Chính phủ đang sửa đổi Nghị định 210/2013/NĐ-CP để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.
Mới thu hút 64 dự án
Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Công Tuấn, các chính sách khuyến khích doanh nghiệp (DN) đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định 210/2013 đã qua 3 năm thực hiện nhưng chưa phát huy hiệu quả như mong muốn. Tính đến nay mới chỉ thu hút được 64 dự án của DN đầu tư vào nông nghiệp ở 23 tỉnh, thành phố. Vốn rót cho 64 dự án này cũng ở trong tình trạng năm sau ít hơn năm trước do ngân sách khó khăn. Năm 2015 chỉ bố trí được 168 tỉ đồng, năm 2016 bố trí được 78 tỉ và năm 2017 chỉ còn 32 tỉ đồng trong khi tổng số vốn cam kết đầu tư là 380 tỉ đồng.
Thủ tục đầu tư trong nông nghiệp nông thông rất rườm rà. Để nhận được sự hỗ trợ, DN phải thực hiện khoảng 16 bước với 40 văn bản liên quan. Đa số các địa phương đều ưu tiên dành ngân sách cho đầu tư hạ tầng, ít bố trí vốn cho hỗ trợ DN như quy định tại Nghị định 210. Đáng lưu ý là Nghị định 210 chỉ khuyến khích DN đầu tư vào nông nghiệp, chưa khuyến khích thành lập DN mới cũng như hoạt động khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Khó khăn lớn nhất cho DN đầu tư vào lĩnh vực này là cơ chế hỗ trợ đất đai, hỗ trợ thị trường, bảo hiểm.
Tại hội thảo bàn về nội dung sửa đổi Nghị định 210, Phó thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đã chỉ ra 4 nguyên nhân khiến đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn còn hạn chế. Đó là lúng túng khi triển khai chủ trương tích tụ ruộng đất khiến nhiều DN không có diện tích đất đủ lớn để đầu tư sản xuất. Chính quyền địa phương dễ thay đổi quy hoạch sử dụng đất, gây rủi ro lớn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh lâu dài của DN. Chính sách bảo hiểm nông nghiệp không hiệu quả, khiến ngân hàng không thể cho DN vay vốn. Chính sách, giải pháp về cơ chế, pháp lý hỗ trợ cho đầu ra của sản phẩm nông nghiệp phát triển thị trường buôn bán, sàn giao dịch nông sản chưa rõ ràng.
Nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn đang có xu hướng đầu tư vào nông nghiệp Ảnh: MARD
Phải thu hút được 5% DN rót vốn
Theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, muốn kêu gọi DN đầu tư, nhà nước phải có chính sách, giải pháp về cơ chế, pháp lý hỗ trợ cho đầu ra của sản phẩm bằng cách phát triển thị trường buôn bán, sàn giao dịch nông sản. Nghị định về phát triển DN trong nông nghiệp, nông thôn và cần quan tâm đến vấn đề khởi nghiệp để nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp thay vì chỉ có khuyến khích DN đầu tư.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh mục tiêu của nghị định mới không dừng lại ở khuyến khích DN đã có đầu tư vào nông nghiệp mà phải hướng đến phát triển DN trong nông nghiệp, làm sao để các trang trại, gia trại trở thành DN.
Theo dự thảo nghị định thay thế Nghị định 210 do Bộ Kế hoạch và Đầu tư là đầu mối soạn thảo, cơ quan này mở rộng đối tượng được hỗ trợ với các mức hỗ trợ cụ thể như miễn, giảm tiền sử dụng đất (mức miễn giảm có thể tới 70%), hỗ trợ 80% kinh phí mua bản quyền công nghệ, hỗ trợ 60% kinh phí đầu tư nhà máy chế biến nông, lâm, thủy sản... Theo tính toán của cơ quan soạn thảo, mỗi năm, ngân sách nhà nước cần bố trí khoảng 11.200 tỉ đồng để thực hiện các mục tiêu hỗ trợ. Từ đó sẽ có khoảng 1.000 DN đầu tư vào nông nghiệp với mức vốn huy động được lên tới khoảng 15.000-20.000 tỉ đồng, tạo việc làm cho 30.000 lao động trực tiếp và 90.000 lao động gián tiếp. Như vậy sau 5 năm, dự kiến thu hút được tỉ lệ 5% DN đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc xây dựng một nghị định thay thế Nghị định 210 chỉ là giải pháp trước mắt. Đã đến lúc cần bàn việc xây dựng một luật riêng về phát triển DN và đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn để tạo ra cơ chế đột phá thu hút đầu tư vào lĩnh vực quan trọng này.