm việc với đối tác Nhật Bản, chất lượng và thời gian là quan trọng nhất. Đây là điều DN Việt Nam cần hiểu và quán triệt ngay từ đầu. Để hoàn thành cần có sự hợp tác của cả 2 bên và cần có sự bình đẳng trao đổi ý kiến. Muốn thành công phải biết tiếng Nhật, do đối tác Nhật Bản thường muốn trao đổi trực tiếp với các kỹ sư CNTT các vấn đề chuyên môn, quản trị dự án nhằm bảo đảm dự án được thực hiện đúng kế hoạch, giải quyết các phát sinh. Với người Nhật, yêu cầu đã nói là phải làm được, đã hứa phải thực hiện được. Để giải quyết bài toán nhân lực, FPT Software đã công bố thực hiện chương trình 10.000 kỹ sư cầu nối BrSE. Dự kiến có khoảng 5.000 kỹ sư của chương trình được đào tạo theo hình thức du học tại Nhật Bản, số còn lại sẽ được đào tạo tại Việt Nam theo chương trình đào tạo cử nhân CNTT (có học tiếng Nhật).
Ông Nguyễn Thành Hưng, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, cho biết Việt Nam đứng thứ 10 các quốc gia hấp dẫn về CNTT, đặc biệt là gia công phần mềm và được các quốc gia đánh giá cao. Chính phủ cũng đã phê duyệt chương trình mục tiêu phát triển ngành công nghiệp CNTT đến năm 2020, tầm nhìn 2025. Về hạ tầng, Việt Nam đã ban hành quy hoạch và hình thành các khu CNTT tập trung với chính sách ưu đãi cụ thể. Hỗ trợ các địa phương hình thành chuỗi khu CNTT tập trung. Hiện nay, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan xây dựng chính sách thuế cho các DN CNTT, đặc biệt là các DN phần mềm, dịch vụ phần mềm, nội dung số, nâng cao chuẩn hoá trình độ CNTT.
Bài và ảnh: LONG GIANG
