Sản lượng ô tô đứng hạng chót khu vực

Theo thống kê của Tổ chức các nhà sản xuất ô tô thế giới (OICA), năm 2015, Việt Nam xuất xưởng tổng cộng được 50.000 chiếc xe ô tô, tương đương khoảng 0.055% tổng sản lượng xe toàn thế giới. Con số này được đánh giá còn rất khiêm tốn khi so sánh với số lượng xe sản xuất trong năm 2015 của 5 nước sản xuất ô tô hàng đầu thế giới, bao gồm Trung Quốc với 24,5 triệu chiếc, Mỹ với 12 triệu chiếc, Nhật Bản với 9,2 triệu chiếc, Đức với 6 triệu chiếc và Hàn Quốc với 4,5 triệu chiếc; chiếm lần lượt 26,99%, 13,33%, 10,22%, 6,65% và 5,02% lượng xe sản xuất toàn thế giới.

Sản lượng ô tô Việt Nam so với các nước trong khu vực

So với khu vực, sản xuất xe ô tô của Việt Nam đang ở mức thấp. Trong năm 2015, sản lượng ô tô Việt Nam đạt 50.000 chiếc, khá thấp so với Thái Lan với 1,91 triệu chiếc, Indonesia với 1,1 triệu chiếc và Malaysia với 615.000 chiếc.

Với 50.000 chiếc năm 2015, OICA đánh giá rằng, con số này tăng nhẹ 2,3% so với năm 2014. Năng lực sản xuất của ngành ô tô của Việt Nam chỉ dừng ở hai loại sản phẩm là xe du lịch và xe thương mại, trong đó xe du lịch chiếm tỷ trọng chủ yếu trên 90% với sản lượng ổn định qua các năm khoảng 45.000 chiếc, còn xe thương mại đang dần được chú trọng hơn với sản lượng tăng dần qua các năm nhưng tỷ trọng vẫn rất thấp.

Nửa đầu năm 2016, theo Tổng cục Thống kê, tình hình sản xuất ô tô Việt Nam được cải thiện tích cực, tăng trưởng ấn tượng với khoảng 112.800 chiếc được sản xuất, tăng 127,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân là do các chính sách hỗ trợ sản xuất cũng như tiêu dùng của Chính phủ làm tăng nhu cầu tiêu dùng trong nước.

Thuế phí cao "ngất ngưởng" đè nặng áp lực lên giá thành

Theo Công ty Chứng khoán Đại Nam (DNSE), hai trong số các nguyên nhân chính khiến ngành công nghiệp ô tô Việt Nam phát triển chậm là sự yếu kém của ngành sản xuất linh kiện phụ trợ và sự thiếu đồng bộ trong cơ sở hạ tầng giao thông.

Hiện nay, Việt Nam có đến 17 công ty lắp ráp ô tô nhưng chỉ có 33 công ty công nghiệp hỗ trợ cấp 1 và 181 công ty cấp 2. Trong khi Thái Lan cũng có số doanh nghiệp lắp ráp, sản xuất ô tô gần tương đương nhưng có đến 709 doanh nghiệp hỗ trợ cấp 1 với 354 công ty của Thái Lan và 355 công ty có yếu tố nước ngoài. Số nhà cung cấp cấp 2, 3 và thấp hơn nữa của ngành công nghiệp ô tô Thái Lan là hơn 1.100 doanh nghiệp địa phương. Số lượng doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất ô tô của Malaysia và Indonesia cũng lớn hơn nhiều so với Việt Nam. Cụ thể, tại Malaysia là khoảng 280 nhà cung cấp cấp 1, 200 nhà cung cấp cấp 2 và tại Indonesia thì có 166 nhà cung cấp cấp 1 cùng với 336 nhà cung cấp cấp 2.

Giá thành ô tô Việt Nam so với các nước trong khu vực

Tỷ lệ nội địa hóa của các doanh nghiệp ô tô trong nước vẫn còn rất thấp, chỉ đạt khoảng từ 10-30% tùy theo dòng xe. Muốn tăng tỷ lệ nội địa thì quy mô thị trường phải đủ lớn, doanh số xe phải đủ cao và như vậy việc đầu tư lắp ráp mới tương xứng với thị trường.

Ngoài ra, giá bán ô tô tại Việt Nam vẫn cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực, thậm chí có nhiều dòng xe chênh tới 60 - 80%. Nguyên nhân là do chính sách thuế của Chính phủ rất cao đối với mặt hàng này. Để sở hữu một chiếc ô tô, người dân trong nước phải chi trả nhiều loại thuế, phí trong khi thu nhập bình quân tại Việt Nam chỉ khoảng 2.200USD/người (năm 2015).

Theo bà Nguyễn Thị Xuân Thúy, Viện Chiến lược chính sách công nghiệp (Bộ Công thương), cơ cấu giá thành xe tại Việt Nam hiện nay gồm thuế phí, chi phí sản xuất, nhập khẩu phụ tùng linh kiện. Theo đó, riêng thuế phí đang chiếm tới 40 - 50% làm cho giá thành xe tại Việt Nam vào loại cao nhất khu vực và thế giới.