Đây được nhận định là một dự án trọng điểm với mục tiêu chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị trên địa bàn TP.

Thực trạng thị trường bán hoa sỉ tại TP HCM

TP HCM là thị trường tiêu thụ hoa, cây kiểng lớn nhất cả nước với mặt hàng phong phú về chủng loại và đa dạng về màu sắc. Thị trường được cung ứng nguồn hàng dồi dào, có chất lượng cao từ các quận, huyện thuộc TP HCM (hoa lan, mai vàng, kiểng, bonsai), Lâm Đồng (hoa cắt cành), ĐBSCL (hoa chậu, kiểng, bonsai) và các tỉnh phía Bắc (hoa hồng…). Hiện tại, TP HCM có 4 khu kinh doanh hoa hoạt động cả ngày lẫn đêm theo quy mô bán sỉ gồm: chợ hoa tươi Đầm Sen, khu kinh doanh hoa tươi Hồ Thị Kỷ, nhà lồng hoa tươi chợ đầu mối Thủ Đức và nhà lồng hoa tươi chợ đầu mối Bình Điền.

Mặc dù tồn tại lâu đời với lượng khách hàng ổn định, có đầu mối và mạng lưới tiêu thụ lớn, tuy nhiên, các khu kinh doanh không theo quy hoạch chợ đầu mối của TP như chợ hoa tươi Đầm Sen, khu kinh doanh hoa tươi Hồ Thị Kỷ còn vướng phải một số hạn chế: mặt bằng kinh doanh nhỏ, việc giao nhận hàng hóa bị ảnh hưởng bởi chủ trương cấm xe tải vào nội thành trong giờ cao điểm, ô nhiễm môi trường, an ninh trật tự phức tạp, giao thông ùn tắc… Nước thải, rác thải từ khâu vận chuyển và lượng hoa hư tồn đọng khiến các khu vực này thường xuyên trong tình trạng ẩm ướt, mất vệ sinh, mất mỹ quan đô thị, ảnh hưởng đến công tác quản lý của chính quyền và đời sống sinh hoạt của người dân.

Chợ hoa tươi Đầm Sen có tổng diện tích 3.600 m2, là nơi tiêu thụ hoa lớn nhất tại TP HCM với lượng giao dịch bình quân 60 tấn trong ngày thường và 300 tấn vào ngày lễ, Tết. Hiện chợ đã khai thác hết công suất ô sạp, không thể mở rộng quy mô và diện tích kinh doanh. Trong khi đó, chợ hoa tươi Hồ Thị Kỷ nằm ngay khu dân cư đông đúc, có nhiều hẻm nhỏ, hoạt động kinh doanh lại kéo dài cả ngày lẫn đêm, nhất là vào dịp lễ, Tết, lượng người mua hoa gấp 5-7 lần ngày thường, gây mất an ninh trật tự và ùn tắc giao thông kéo dài. Hơn nữa, chợ lại không có bãi xe dành cho khách mà chỉ có các bãi giữ xe tự phát của người dân. Trước nhu cầu tiêu thụ hoa ngày một cao thì trong tương lai, các khu chợ này sẽ không đủ đáp ứng cho việc mở rộng, phát triển.

Khu kinh doanh hoa tươi tại chợ đầu mối Bình Điền và chợ đầu mối Thủ Đức được xây dựng phù hợp theo quy hoạch chợ đầu mối của TP, đáp ứng các yêu cầu về vệ sinh môi trường, cơ sở hạ tầng tốt với hệ thống sân bãi rộng rãi, kho trữ lạnh, giao thông thuận tiện. Riêng tại chợ đầu mối Bình Điền, sản lượng hoa tươi đến chợ và giá trị giao dịch ngày càng tăng. Là chợ kinh doanh đa ngành hàng, luôn đông đúc, sầm uất với lượng xe tải trên 2.500 lượt vào chợ mỗi đêm, Bình Điền đang góp phần đẩy mạnh lưu thông phân phối mặt hàng hoa tươi đến các nơi có nhu cầu.

Cần những giải pháp đồng bộ

Không chỉ là thị trường lớn về tiêu thụ hoa các loại, TP HCM còn là đầu mối tập trung, sơ chế để trung chuyển hoa kiểng đến các tỉnh, thành trong cả nước và xuất khẩu. Tuy nhiên, hạn chế về cơ sở hạ tầng và hệ thống dịch vụ cung ứng đã phần nào làm giảm chất lượng sản phẩm.

Để có những bông hoa đạt chất lượng tốt, tươi lâu đến tay người tiêu dùng là cả một quá trình đầu tư, chăm chút từ khâu vun trồng, chăm sóc, đặc biệt là công nghệ bảo quản. Tuy nhiên, việc sản xuất hoa hiện nay vẫn chưa thoát khỏi tình trạng nhỏ lẻ, khả năng tài chính thấp dẫn đến sản phẩm tạo ra có chất lượng không ổn định. Kỹ thuật bảo quản hoa cắt cành sau thu hoạch của Việt Nam còn mang tính truyền thống và gặp nhiều hạn chế. Tại các nhà vườn ở Lâm Đồng, hoa sau khi cắt cành sẽ được cắt tỉa sơ, đóng gói thành từng bó để vận chuyển về TP HCM. Bình quân từ 18-24 giờ sau khi thu hoạch, hoa mới được vận chuyển về đến TP, chủ yếu bằng xe tải thường hoặc xe khách, không có hệ thống giữ lạnh, không có thương hiệu, bao bì đóng gói và giấy chứng nhận tiêu chuẩn. Thêm vào đó, việc không có hạ tầng kho bãi giao nhận hàng hóa và kho trữ lạnh tại các khu chợ tự phát dẫn đến chất lượng hoa chưa cao, non yếu, giảm sức cạnh tranh.

Trước thực trạng đó, cần có những giải pháp cải tiến đồng bộ trong các khâu trồng trọt, thu hoạch, đóng gói, vận chuyển, phương thức mua bán và thanh toán, cải tiến hệ thống logistics; trong đó, việc trước mắt là di dời các khu kinh doanh không theo quy hoạch chợ đầu mối của TP để hình thành một trung tâm tiêu thụ sản phẩm hoa kiểng tập trung sao cho nhà vườn, doanh nghiệp và thương nhân đều có cơ hội tham gia kinh doanh trong điều kiện minh bạch về giá cả, chất lượng; được hỗ trợ về kỹ thuật, giống, công nghệ và các chính sách ưu đãi về giá thuê, dịch vụ kho bãi, chuỗi cung ứng lạnh… đồng thời bảo đảm an ninh, vệ sinh môi trường.

Trong 10 năm trở lại đây, lượng hoa xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Nhật Bản đã tăng gấp 4 lần. Năm 2014, giá trị xuất khẩu hoa của Việt Nam sang Nhật đạt khoảng 2,7 tỉ yen (22,4 triệu USD), bao gồm cả hoa và cây giống. Ngoài ra, hoa Việt Nam còn thâm nhập thị trường châu Âu, Trung Quốc và các nước Đông Nam Á. Trước tiềm năng đó, để mở rộng thị trường xuất khẩu, các nhà sản xuất cần đầu tư, cải tiến hơn nữa trong phương thức canh tác, khai thác, bảo quản sau thu hoạch, nhất là sử dụng công nghệ ủ lạnh để vận chuyển hoa và cây giống, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm đáp ứng yêu cầu thị trường, đặc biệt là các thị trường khó tính như Nhật Bản, Mỹ, EU…, góp phần đưa Việt Nam trở thành trung tâm xuất khẩu hoa mới.

Lệ Trinh