Từ năm 2010, khi Hiệp định Đối tác kinh tế Việt - Nhật (VJEPA) được triển khai đồng bộ, sẽ có trên 800 dòng sản phẩm nông sản và thủy sản Việt Nam vào Nhật với thuế suất 0%. Tuy nhiên, theo nhiều doanh nghiệp, Nhật cũng là thị trường rất khó tính với những quy trình kiểm tra nghiêm ngặt nên hiện mặt hàng nông sản Việt xuất khẩu tới Nhật chưa nhiều.
Theo Tổng cục Hải quan, đến hết tháng 5-2017, Việt Nam thu về hơn 43 triệu USD từ xuất khẩu rau quả vào thị trường Nhật Bản. Một số mặt hàng nông sản Việt đang được bán với mức giá rất cao như thanh long, xoài, vải thiều...
Thanh long 200.000 đồng một kg
Thanh long vỏ đỏ ruột trắng là trái cây tươi đầu tiên của Việt Nam được xuất khẩu vào Nhật, sau 4 năm đàm phán. Trong đó có 3 năm triển khai dự án nghiên cứu xử lý thanh long bằng hơi nước nóng và hơn một năm chờ Nhật gỡ bỏ lệnh cấm. Gần đây, bên cạnh thanh long ruột trắng, loại ruột đỏ của Việt Nam cũng được xuất khẩu vào thị trường này.
Hiện giá bán lẻ mặt hàng này tại Nhật vào khoảng 180.000-200.000 đồng mỗi kg. Trong khi ở thị trường trong nước, có thời điểm giá thanh long giảm xuống chỉ còn 2.000 đồng mỗi kg.
Xoài 100.000 đồng một trái
Lô xoài Cát Chu đầu tiên được xuất khẩu vào Nhật là cuối năm 2015. Các cơ quan chức năng của Việt Nam đã phải mất 5 năm để chuẩn bị hồ sơ, xây dựng quy trình xử lý dịch hại mới được phía Nhật chấp thuận.
Trước khi vào Nhật, trái xoài bắt buộc phải xử lý bằng hơi nước nóng, tương tự trái thanh long. Hiện một số nhà máy hơi nước nóng tại Việt Nam đã được phía Nhật Bản kiểm tra cấp mã số. Mặt hàng này có giá bán lẻ tại các siêu thị Nhật khoảng 8-10 USD mỗi kg (khoảng 200.000-230.000 đồng). Với giá như vậy, một quả nhỏ có giá khoảng hơn 70.000 đồng và quả lớn khoảng 100.000 đồng, chưa tính thuế.
Vải thiều hơn 400.000 đồng 12 trái
Một số doanh nghiệp tại Việt đã đàm phán và xuất khẩu thành công lô vải thiều sang Nhật Bản từ năm 2014 và tiếp tục duy trì đến nay.
Có thời điểm, vải thiều Lục Ngạn được bán trong siêu thị tại Nhật Bản với giá khoảng 1.980 yên (12 quả), tương đương khoảng 400.000 đồng. Nếu cộng thêm thuế thì 12 quả vải này có giá khoảng 430.000 đồng.
Lá tía tô mùi tây 700 đồng một lá
Loại tía tô màu xanh giống của Nhật được trồng tại Việt Nam khi xuất khẩu và bán cho các nhà hàng Nhật có giá lên tới 500-700 đồng mỗi lá. Một doanh nghiệp chuyên xuất khẩu mặt hàng này cho biết, để đủ điều kiện xuất khẩu, công ty đã khảo sát địa điểm, nguồn nước, chất đất, xây nhà kính và áp dụng quy trình gieo trồng, sản xuất nghiêm ngặt theo kỹ thuật, công nghệ và chuyên gia Nhật Bản. Bên cạnh yêu cầu khắt khe về kỹ thuật khi trồng, các lá tía tô còn phải được thu hoạch đúng ngày tuổi và có kích cỡ đều tăm tắp, không được rách, nát. Với những lá để quá lứa phải hái bỏ.
Hiện nay, mỗi ngày công ty này xuất khẩu sang Nhật vài chục nghìn lá, đồng thời phải đặt riêng một chỗ với hãng hàng không để đảm bảo ngày nào cũng có sản phẩm xuất sang Nhật Bản.