Nhưng điều đáng quan tâm hiện nay là lượng đường tồn kho đang cao kỷ lục. Hiện tồn kho tại các nhà máy đường là 674.487 tấn, tại các công ty thương mại là 43.032 tấn. Tổng cộng ngành đường đang tồn kho 717.000 tấn. Trong đó, đường trắng tồn kho 337.186 tấn, đường luyện 313.052 tấn và đường vàng (thô) 66.920 tấn. Đây là mức tồn kho cao nhất của ngành mía đường Việt Nam.

Ông Nguyễn Hải, Tổng Thư ký Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA), cho biết tình hình tiêu thụ đường hiện đang rất chậm. Tháng 4, ngành mía đường tiêu thụ được 120.636 tấn đường. Dù đã có 17 nhà máy kết thúc ép mía niên vụ 2016-2017, nhưng lượng đường sản xuất ra vẫn đang cao hơn nhiều so với khả năng tiêu thụ. Tháng 4, lượng đường sản xuất từ ép mía ước tính là 165.000 tấn. Qua tháng 5, sẽ có thêm khoảng 150.000 tấn đường bổ sung vào nguồn cung nữa khi đó sức ép tiêu thụ còn khó khăn thêm.

VSSA cho rằng đường tồn tăng mạnh trước hết là do nhu cầu giảm mạnh sau Tết cổ truyền mà lượng đường xuất khẩu vẫn đang bế tắc. Từ đầu năm đến nay, đường Việt Nam hầu như không xuất được sang Trung Quốc, dù nước này đang phải nhập khẩu đường với số lượng khá lớn. Chỉ 2 tháng đầu năm nay, Trung Quốc đã phải nhập tới 590.000 tấn đường và chính phủ Trung Quốc vẫn đang cho mở rộng nhập khẩu đến ngày 22-5. Nguyên nhân quan trọng khiến đường Việt Nam không xuất khẩu được sang Trung Quốc là do không cạnh tranh được với sản phẩm cùng loại của Thái Lan.

Lượng đường tồn kho hiện đang cao Ảnh: internet

Việc kiểm soát đường lậu và đường gian lận thương mại (đường tạm nhập tái xuất nhưng lại tuồn vào thị trường nội địa) không tốt trong suốt thời gian qua cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc tiêu thụ đường trong nước và làm tồn kho đến mức rất cao như vậy.

Đường lậu đang có xu hướng thâm nhập mạnh qua cả biên giới Tây Nam và biên giới với Lào. Theo phản ánh của một số doanh nghiệp ngành mía đường, đường lậu thường được hợp thức hóa bằng cách đóng bao, mang nhãn hiệu của một số công ty sản xuất, kinh doanh đường ở khu vực miền Tây và miền Trung nhưng những công ty này không có nhà máy chế biến đường. Đường lậu cũng còn được đóng vào bao in tên của một số công ty đường có tên tuổi ở trong nước. Thậm chí, có nơi, đường lậu vẫn để nguyên bao bì Thái Lan mà vẫn được vận chuyển, cung cấp trên thị trường.

Đường gian lận thương mại cũng đang được bán ở nhiều tỉnh phía Bắc với giá thấp hơn so với giá bán buôn của đường trong nước. Có những tàu chở đường từ Thái Lan, tạm nhập qua cảng Hải Phòng để tái xuất sang Trung Quốc nhưng lại được lén đưa vào tiêu thụ ở thị trường nội địa. Lượng đường tạm nhập tái xuất đang chui vào thị trường nội địa với số lượng không nhỏ, giá lại thấp hơn, nên đã gây khó khăn không ít cho việc tiêu thụ đường của các nhà máy.