Theo giới chuyên môn, bệnh tăng huyết áp (THA) đang ngày càng trở thành vấn đề nan giải cho y tế Việt Nam.
Gần 50% người trưởng thành bị tăng huyết áp
GS Nguyễn Lân Việt, Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam, bày tỏ quan ngại khi tỉ lệ mắc bệnh THA ở Việt Nam tăng rất nhanh. Theo một nghiên cứu năm 2008 tại 8 tỉnh - thành (Thái Bình, Thái Nguyên, Đồng Tháp, Đắk Lắk, Nghệ An, Khánh Hòa, Hà Nội và TP HCM), tỉ lệ người trên 25 tuổi mắc bệnh THA là khoảng 25%, tương đương với 1 người trong 4 người. Trong một nghiên cứu khác được thực hiện năm 2015 tại 8 tỉnh - thành nói trên, tỉ lệ người mắc bệnh THA đã tăng lên đến gần 48%, có nghĩa ở thời điểm này cứ 2 người trưởng thành có 1 người bị THA. “Chúng tôi bất ngờ vì tỉ lệ bệnh nhân THA rất cao chỉ trong vòng 8 năm. THA đang là vấn đề báo động không chỉ ở Việt Nam mà cả nhiều nước khác” - GS Việt lo lắng.
Đáng lo ngại, trong số 20,8 triệu người trưởng thành ở Việt Nam đang mắc phải căn bệnh THA, chỉ có 3,7 triệu người (17,7%) đã điều trị và kiểm soát được bệnh, còn lại 17,1 triệu bệnh nhân (gần 82%) chưa được kiểm soát huyết áp đầy đủ. Nguy hiểm hơn, 0,9 triệu người dù biết mình có bệnh nhưng không điều trị.
GS Việt cho biết với tình trạng bệnh THA như hiện nay, sẽ có hơn 17 triệu người bệnh đối mặt những nguy cơ biến chứng tim mạch và tử vong do đột quỵ. Điển hình, căn bệnh tim mạch đang là nguyên nhân của gần 1/3 tổng số ca tử vong trên toàn cầu (hơn 16 triệu người); trong số này, 9,4 triệu ca tử vong do biến chứng của THA. Bệnh này chiếm ít nhất 45% ca tử vong do tim mạch và 51% ca tử vong do đột quỵ.
Đối mặt với “kẻ giết người thầm lặng”
THA được coi là “kẻ giết người thầm lặng” bởi hiếm khi gây ra các triệu chứng khiến nhiều người không hề biết mình đang mắc phải. Trong khi đó, tại Việt Nam, do người dân hiểu biết chưa đầy đủ về bệnh, về việc điều trị và kiểm soát nên khi bị biến chứng, các chỉ định điều trị vô cùng phức tạp và tốn kém. Tính riêng chi phí điều trị do nhập viện vì biến chứng của căn bệnh này đã lớn hơn từ 2 đến 5 lần so với việc điều trị THA tại cộng đồng.
Trước thực tế này, nhân dịp kỷ niệm 20 năm chương trình sinh hoạt Y khoa Pháp - Việt, Hội Tim mạch Việt Nam và Viện Nghiên cứu Servier (Pháp) phối hợp thực hiện dự án “Tăng huyết áp - Sống khỏe ngay từ ngày đầu tiên” nhằm mang tới những thông tin hữu ích nhất cho cộng đồng THA bằng việc ra mắt website ngaydautien.vn. Trang web này sẽ giúp cộng đồng người THA cũng như cung cấp cho các bác sĩ thêm một phương pháp tiếp cận hiệu quả đối với bệnh nhân THA.
Theo TS-BS Jacques Blacher - chuyên gia về tim mạch của Pháp - tỉ lệ mắc THA cao là do cuộc sống hiện đại, thừa cân béo phì, chế độ ăn mất cân đối, lười vận động thể lực... Do đó, để phòng ngừa bệnh THA hiệu quả, người dân phải có chế độ ăn hợp lý như giảm ăn mặn (dưới 5 g muối/ngày); tăng cường ăn rau xanh, hoa quả tươi; hạn chế thức ăn có nhiều cholesterol và axít béo no; bảo đảm đủ kali và các yếu tố vi lượng. Cố gắng duy trì vòng bụng dưới 90 cm ở nam và dưới 80 cm ở nữ; giảm cân (nếu dư cân); hạn chế uống rượu, bia; ngừng hoàn toàn hút thuốc lá hoặc thuốc lào. Mỗi người cần tăng cường hoạt động thể lực ở mức thích hợp (tập thể dục, đi bộ, đi xe đạp hoặc vận động ở mức độ vừa phải, đều đặn khoảng 30-60 phút/ngày); tránh lo âu, căng thẳng thần kinh; chú ý thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý; tránh bị lạnh đột ngột.
