Kết quả kiểm tra Công ty CP Liên kết tri thức (K-Link) cho thấy một số hợp đồng bán hàng đa cấp của công ty ký với nhà phân phối không điền đầy đủ thông tin theo quy định. Nhiều nhà phân phối có địa chỉ ghi trên CMND tại một địa phương nhưng hoạt động kinh doanh tại một địa phương khác.
Bên cạnh đó, K-Link cũng không cung cấp được bằng chứng về việc đã gửi báo cáo định kỳ 6 tháng đầu năm 2015 đến các Sở Công Thương Bạc Liêu và Đà Nẵng; Báo cáo định kỳ năm 2015 đến Sở Công Thương Tây Ninh, nơi công ty có hoạt động bán hàng đa cấp.
Các khoản khuyến mại dành cho nhà phân phối được pháp luật về thuế coi là chi phí dành cho hoạt động xúc tiến thương mại và bị khống chế mức trần chi phí 15%. Trong khi đó, theo quy định của Nghị định 42/2014/NĐ-CP, các khoản khuyến mại này là một phần trong “hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác” dành cho nhà phân phối.
Cuối cùng, công ty này không kê khai đầy đủ thông tin về số lượng hàng bán và số tiền mua hàng thu từ từng nhà phân phối. Hành vi này có dấu hiệu vi phạm quy định của pháp luật về thuế.
Tại Công ty TNHH Nhượng quyền Thương mại Thăng Long, kết quả kiểm tra đã bộc lộ đến 12 dấu hiệu vi phạm. Đáng chú ý là việc công ty ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp không theo mẫu hợp đồng đã được sửa đổi, bổ sung theo Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp sửa đổi lần 4 ngày 25-9-2015. Địa điểm tổ chức đào tạo trong danh sách của công ty không khớp với địa điểm thông báo tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo.
Công ty không xuất trình được bằng chứng chứng minh rằng công ty đã thực hiện thủ tục thông báo tới các Sở Công Thương Bắc Ninh, Vĩnh Phúc đối với lần sửa đổi, bổ sung thứ 4 và tới các Sở Công Thương Thái Bình, Phú Thọ, Đồng Nai, Vĩnh Phúc đối với lần sửa đổi, bổ sung thứ 5 của Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.
Công ty thừa nhận chưa giám sát hết toàn bộ hoạt động của các nhà phân phối (hoạt động dưới vai trò đại lý ký gửi hàng hóa) ở các thị trường, dẫn tới việc các nhà phân phối này chưa tuân thủ quy tắc hoạt động của công ty.
Nội dung quảng cáo của 2 sản phẩm Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Thymo-Zin và Thực phẩm chức năng Viên nén bao phim Thymo Plus của công ty chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và có nhiều điểm sai lệch về thành phần, công dụng so với Xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm và nhãn đã được Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cấp.
Nội dung quảng cáo 8 sản phẩm thực phẩm chức năng và bảo vệ sức khỏe cũng chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và mẫu nhãn lưu hành không đúng với mẫu nhãn trong Giấy xác nhận phù hợp quy định an toàn thực phẩm.
Ngoài ra, trong quá trình thực hiện các chương trình khuyến mại, công ty cho phép nhà phân phối nhận các lợi ích không được quy định trong Chương trình trả thưởng cũng như nội dung khuyến mại đã đăng ký.
Quá trình kiểm tra còn phát hiện nhà phân phối của công ty có mua hàng và được nhận hoa hồng nhưng không nằm trong danh sách những nhà phân phối mua hàng và hưởng hoa hồng được công ty cung cấp cho đoàn kiểm tra. Công ty kê khai và ghi nhận doanh thu thấp hơn số liệu do đại lý cung cấp khoảng 34 tỉ đồng.
Công ty báo cáo không nhận gửi lại hàng dưới bất kỳ hình thức nào. Tuy nhiên, trong quá trình làm việc với một số đại lý và nhà phân phối của công ty, đoàn kiểm tra phát hiện có nhiều phiếu lấy hàng thể hiện “Phiếu này dùng để lấy hàng tại nơi mà NPP (nhà phân phối - PV) gửi hàng” có đóng dấu của công ty.
Theo giải thích của công ty, các phiếu lấy hàng có đóng dấu công ty như phát hiện của đoàn kiểm tra là do các đại lý "tự phát hành" và "đăng ký với công ty để in hộ".
Một số nhà phân phối có địa chỉ tại các địa phương công ty chưa hoàn thành thủ tục thông báo hoạt động bán hàng đa cấp. Tuy nhiên, có thể xảy ra tình huống nhà phân phối có địa chỉ ghi trên CMND tại một địa phương nhưng hoạt động kinh doanh tại một địa phương khác. Vì vậy, Đoàn kiểm tra yêu cầu công ty có biện pháp quản lý phạm vi hoạt động của nhà phân phối.
Tại Công ty CP Liên minh tiêu dùng Việt Nam, kết quả kiểm tra cho thấy công ty đã sử dụng một số hợp đồng không đúng với mẫu đã đăng ký với Cục Quản lý cạnh tranh để ký kết với nhà phân phối, không điền đầy đủ thông tin nhà phân phối theo quy định, ký hợp đồng với người nước ngoài khi họ chưa có giấy phép lao động tại Việt Nam; cho phép một nhà phân phối có nhiều hơn một mã kinh doanh trên hệ thống; không thực hiện thủ tục thông báo tới các Sở Công Thương đối với lần sửa đổi, bổ sung thứ 3 của Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp. Công ty đã thực hiện báo cáo định kỳ 6 tháng cuối năm 2015 đến 40 Sở Công Thương và Cục Quản lý cạnh tranh nhưng các báo cáo này được thực hiện không đúng thời hạn, chủ yếu thực hiện vào tháng 3-2016.
Một số vi phạm khác của công ty này được Đoàn kiểm tra chỉ ra như chưa thực hiện đào tạo và cấp chứng chỉ đào tạo cơ bản về bán hàng đa cấp theo quy định cho toàn bộ các nhà phân phối đã ký hợp đồng và thực hiện việc bán hàng đa cấp cho công ty; công ty khấu trừ thuế thu nhập cá nhân của người tham gia bán hàng đa cấp không đúng với thực tế hoa hồng đã chi trả cho người tham gia; có dấu hiệu báo cáo không đầy đủ về tình trạng tồn kho.
Các sản phẩm thực phẩm chức năng viên nang mềm dầu cá biển giọt vàng Alaska, phân bón lá Eco-Hydro, Eco-Nereo và phân bón hữu cơ vi sinh EMZ phát hiện thấy công ty có dấu hiệu vi phạm quy định về ghi nhãn sản phẩm và lưu thông hàng hóa chưa đủ điều kiện trên thị trường.
Ngoài ra, kiểm tra xác suất theo thống kê của công ty, đoàn kiểm tra phát hiện một số nhà phân phối có phát sinh doanh số trên thực tế nhưng không được ghi nhận vào doanh thu. Trang thông tin điện tử của công ty có một số nội dung chưa phù hợp về quản lý hoạt động thương mại điện tử. Trong đó có vi phạm như, cho phép người dùng đặt mua hàng hóa đã đăng ký chấm dứt kinh doanh theo phương thức đa cấp trong khi các sản phẩm thực phẩm đăng tải trên website không tuân thủ quy định về thông tin mô tả sản phẩm.
Với công ty CP Tập đoàn Liên kết Việt Nam (Công ty Vinalink), đoàn kiểm tra phát hiện công ty đăng ký sửa đổi bổ sung chương trình trả thưởng nhưng không đăng ký sửa đổi bổ sung chương trình đào tạo kèm theo. Website của công ty là website thương mại điện tử bán hàng nhưng chưa được thông báo với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định. Trên website này, một số sản phẩm không có thông tin hoặc thông tin không chính xác như mô tả trong giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.
Công ty cung cấp 11 bộ hồ sơ của các nhà phân phối có doanh số cao nhất và thu nhập cao nhất năm 2014 và 2015, trong đó có 7 người mua hàng qua điện thoại nên không có ký nhận hàng trên hóa đơn. Công ty đã liên hệ và có giấy xác nhận của các nhà phân phối khẳng định có đặt mua hàng qua điện thoại và đã nhận đủ hàng, vì nhà xa nên chưa ký nhận trên hóa đơn. Đoàn kiểm tra đã đề nghị công ty tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật về thuế trong việc lập và lưu trữ chứng từ kế toán.
Với 4 công ty đã có kết luận kiểm tra nói trên, tùy theo tính chất của hành vi có dấu hiệu vi phạm, Bộ Công Thương đã chuyển cho các cơ quan liên quan để xử lý, hoặc tiến hành điều tra để xử lý, theo thẩm quyền.
Riêng đối với các hành vi có dấu hiệu vi phạm các quy định về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp, Bộ Công Thương đã chỉ đạo Cục Quản lý cạnh tranh triển khai ngay quy trình xử lý theo quy định của Luật Cạnh tranh. Kết quả xử lý sẽ sớm được công bố công khai.