Rum biển thực chất là một loại hải sâm quý có màu xám đất, thân dạng ống và dài như quả dưa chuột, quanh mình có nhiều chất nhớt, trơn. Phần thân giữa của chúng phình to ra, thon nhỏ ở hai đầu, trên miệng có nhiều tua.
Rum biển có ở các tỉnh ven biển miền Trung, trong đó Nghệ An, Thanh Hóa là nhiều nhất. Theo kinh nghiệm dân gian, dù là rum biển phơi khô, tán bột hay ăn tươi đều là vị thuốc có tác dụng trị các bệnh về suy giảm khả năng sinh dục, tăng bản lĩnh đàn ông. Do đó, các món ăn từ rum biển được cánh mày râu đặc biệt ưa chuộng.
Cận cảnh loài rum biển – "thần dược đàn ông". (Ảnh: vietnamnet)
Để săn “thần dược” này, ngư dân vùng ven biển Nghệ An phải ngâm mình dưới nước nhiều tiếng đồng hồ, bất kể nắng mưa, giá rét. Con rum chỉ xuất hiện từ khoảng đầu tháng 2 cho đến tháng 6. Rum biển có nhiều loại và sinh trưởng ở những độ sâu khác nhau. Loại nào càng ở dưới sâu thì càng quý hiếm và có giá bán rất đắt.
Từ khi trời còn tối mịt, ngư dân đã phải lặn xuống đại dương với độ sâu từ 50 - 70m, hai chân liên tục đạp nhẹ xuống cát để tìm dấu vết con rum. Rum thường nằm trong cát, chỉ lòi cái đầu nở như hoa. Mỗi khi cảm nhận được “con mồi”, ngư dân ngay lập tức lặn xuống, một tay nắm lấy thân rum, một tay thọc sâu đón bắt rồi nhanh chóng cho vào túi.
Khách muốn ăn rum biển phải đặt trước một vài ngày mới có. (Ảnh: danviet)
Thân rum rất trơn nên dễ tuột khỏi tay. Vì vậy, ngư dân phải hết sức khéo léo và nhanh nhẹn. Nếu không có kinh nghiệm, chỉ cần chạm vào rum một cái là mất dấu ngay. Yêu cầu của thợ săn rum là có sức khỏe, dẻo dai, bơi giỏi và chịu khó. Giá rum trắng, rum đen, ngậm vàng, rum dừa dao động từ 300.000 - 700.000 đồng/kg. Đặc biệt, rum vú trắng lên tới 3 triệu đồng/kg.
Nghề bắt rum cho thu nhập cao nhưng cũng vô cùng nguy hiểm. Nếu lặn ở vùng biển sâu, thợ lặn phải canh thời gian để ngoi lên kịp thời. Dù có gặp trúng “ổ” rum cũng bắt buộc phải kéo lên, nếu không áp suất của nước sẽ làm cho thợ lặn bị tai biến, nhẹ thì bị liệt, còn nặng thì... bỏ mạng giữa biển. Còn với những người bắt rum gần bờ, nếu không may gặp dòng chảy xa bờ cũng rất dễ bị sóng cuốn chìm hoặc bị đẻn biển cắn, nguy hiểm đến tính mạng.
Rum biển sau khi mang về được sơ chế hết sức cẩn thận. Người ta đem rum ngâm nước ngọt khoảng 30 phút để xả mặn, sau đó dùng dấm chua hoặc chanh trộn thêm ít muối cho vào bóp đều, dùng dao cạo sạch nhớt và loại bỏ nội tạng, cát biển còn dính. Sau đó, đầu bếp phải khéo léo mổ rum để cắt bỏ những hạt trắng nhỏ trong khoang bụng, cuối cùng rửa thêm 1 lần nữa bằng nước gừng sả.
Các món ăn từ rum biển đều có công dụng bồi bổ sức khỏe.
Trong các món ăn từ rum biển, món rum om chuối và canh rum được nhiều người ưa chuộng. Rum om chuối có các nguyên liệu chính gồm thịt rum, chuối xanh, thịt lợn ba chỉ, đậu phụ và lá lốt. Cách chế biến cũng cực kì đơn giản. Rum, thịt ba chỉ đem ướp gia vị, xào sơ qua rồi cho tất cả vào niêu đất, đổ nước om trong khoảng thời gian nhất định. Khi chín, bắc xuống rắc thêm ngò, tiêu là có thể thưởng thức ngay lập tức.
Nói đến rum, không thể không nhắc đến món canh canh rum biển nấu cùng gà bổ dưỡng, có tác dụng tăng cường sức đề kháng, hồi phục sức khỏe. Sau khi ninh gà cho thật mềm, bổ sung thêm vài gia vị thuốc bắc, đầu bếp chỉ cần thả rum vào, nêm nếm vừa miệng là đã hoàn thành.
Ngoài ra, người dân cũng lấy rum đem phơi khô, tán bột dùng dần. Giá bột rum rất cao, khoảng 1,5 triệu đồng/kg. Trước đây, rum ở ven biển xứ Nghệ rất nhiều và rẻ, nhưng do bị săn bắt quá nhiều, cộng với việc ô nhiễm môi trường biển nên trong tương lai gần, loài hải sâm quý này dễ có nguy cơ bị tuyệt chủng.