Tồn kho hàng chục ngàn chiếc
Một DN sản xuất lắp ráp ô tô tải trong nước, có nhà máy tại huyện Củ Chi (TP HCM) cho biết tiêu thụ xe tải đang rất chậm. Nếu trước đây mỗi tháng, DN này bán 50-70 xe thì từ đầu năm 2018 đến nay mới bán được 100 xe tất cả. “Xe tiêu thụ chậm khiến chúng tôi phải giảm sản xuất, một số lao động đã tạm nghỉ việc. Trong khi chi phí bảo quản, lưu kho bãi với xe tồn và các linh kiện, nguyên vật liệu đầu vào tăng lên” - đại diện DN than thở.
Đây cũng là tình trạnh chung của các DN kinh doanh xe tải hiện nay. Trừ một vài mẫu xe có giá bán rất rẻ, tiêu thụ tạm được, còn lại tất cả đều ế. Có DN từ đầu năm tới nay bán chẳng nổi 100 xe. DN nào cũng lo lắng vì tồn kho tăng cao, sản xuất giảm và nguy cơ thua lỗ, vị giám đốc trên cho hay.
Tổng số xe tải tồn kho của các DN hiện nay ước khoảng 10.000 chiếc. Xe tồn kho nhiều, đau đầu nhất là chi phí bảo quản, lưu kho bãi lớn. Theo quy định, từ 1/1/2018 , xe ô tô động cơ Diesel sẽ phải thực hiện tiêu chuẩn khí thải Euro 4. Tuy nhiên, đến nay chưa DN nào đưa xe tải có động cơ Euro 4 ra thị trường, vẫn đang cố gắng tiêu thụ nốt số xe tải sử dụng động cơ Euro 2 đang tồn kho.
Theo số liệu từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), doanh số xe tải bán ra 4 tháng đầu năm 2018 đạt 19.714 chiếc các loại, giảm tới 17% so với cùng kỳ năm 2017 (23.875 chiếc).
Năm 2017 vốn đã là năm rất khó khăn với DN kinh doanh xe tải do tiêu thụ chậm và tồn kho nhiều. Nhưng so sánh với 4 tháng đầu năm 2018 thì vẫn dễ chịu hơn nhiều. “Nhu cầu xe tải vẫn đang trên đà xuống dốc và ngày càng giảm, khiến chúng tôi không biết làm thế nào”, một DN sản xuất lắp ráp xe tải tại Hưng Yên cho biết.
Theo các DN, nhu cầu xe tải giảm mạnh là do nhiều người dừng mua xe và có ý chờ giá giảm giá nữa. Ngoài ra, sau một thời gian siết chặt việc chở hàng quá tải, nay lại dừng. Vì vậy, nhiều cơ sở kinh doanh vận tải thấy không cần đầu tư thêm xe mới nữa.
Theo báo cáo tài chính của Công ty ô tô TMT - chuyên sản xuất lắp ráp xe tải - giá trị hàng tồn kho (bao gồm cả tồn kho thành phẩm, tồn kho nguyên vật liệu, linh kiện đầu vào,... ) từ năm 2017 chuyển sang 2018 khá lớn, tới gần 1.550 tỉ đồng, chiếm 56,7% tổng giá tài sản. Để tiêu hết số lượng hàng tồn kho này trong hoàn cảnh hiện nay cũng không phải chuyện dễ dàng.
Giá xe có giảm?
Với mặt hàng xe tải, do vướng các quy định tại nghị định 116/2017 NĐ-CP nên từ đầu năm 2018, xe nhập khẩu không thể về nước. Chưa kể, hết năm 2017 có hơn 20.000 chiếc hết niên hạn sử dụng. Đúng ra nhu cầu sẽ tăng lên, nhưng thực tế thì ngược lại. Thị trường ngày càng trầm lắng, xe sản xuất lắp ráp trong nước tồn kho lớn.
Giá xe hiện nay không thể giảm thêm vì năm 2017 đã giảm nhiều rồi, nếu giảm nữa chắc chắn là muốn bán tống bán tháo. Nhưng cũng không thể nói trước điều gì. Nếu tình trạng này cứ kéo dài, chi phí bảo quản hàng tồn kho tăng cao thì cũng phải tính đến chuyện giảm giá bán. Thua lỗ đành chấp nhận để giải phóng hàng tồn kho, một DN kinh doanh xe tải nói.
Nhiều đại lý tồn kho cả trăm chiếc xe tải
Khi DN sản xuất lắp ráp xe tải khó khăn thì các đại lý bán hàng cũng gặp khó theo. Nhiều DN có tới hàng chục đại lý trên khắp cả nước, nhưng từ đầu năm tới nay chỉ bán chừng vài trăm xe, chia đều cho các đại lý thì số lượng bán ra chẳng đáng bao nhiêu.
Một số đại lý xe tải nhận xét, số lượng xe bán ra lèo tèo. Chỉ có hoạt động sửa chữa, bảo dưỡng, thay thế phụ tùng đông khách, mới may mắn bù đắp được, còn không đều chịu cảnh thua lỗ.
Nhìn về tương lai, các DN xe tải không khỏi lo lắng. Theo quy định tại Nghị định 116/2017 NĐ-CP, các DN sản xuất lắp ráp ô tô, trong đó có xe tải, phải có đường xe với chiều dài tối thiểu 800m, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật. Đây là quy định bắt buộc, khiến nhiều DN sản xuất lắp ráp ô tô khó đáp ứng. Đường thử theo quy định trước đây là 500m, nay muốn nối thêm 300m vào, không hề dễ dàng vì không biết kiếm đâu ra quỹ đất để bổ sung. Những DN nhỏ nhà xưởng vốn nhỏ bé, diện tích mặt bằng hạn hẹp, sẽ không dễ đáp ứng quy định này. Nếu muốn đáp ứng chỉ còn cách thuê khu đất mới làm đường thử mới, như vậy, chi phí sẽ tăng, khiến giá xe đội lên.
Một điều kiện bắt buộc nữa là phải có dây chuyền sơn đạt tiêu chuẩn. Để đầu tư dây chuyền này cũng tốn hơn 100 tỷ đồng, nhiều DN nhỏ không có tiền đầu tư, hoặc đầu tư xong cũng khiến giá xe đội lên.
Đó là chưa kể, đại lý bán xe cho DN sản xuất lắp ráp ô tô tải cũng phải đáp ứng các yêu cầu về cơ sở hạ tầng dịch vụ. Phải đảm bảo về tiêu chuẩn dịch vụ, bảo hành, bảo dưỡng. Hầu hết đại lý bán hàng cho DN xe tải quy mô nhỏ chưa đáp ứng được điều kiện này, trong khi thời gian chuẩn bị còn khoảng 12 tháng nữa.
Nhiều DN sản xuất lắp ráp ô tô quy mô nhỏ đang đứng trước nguy cơ đóng cửa bởi không thể đáp ứng được các điều kiện của Nghị định 116. Nếu có làm được thì chi phí cũng sẽ đồng loạt tăng lên, khiến giá xe tăng cao.
Hơn thế nữa, từ đầu năm 2018, theo quy định, xe ô tô động cơ Diesel, sẽ phải thực hiện tiêu chuẩn khí thải Euro 4. Các DN cho biết, với xe tải hạng trung từ 3-8 tấn chuyển đổi sang động cơ Euro 4, giá thành tăng thêm hơn 50 triệu đồng, còn xe hạng nặng từ 8-30 tấn, giá tăng thêm khoảng 130 triệu đồng mỗi xe.
Tất cả những yếu tố trên cộng lại sẽ khiến giá xe tải trên thị trường tăng mạnh, trong khi nhu cầu vẫn tiếp tục giảm, kinh doanh sẽ đối mặt với nhiều khó khăn.