Tại cửa hiệu xăm hình North Star ở trung tâm Manhatan (Mỹ), Brittany khoe hình cô mới xăm. Những hình vẽ phủ khắp 2 chân cô được lấy cảm hứng từ họa sĩ đường phố đương đại chuyên vẽ tranh trên tường Banksy. Hiện cô là sinh viên của Đại học New York. Cô hi vọng mình sẽ trở thành một luật sư trong tương lai. “Đó là lý do tôi xăm trên bàn chân vì nó dễ che giấu” - cô nói.

Hình xăm từng gắn liền với hình ảnh những tên tù, băng đảng giang hồ, nhưng giờ nó đã trở thành điều bình thường đối với nhiều người dân ở phương Tây. Ngay cả ở châu Á, việc xăm hình không còn bị nhìn với ánh mắt ác cảm. Tại Mỹ, cứ 5 người lớn thì có 1 người xăm hình và đáng chú ý là phụ nữ lại xăm nhiều hơn đàn ông. Nhưng nếu trong môi trường làm việc thì điều này sẽ như thế nào? Liệu hình xăm có làm bạn bị mất cơ hội tìm việc hoặc thăng tiến?

Một thực tế là những người xăm hình làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau và giữ các vị trí khác nhau, từ cấp thừa hành cho đến cấp điều hành. Đó là bởi vì hiện nay, những nhà sử dụng lao động đã coi trọng hơn đến việc tạo ra một môi trường làm việc thoải mái và dễ chịu cho mọi nhân viên đến từ các thành phần khác nhau trong xã hội. Cuộc cạnh tranh thu hút người tài là lý do cho sự thay đổi trong cách nhìn này.

Tổng Giám đốc John Challenger của hãng tư vấn Challenger, Gray & Christmas, Inc cho rằng: “Trong một thị trường việc làm cạnh tranh hiện nay, hầu hết các công ty không còn quá khó chịu đối với chuyện xăm hình. Họ quan tâm hơn đến việc tuyển được ứng viên có năng lực giỏi nhất”.

Bruce Potts, Giáo sư tại Đại học New Mexico có xăm hình bộ lạc trên khắp mặt, cho biết: “Tôi không gặp khó khăn gì trong việc kiếm việc làm vì thành công nằm ở cách một người thể hiện bản thân và không hoàn toàn phụ thuộc vào vẻ bề ngoài”. Dẫu vậy, việc Đại học New Mexico chấp nhận ông không có nghĩa là các nơi khác cũng thế.

Đặc biệt là trong môi trường giáo dục cho trẻ em, việc này càng bị xăm soi kỹ. John Beitner, Giám đốc Tumbleweed Day Camp (Mỹ), cảm thấy áp lực lớn từ phụ huynh sau khi trung tâm của ông có số thầy cô hướng dẫn xăm hình tăng tới 15% trong 10 năm qua. Beithner đã phải xử lý vấn đề tế nhị này theo từng trường hợp một, đánh giá mức độ phản cảm của từng hình xăm, vì ông cũng không muốn mất đi nhân viên giỏi.

Theo Tiến sĩ Andrew Timing của Đại học St Andrews ở Scotland, mặc dù xăm hình đang trở thành xu hướng thịnh hành, nhưng nó vẫn được xem là dấu hiệu “nổi loạn”, gây khó cho người có hình xăm khi đi tìm việc làm. Trong một cuộc khảo sát mới đây, ông Timming và các đồng nghiệp đã yêu cầu những người tham gia khảo sát đánh giá các ứng cử viên tìm việc dựa trên hình ảnh của các ứng cử viên đó. Kết quả cho thấy những ứng viên có hình xăm bị đánh giá thấp hơn, mặc dù năng lực chuyên môn của họ ngang với những ứng viên không có hình xăm.

Trong khi đó, bà Barrie Gross, nhà sáng lập Barrie Gross Consulting, một công ty tư vấn và đào tạo nhân lực, cho rằng hình xăm có thể là vấn đề hoặc không phải là vấn đề đối với doanh nghiệp còn tùy vào hình xăm đó là gì và vị trí đặt ở đâu. Theo bà, nhiều công ty có chính sách không cho phép nhân viên xăm ở những vị trí có thể thấy rõ. Điều này cũng có lý khi xem xét ngành nghề mà doanh nghiệp hoạt động hoặc loại công việc. Một khách sạn 4 sao, chẳng hạn, có thể không muốn nhân viên giữ cửa lại có hình xăm hình đầu sọ hoặc hình xương chéo ở mu bàn tay. Nhưng khách sạn đó có thể không quan tâm nếu một nhân viên rửa chén có hình xăm hay không.

Ông Timming cũng đồng tình với quan điểm này. Một cuộc khảo sát khác do ông thực hiện cho thấy nhiều nhà quản lý trong ngành dịch vụ khó chịu đối với những ứng viên có hình xăm nằm ở vị trí dễ nhận thấy, nhất là khi họ đang tuyển những công việc có giao tiếp với khách hàng. Những hình xăm có hình hoa hoặc bướm tương đối dễ được chấp nhận. Và một số doanh nghiệp cũng cởi mở hơn đối với hình xăm, nhất là các công ty có đối tượng khách hàng chủ yếu là những người trẻ tuổi. Tuy nhiên, hình xăm càng lớn, càng dễ nhận thấy thì ứng cử viên càng ít có cơ hội việc làm.

Trên thực tế, mỗi công ty có chính sách khác nhau đối với việc xăm hình. Bank of America, chẳng hạn, không có chính sách nào đối với việc nhân viên xăm hình, vì như phát ngôn viên Ferris Morrison của ngân hàng này nhận xét “đó là bởi chúng tôi thấy rằng sự đa dạng văn hóa là tốt cho công việc kinh doanh và làm cho ngân hàng chúng tôi mạnh hơn”.

Trong lĩnh vực y tế, việc xăm hình được kiểm soát chặt chẽ hơn. Nhiều cơ sở yêu cầu nhân viên phải che hình xăm trong suốt giờ làm việc vì muốn thể hiện sự chuyên nghiệp cao nhất nhằm giành lòng tin ở bệnh nhân.

Ở góc độ nhà sử dụng lao động, bà Gross cho rằng một doanh nghiệp nên có chính sách về hình xăm trong nội quy công ty nhất là khi xu hướng xăm hình đang ngày càng trở nên phổ biến.

Một ngân hàng chẳng hạn có thể phải xem xét kỹ nếu một nhân viên giao dịch của họ có hình xăm ở chỗ dễ nhận thấy trong khi người này lại thường xuyên giao dịch với khách hàng. Trong tình huống như vậy, việc cấm xăm hình là có thể hiểu được. Nhưng không phải là cấm tất cả.

Về phía người lao động, mặc dù chính sách ở mỗi công ty là khác nhau và việc có xăm hình không làm mất đi cơ hội thành công của một người, nhưng một nghiên cứu vào năm 2011 do CareerBuilder thực hiện cho thấy 31% nhà sử dụng lao động được khảo sát nói rằng “có một hình xăm ở vị trí dễ thấy” là đặc điểm cá nhân lớn nhất có thể khiến họ không muốn đề bạt người đó.

Có lẽ cảm thấy những trở ngại này khi đi xin việc làm, một số người đã chọn cách xăm hình ở những chỗ ít nhận thấy như trường hợp của Brittany. Một số khác, nếu đã lỡ xăm (ở vị trí dễ thấy), đã chọn cách phá hình xăm. Một bằng chứng là các ca phá hình xăm đã tăng 440% trong 1 thập niên qua, theo hãng nghiên cứu thị trường IBISWorld.