Vũ điệu Ammonite tuyệt diệt trong dãy tiến hóa sinh giới hòa quyện với thanh âm của cuộc sống tự nhiên hàng trăm triệu năm trước sẽ là câu trả lời sống động cho những câu hỏi về nguồn gốc sinh giới trên Trái Đất, đánh thức ham muốn khám phá của bất cứ ai có tình yêu đối với sự sống trên hành tinh xinh đẹp này. Chào mừng các bạn đến với Vùng đất Cổ sinh - lắng nghe câu chuyện về sự sống bị lãng quên trong đá qua hàng trăm triệu năm!

Bộ sưu tập Cúc đá (Ammonite) được trưng bày tại Triển lãm

Tình yêu của các nhà khoa học dành cho vẻ đẹp và sự kỳ diệu của thiên nhiên

Trong lần ghé thăm Bảo tàng Hóa thạch Hà Nội, GS.TSKH.Tống Duy Thanh đã chia sẻ về niềm đam mê địa chất của ông được bắt nguồn và nuôi dưỡng bởi người thầy đầu tiên của mình trong ngành Địa chất: "Thầy đã cho tôi cảm nhận được rất nhiều điều kỳ diệu từ những viên đá và dạy tôi cách ‘nghe’ lời thì thầm từ những mẫu hóa thạch nằm trong lớp đá tưởng chừng vô tri ấy". Với ông, niềm vui khó tả nhất là khi tìm được hóa thạch, phải lênh đênh trên biển, ngủ đêm trong rừng, trên các đỉnh núi…mỗi lần đều mang lại cho ông một cảm xúc mới mẻ và hạnh phúc. Ngay cả bây giờ, khi đã 85 tuổi, ông vẫn miệt mài cống hiến cho khoa học.

GS.TSKH.Tống Duy Thanh tại Bảo tàng Hóa thạch Hà Nội

"Những bảo tàng có sưu tập Cổ sinh trên thế giới đã có mặt cách đây khoảng 200 năm, và giờ tại Việt Nam chúng ta mới bắt đầu chính thức xây dựng bảo tàng chuyên về Cổ sinh học. Quá trình này đầy thách thức và đòi hỏi chúng ta phải thật bền bỉ, nhưng nếu không làm thì chúng ta sẽ không bao giờ có. Tôi tin với nhiệt tình và quyết tâm của các bạn, Bảo tàng Hóa thạch Hà Nội sẽ là điểm đến của nhiều người trong tương lai, không chỉ riêng tầng lớp tri thức hay cộng đồng khoa học. Đặc biệt với du khách nước ngoài, những mẫu hóa thạch phong phú sẽ hấp dẫn và lôi cuốn họ đến hành trình của các bạn".

Không gian trưng bày mẫu vật tại triển lãm Hóa thạch ở Huế

Những người trong nghề thường nói đùa với nhau rằng những chuyến đi thực địa là hành trình tìm về với quá khứ, tìm về cội nguồn thiên nhiên.

Đó là những chuyến đi với hành trang lớn nhất là niềm say mê luôn âm ỉ cháy trong lồng ngực, là khát khao được chiêm ngưỡng và chạm vào dấu tích của thời gian, của sự sống ẩn chứa dưới những lớp đất đá tưởng như vô tri vô giác. Âm thanh rộn ràng của tiếng búa cổ sinh gõ vào đá mang theo hi vọng khám phá ra những bí ẩn sự sống cổ xưa của những tâm hồn đang yêu cuồng nhiệt. Tình yêu dành cho vẻ đẹp và sự kỳ diệu của thiên nhiên từ hàng trăm triệu năm trước.

Khai thác mẫu vật tại thực địa

Vùng đất cổ sinh – nơi hóa thạch không chỉ là đá

Nhờ nghiên cứu hóa thạch mà bức tranh toàn diện về cổ địa lý, cổ sinh thái, cổ khí hậu được vẽ lên cho từng thời kỳ lịch sử Trái Đất. Qua đó, lịch sử sinh giới của Trái đất cũng được tái hiện từ khi phát hiện những dấu vết của sự sống đầu tiên, cách nay khoảng 3,8 tỉ năm.

Hóa thạch chỉ hình thành trong điều kiện rất cụ thể, đó có thể là carbon hóa, đông lạnh, ở trong đá hoặc bọc trong một chất như nhựa hoặc màu hổ phách. Không phải sinh vật nào sau khi chết cũng trở thành hóa thạch. Loại hóa thạch phổ biến nhất là hóa thạch trầm tích, xuất hiện ở những nơi như đại dương, sông, hồ…

Hóa thạch thằn lằn cá sinh con tại Majiashan, Trung Quốc cho thấy dù thằn lằn cá tiến hóa từ loài bò sát đẻ trứng, chúng không đẻ trứng mà sinh con dưới nước như cá voi, cá heo.

Thiên nhiên kỳ diệu đã giữ lại dấu vết sự sống của sinh vật dù sinh vật ấy đã không còn sống nữa. Những dấu vết ấy được truyền tới ngày hôm nay, trải qua hành trình dài hàng triệu năm để kể cho chúng ta nghe về tình yêu sự sống của Mẹ Thiên nhiên đối với muôn loài.

Hiểu được điều đó, nhiều nhà khoa học đã bỏ công nghiên cứu, tìm tòi và sưu tầm những mẫu hóa thạch quý giá để lan tỏa rộng rãi hơn tình yêu sự sống ấy. Từ thế kỉ I TCN đến nay, nhiều lý thuyết về nghiên cứu và truy tìm hóa thạch đã ra đời. Hiện nay, trên thế giới có rất nhiều bảo tàng trưng bày hóa thạch để phục vụ cho cả mục đích khoa học lẫn tham quan du lịch.

Dù ở thời hồng hoang hay hiện đại, sự sống vẫn là món quà đáng quý, đáng trân trọng mà Tạo hóa đã ban tặng cho Trái đất. Những mẫu vật hóa thạch chính là minh chứng rõ ràng nhất cho tình yêu ấy.

Hơn 2000 mẫu vật trưng bày tại Triển lãm Hóa thạch

Ý nghĩa của triển lãm Hóa thạch tại Huế

Triển lãm Hóa thạch đầu tiên của Bảo tàng Hóa thạch Hà Nội kết hợp cùng Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế được tổ chức trong khuôn khổ Festival Huế 2022 nhằm lan tỏa rộng rãi về giá trị Cổ sinh vật học đến cộng đồng khoa học Cổ sinh và những người dân Huế, nơi có rất nhiều di tích, di sản quốc gia và là vùng đất chứa một phần lịch sử.

Du khách và các em học sinh trường Quốc học Huế hào hứng tìm hiểu về hóa thạch

GS.TS Tạ Hòa Phương chia sẻ về hóa thạch với khách tham quan

GS.TS Tạ Hòa Phương - Chủ tịch Hội Cổ sinh - Địa tầng Việt Nam chia sẻ: "Mỗi mẫu vật hóa thạch được sưu tầm đều góp phần làm phong phú thêm hiểu biết của nhân loại về thế giới sinh vật từng có mặt trong lịch sử Trái Đất. Triển lãm hóa thạch lần này của Bảo tàng Hóa thạch Hà Nội là cơ hội đem đến cho cộng đồng một cái nhìn đúng đắn và những nguồn kiến thức bổ ích của lĩnh vực cổ sinh vật học".

Triển lãm "Hóa Thạch – Hành trình khám phá nguồn gốc của sự sống trên trái đất" chính thức phục vụ tham quan từ 25-6 đến 31-10-2022, thời gian mở cửa từ 8h đến 21h tại Điểm di tích Bộ học số 76 Hàn Thuyên – TP. Huế.