Gà quý trên làng cổ
Gà Hồ vốn nổi tiếng thịt thơm, da giòn khác lạ. Giống gà quý mang vẻ đẹp riêng biệt, thể hiện ở vóc dáng cao to, gà trống trưởng thành nặng đến 6-7 kg/con, đầu như gộc tre, chân vàng sáng mịn như hạt đỗ tương (đậu nành), đuôi hình nơm cong vút, thần thái tinh anh, tiếng gáy vang sảng oai hùng.
Chú gà này nặng 6,4kg, được trả giá tới 20 triệu đồng nhưng anh Trường không bán. Đây cũng là con gà trống trong cặp gà đạt giải Nhất cặp năm 2016 . (Ảnh NVCC).
Theo các chuyên gia nuôi gà Hồ ở đây, một con gà Hồ trống đẹp, phải đạt các tiêu chí: cân nặng từ 4kg trở lên, chân cao, màu chân vàng đỗ tương, mình trường, lông mã lĩnh (đen sậm) óng mượt, đầu gộc (to như gộc tre), mào sít (bằng, gọn), đuôi nơm, dáng đi nhanh nhẹn. Gà mái đẹp phải nặng từ 3,5 kg/con, màu mã mơ hoặc mã sẻ. Trong đời sống tâm linh, gà Hồ được người dân Lạc Thổ dùng làm linh vật cúng lễ gia tiên, thành hoàng làng.
Anh Trường hiện là người nổi danh với tài nghệ nuôi luyện gà Hồ. “Tôi sinh ra trên ngôi làng cổ Lạc Thổ - nơi xuất tích giống gà Hồ, còn gọi gà “tiến Vua”, tuổi thơ của tôi là những âm thanh vỗ cánh phành phạch, những tiếng cục tác, tiếng gáy sảng vang của loài gà quý hiếm”, anh Trường chia sẻ.
Ngày ấy, gia đình anh Trường đã có truyền thống mấy đời nuôi gà Hồ. Loài gà quý hiếm như những người bạn thân thiết không thể tách rời. Ngày ngày, cậu bé Trường vui thích cùng bố nâng niu, chăm sóc từng con gà.
Đến khi trưởng thành, lập gia đình, tất bật với công việc mưu sinh nhưng anh Trường vẫn nguyên vẹn đam mê gìn giữ, nuôi dưỡng giống gà quý do ông cha truyền lại. “Bao đời cha ông tôi đã nuôi gà Hồ, con gà như những thành viên của gia đình, vì vậy thôi thúc tôi phải yêu thương, gìn giữ loài gà quý của cha ông”, anh Trường nói.
Sở hữu những “linh kê” tiền triệu
Tuy là giống gà quý, nhưng nuôi dưỡng gà Hồ là công việc khó. Loài này có đặc trưng sinh sản ít, mỗi năm gà mái chỉ đẻ 5-6 lứa, mỗi lứa từ 11-12 trứng. Gà vụng ấp, tỷ lệ trứng nở chỉ đạt 50-60%. Để nuôi được 1 lứa gà trưởng thành phải mất ít nhất 10 tháng trở lên. Khi đó, gà mới đạt trọng lượng chuẩn tối thiểu: 3,5kg/con gà mái; 4kg/con gà trống. Quá trình nuôi đòi hỏi kinh nghiệm phong phú, thời tiết thuận lợi. Nếu mưa rét nhiều, gà chậm lớn, hay bị bệnh, tỷ lệ chết cao, việc nuôi dưỡng khó khăn gấp bội.
Với người giàu đam mê như anh Nguyễn Văn Trường thì đây không phải công việc quá gian nan. Trẻ tuổi, giàu đam mê, tâm huyết, ham học hỏi là những yếu tố giúp anh Trường đạt được nhiều giải thưởng danh giá của các hội thi gà Hồ ở Lạc Thổ.
Hội thi năm 2013 có 18 cặp gà dự thi, gà của anh Trường đạt giải Nhất đơn trống. Năm 2016, quy mô Hội thi mở rộng, có đến 22 cặp gà được tuyển chọn dự thi, trong tổng số 9 giải thưởng thì những “linh kê” của anh Trường giành tới 4 giải cao gồm: Nhất cặp; Nhì đơn trống; Nhì đơn mái; Ba đơn mái.
Chia sẻ về bí quyết trở thành một trong những người nuôi gà Hồ giỏi, anh Trường bật mí: “Việc nuôi luyện gà Hồ đạt hiệu quả cao phụ thuộc nhiều yếu tố như kinh nghiệm chọn giống, từ khi gà còn nhỏ đã phải theo dõi để chọn những con đầu to, mình dài, chân cao, mã lĩnh, nhanh nhẹn nhất đàn để tách ra nuôi riêng.
Phải yêu gà như con, hiểu rõ tính cách con gà, chăm sóc kỹ lưỡng, tiêm phòng cẩn thận. Chọn lọc thức ăn phải có kỹ thuật, hiểu biết, khi muốn con gà mượt lông phải cho ăn nhiều thóc ngâm, muốn gà chắc thịt phải cho ăn loại thức ăn khác…”.
Hiện con gà Hồ “khủng” nhất của anh Trường nặng tới 6,4kg, nhiều người đã tìm đến hỏi mua nhưng anh không bán, bởi anh muốn giữ lại con gà này để gây giống.
Hội thi gà Hồ đã có từ hàng trăm năm trước trên đất Lạc Thổ. Người xưa chỉ thi gà lễ (gà đã luộc chín). Sau một thời gian gián đoạn, đến năm 1993, tục thi gà Hồ mới được khôi phục. Để khích lệ chăn nuôi, bảo tồn phát triển giống gà quý, người Lạc Thổ đã chuyển sang thi gà sống. Tùy điều kiện, vài năm một lần Hội thi gà nơi đây lại diễn ra…
