Do lãi suất khoản vay mua nhà từ 2-3 năm trước quá cao, nhiều khách hàng chọn phương án đảo nợ số tiền vay còn lại qua ngân hàng (NH) khác để hưởng lãi vay thấp hơn hoặc trả nợ trước hạn nhưng lại mắc kẹt với các khoản phí phạt.
Choáng!
Chị Trần Hoàng Yến (ngụ quận 2, TP HCM) cho biết năm 2010 chị vay 400 triệu đồng của một NH cổ phần có hội sở tại Hà Nội để mua căn hộ chung cư. Qua nhiều đợt biến động, đến nay khoản vay của chị vẫn phải chịu lãi vay 14,04%/năm dù lãi suất huy động đã giảm mạnh. “Khi tôi đề nghị giảm, nhân viên NH nói nếu đóng 8 triệu đồng sẽ hạ 2,5%/năm. Do thấy số tiền phải đóng không rõ ràng nên tôi quyết định chuyển nợ qua NH khác để hưởng lãi vay thấp hơn. Lúc này, NH thông báo áp phí phạt trả nợ trước hạn 3% trên số tiền vay còn lại” - chị Yến nói.
Lãi suất vay tiêu dùng, vay mua nhà qua các năm
Trước đó, chị Ngô Thụy Băng Tuyền (ngụ quận 3) cũng bị sốc khi nhận được thông báo phí phạt khi tất toán khoản vay 2,8 tỉ đồng (thời hạn vay 9 năm) tại một NH quốc doanh, chi nhánh TP HCM. Ký hợp đồng vay vốn tháng 2-2014 với lãi suất 9,5%/năm ưu đãi trong 6 tháng đầu, đến tháng 7-2014 do thu xếp được nguồn trả nợ nên chị Tuyền đề nghị trả trước khoản vay, nhân viên tín dụng đưa ra con số lãi phạt 285 triệu đồng, gồm phí thu hồi lãi suất ưu đãi và phí phạt trả nợ trước hạn. Cách tính phí phạt trước hạn là 40% (lãi suất vay hiện tại - lãi suất huy động tại ngày trả nợ) x số tiền trả nợ trước hạn x số ngày trả nợ trước hạn…
Gần đây, các NH thương mại liên tục tung ra những gói tín dụng có mức lãi suất rất thấp, chỉ 9,9%/năm trong 3 năm đầu hoặc 0,68%/tháng trong 30 tháng đầu (8,16%/năm). Tuy nhiên, khi tìm hiểu kỹ mới thấy khoản vay mua nhà với lãi suất 0,68%/tháng, nếu khách hàng trả nợ trước hạn trong 5 năm đầu thì sẽ bị NH thu hồi lãi suất ưu đãi. Mức lãi suất thu hồi khoảng 3,04% tổng dư nợ và giảm dần qua các năm. Một số NH còn áp dụng cách tính phí phạt 3% x số tiền vay còn lại x thời gian trả nợ trước hạn, mức này rất cao và khách hàng sẽ “không dám tất toán hoặc “chạy” sang NH khác”.
Đừng thấy lãi suất rẻ, quên phí phạt
Nói về phí phạt trước hạn, ông Nguyễn Thanh Toại, Phó Tổng Giám đốc NH TMCP Á Châu (ACB), cho rằng đây là rào cản kỹ thuật được nhiều NH áp dụng để hạn chế người vay trả nợ sớm. Những món vay cũ, NH phải huy động từ nguồn vốn có lãi suất cao nên không thể giảm quá nhiều. Bản thân khách hàng bị kẹt với lãi suất vay cao, còn NH cũng không thể đảo nợ cho chính khoản vay của mình nên việc chuyển nợ sang NH khác là một giải pháp, nếu chấp nhận phí phạt.
“Việc phạt trả nợ trước hạn cũng nhằm bù đắp mất mát của NH đã mua vốn cao trong quá khứ. Vậy bao nhiêu là cao? Hiện mức trung bình khoản phạt trước hạn các NH đang áp dụng là 3% dư nợ còn lại. Nếu từ 5%-7% dư nợ còn lại sẽ là mức cao nhưng phạt mức này khách hàng sẽ một đi không trở lại” - chuyên gia NH, ông Huỳnh Trung Minh, nhận xét.
Ngoài ra, một khoản phạt khác các NH áp dụng là phạt bù đắp lãi suất ưu đãi. Chẳng hạn năm đầu tiên, NH cho vay ưu đãi chỉ 5%/năm nhưng khách hàng tất toán khoản vay trước hạn ngay năm thứ 2, khi đó NH sẽ thu cả phí phạt trước hạn + bù đắp lãi suất ưu đãi. “Đây cũng là chiêu để giữ khách hàng nhưng không hiệu quả vì hiện có một số NH sẵn sàng mua lại nợ cho khách hàng, giúp người vay chuyển từ NH này sang NH khác để hưởng lãi suất vay mới thấp hơn” - ông Huỳnh Trung Minh phân tích.
Theo các chuyên gia kinh tế, người vay mua nhà cần xem kỹ các điều khoản về phí phạt khi vay trung dài hạn. Đừng bị lôi kéo bởi lãi suất ưu đãi trong thời gian đầu hoặc tâm lý thấy rẻ lúc nào hay lúc đó mà quên điều khoản lãi suất phạt!
Khi nào nên đảo nợ?
Xu hướng đảo nợ, chuyển nợ khoản vay cũ từ NH này sang NH khác ngày một nhiều ở những khách hàng vay mua nhà, nhất là khi một số NH sẵn sàng bỏ tiền ra mua nợ cũ của khách hàng nhằm mở rộng thị phần, tăng trưởng tín dụng. Theo các chuyên gia kinh tế, người vay mua nhà cần so sánh thiệt hơn giữa việc đóng phí phạt trả nợ trước hạn để chuyển nợ sang NH khác có lãi vay thấp hơn.
