Lãi suất và lạm phát được xem là hai yếu tố thuận chiều trong nền kinh tế. Nếu lạm phát tăng thì lãi suất sẽ tăng theo và ngược lại. Để bảo đảm cho người gửi tiết kiệm VNĐ hưởng lãi suất thực dương, thông thường ngân hàng đưa ra mức lãi suất cao hơn lạm phát 1%-2%
Tại Việt Nam, chỉ số giá tiêu dùng bình quân 8 tháng đầu năm chỉ tăng 0,83%, thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây nhưng mức lãi suất tiền gửi VNĐ vẫn phổ biến 4%-7,5%/năm, lãi suất cho vay còn cao hơn nhiều.
Theo các chuyên gia tài chính, trong bối cảnh VNĐ giảm giá, lãi suất tiền gửi nên duy trì như hiện nay. Ảnh TL
Giới chuyên môn thường ví von: lạm phát – lãi suất – tỉ giá là bộ ba không tách rời nhau. Khi tỉ giá tăng tức đồng nội tệ bị giảm giá và nếu lãi suất tiền gửi giảm thì người gửi tiết kiệm sẽ bị thiệt kép.
Từ đầu năm 2015 đến nay, Ngân hàng Nhà nước 3 lần điều chỉnh tỉ giá liên ngân hàng, mỗi lần 1% và tăng biện độ giao dịch từ 1% lên 3%, tỉ giá VNĐ/USD đã cán mức trần 22.547 đồng/USD. Nếu so mức giá này với giá USD vào đầu tháng 1-2015 là 21.440 đồng/USD thì VNĐ đã giảm giá gần 5%.
Giả sử lãi suất tiền gửi giảm xuống dưới 5% thì người gửi VNĐ không cân bằng được lợi ích khi VNĐ mất giá so với USD. Điều này lý giải vì sao lãi suất tiết kiệm vẫn cao hơn lạm phát rất nhiều lần.
Lãnh đạo một số ngân hàng cho biết: Tính đến đầu tháng 8-2015, dư nợ cho vay của các ngân trên địa bàn TP HCM đã tăng 6%, đặc biệt từ nay đến cuối năm sẽ còn tăng mạnh. Tuy nhiên, huy động vốn lại có dấu hiệu ngừng tăng, nhất là sau thời điểm tỉ giá liên tiếp điều chỉnh vào giữa tháng 8-2015. Nếu ngân hàng giảm thêm lãi suất tiết kiệm, đồng nghĩa lãi suất cho vay sẽ giảm theo, kích thích tín dụng tăng trưởng nhanh. Thế nhưng, khi lãi suất đầu vào giảm cộng hưởng với VNĐ giảm giá, người gửi tiền có thể dồn vốn vào vàng , USD…, thị trường tiền tệ có thể rối loạn, gây bất ổn cho nền kinh tế.
Theo giới phân tích, trong bối cảnh VNĐ giảm giá, các NH cần duy trì lãi suất tiết kiệm như hiện nay hoặc chỉ tăng nhẹ nhằm giữ chân người gửi tiền nhưng vẫn bảo đảm lãi suất cho vay không tăng lên.
Trong một diễn biến khác, tâm lý gom USD của doanh nghiệp những ngày gần đây khiến họ phải vay nhiều VNĐ để mua ngoại tệ hơn thường lệ, đã đẩy lãi suất liên ngân hàng tăng mạnh. Đại diện một số ngân hàng thậm chí đã đề xuất tăng lãi suất VNĐ để giải quyết tình trạng này. Tuy nhiên, tại cuộc hợp khẩn với các ngân hàng thương mại ngày 25-8, Ngân hàng Nhà nước khẳng định sẽ không tăng tỉ giá cũng như lãi suất tiền gửi, đồng thời yêu cầu các nhà băng sớm chấm dứt tình trạng găm giữ USD và tạm thời hạn chế ký các hợp đồng kỳ hạn một năm và rút ngắn thời hạn các hợp đồng kỳ hạn.