Gặp lại cô Vũ Thị L., nguyên giáo viên Trung tâm Giáo dục Thường xuyên Tôn Đức Thắng, nhân dịp họp mặt các cựu giáo viên từng tham gia giảng dạy ở trường. Khi nghe mọi người hàn huyên chia sẻ cuộc sống của mình sau khi về hưu, cô Vũ Thị L. thoáng một nỗi buồn vì cô không có lương hưu, cũng chẳng có điểm tựa khi về già.

Tiếc nuối muộn màng

Cô Vũ Thị L. cho biết vào năm 1993, lúc đó cô là giáo viên ở một tỉnh miền Trung, quyết định bỏ nghề theo chồng vào Nam sinh sống, cô đã chọn nhận trợ cấp BHXH một lần. Thời ấy, kinh tế miền Nam bắt đầu khởi sắc, nhiều cơ hội việc làm, cô ra ngoài buôn bán để chăm lo cho gia đình. Sau này, buôn bán khó khăn hơn, với tấm bằng Đại học Sư phạm cô xin đi dạy lại ở Trung tâm Giáo dục Thường xuyên. Đến năm 2012, cô về hưu mà chỉ mới đóng BHXH được 14 năm 5 tháng. Cô chọn phương án nhận trợ cấp BHXH một lần vì khi đó chưa có chế độ đóng BHXH một lần cho những năm còn thiếu như hiện nay. Nhận được khoản tiền cũng kha khá, nhưng không giữ được bao lâu vì phải trang trải cuộc sống. Giờ hết tuổi lao động, sức khỏe yếu cô trở về cuộc sống thường nhật với muôn vàn khó khăn vì không có lương hưu. "Con cái thì có cuộc sống riêng của nó, không thể mãi làm phiền chúng được!" cô chia sẻ. Giá như chính sách BHXH lúc ấy được đóng một lần cho những năm còn thiếu hoặc cô chọn cách đóng BHXH tự nguyện thì giờ cô đã không gặp khó khăn trong cuộc sống lúc tuổi già.

Người dân làm thủ tục BHXH tại BHXH quận Phú Nhuận (TP HCM)

Hưởng trợ cấp một lần là thiệt thòi

Theo đại diện của BHXH TP HCM, việc người tham gia BHXH chọn phương án nhận trợ cấp một lần khi không còn tiếp tục tham gia BHXH sẽ là thiệt thòi. Bởi theo quy định hiện hành, khi nhận trợ cấp một lần cho thời gian đóng BHXH trước năm 2014, mỗi năm đóng BHXH sẽ được hưởng 1,5 tháng lương bình quân, từ năm 2014 trở đi sẽ được hưởng là 2 tháng lương bình quân nhưng thực tế khi đóng BHXH vào quỹ hưu, tuất, người tham gia sẽ đóng 22% mức tiền công tiền lương hoặc mức thu nhập lựa chọn nhân với 12 tháng số tiền sẽ là 2,6 tháng lương bình quân. Như vậy, chọn phương án nhận trợ cấp BHXH một lần sẽ là thiệt thòi cho người tham gia BHXH.

Thêm nữa, khi đóng BHXH từ đủ 20 năm đến tuổi nghỉ hưu sẽ được nhận lương hưu và thẻ BHYT trọn đời, với mức hưởng 95% chi phí khám chữa bệnh theo quy định. Còn nếu quá trình đóng BHXH bắt buộc không đủ số năm đóng nhưng đến tuổi nghỉ hưu người tham gia có thể chọn điều kiện đóng BHXH tự nguyện một lần cho những năm còn thiếu (không quá 120 tháng) để hưởng lương hưu.

Khi đang đóng BHXH hay bảo lưu quá trình đóng BHXH mà người tham gia không may qua đời thì thân nhân của người tham gia BHXH sẽ được hưởng trợ cấp BHXH một lần, cùng với khoản tiền mai táng phí bằng 10 tháng lương cơ sở khi đã đóng từ đủ 12 tháng BHXH bắt buộc hoặc 60 tháng BHXH tự nguyện.

Cũng là giáo viên ở Trung tâm Giáo dục Thường xuyên Tôn Đức Thắng và có thời gian làm việc trước đó đã nhận trợ cấp giống cô Vũ Thị L., cô Phạm Thị Kim Chiêu (giáo viên bộ môn hóa học) nghỉ hưu năm 2019, cô Chiêu mới đóng BHXH được 16 năm 3 tháng chưa đủ điều kiện để nghỉ hưu. Sau khi nhận được tư vấn của BHXH TP HCM cô chọn phương án đóng BHXH tự nguyện một lần cho những năm còn thiếu cho đủ 20 năm đóng. Thế là cô được hưởng lương hưu ngay sau khi hoàn tất các thủ tục với cơ quan BHXH. Với số tiền lương hưu được nhận và thẻ BHYT, cô Chiêu yên tâm với cuộc sống của mình khi về già. "Cuộc sống khi về già cần lắm những điểm tựa an sinh để yên tâm an hưởng không phụ thuộc vào con cái, tôi xin cảm ơn chính sách BHXH của Đảng và Nhà nước đã thay đổi theo hướng có lợi cho người tham gia" - cô Chiêu chia sẻ.