Hơn 90% startup Việt Nam không sống sót qua 3 năm đầu - con số được Bộ Tài chính công bố năm 2023 khiến không ít người muốn khởi nghiệp phải e ngại. Trong bối cảnh này, việc một công ty công nghệ thuần Việt tồn tại trong lĩnh vực cạnh tranh vô cùng khốc liệt sau hơn một thập kỷ đã trở thành một case-study.
"Muốn thành công, phải sinh tồn!"
MoMo đi được đến hôm nay không đơn giản vì nhiều vốn hơn đối thủ mà nhờ một nguyên tắc rất đơn giản. Đó là ở mỗi giai đoạn, chỉ tập trung tuyệt đối vào một, hoặc rất ít điều quan trọng để công ty sống sót và phát triển bền vững. Những thứ khác, dù hấp dẫn đến mấy, đều tạm gác lại.
Trong phiên thảo luận của Tech in Asia Saigon Summit 2024, CEO MoMo Nguyễn Mạnh Tường đã khiến cả hội trường ồ lên khi đưa ra câu trả lời được cho là quá đỗi "thực dụng" lý giải sự thành công của MoMo: "Muốn thành công, phải sinh tồn!". Và, chiến lược sinh tồn của MoMo là tập trung toàn lực vào con đường duy nhất mà họ đã lựa chọn.
Năm 2010, MoMo ra đời với giấc mơ đơn giản: Người Việt có thể giao dịch tài chính chỉ bằng điện thoại. Ví điện tử trên SIM được triển khai với toàn bộ nhiệt huyết của một nhóm kỹ sư trẻ - tự xin giấy phép, xây hệ thống, mở mạng lưới đại lý. Nhưng dù vận hành đúng quy trình, sản phẩm vẫn không thu hút được người dùng bởi trải nghiệm còn hạn chế, nhất là khi người dùng chủ yếu sử dụng điện thoại "cục gạch".
Sau đó, MoMo đổi mới và rẽ hướng sang mô hình dịch vụ chuyển tiền tại cửa hàng nhưng kết quả vẫn vậy.
Đến khi dành nhiều tháng đi thực tế ở bến xe, khu công nghiệp, xóm trọ... và học từ mô hình "send money home" ở Kenya, Tanzania, Rwanda..., MoMo đã nhận ra điều cốt lõi. Người lao động xa quê không chỉ cần chuyển tiền nhanh, họ cần sự an toàn, an tâm và niềm tin, trong khi MoMo chưa đáp ứng được những yếu tố đó. Công nghệ và mô hình tốt đến đâu cũng không bù lại việc chưa hiểu nhu cầu thật.
Thay vì tiếp tục đổ tiền hoàn thiện công nghệ, MoMo dừng toàn bộ mô hình cũ dù đã đầu tư hàng chục tỉ đồng. Họ tập trung 100% nguồn lực làm ứng dụng di động - đúng thời điểm smartphone bắt đầu phổ biến.
Thế nhưng ngay sau đó, một bài toán sống còn khác tiếp tục được đặt ra. Khi MoMo gọi vốn vào năm 2012, nhiều quỹ đầu tư thẳng thừng nhận định: Fintech sẽ chẳng thể tồn tại được với một hệ sinh thái hạn hẹp. Thời điểm đó, hầu hết ví điện tử tại thị trường Việt Nam đều được hậu thuẫn bởi các mảng đặt xe, giao đồ ăn, mua sắm trực tuyến...
Còn MoMo, một fintech độc lập, đã dồn toàn bộ nguồn lực vào việc xây core banking riêng, đạt PCI DSS Level 1, hệ thống chống gian lận quy mô lớn, khả năng xử lý hàng triệu giao dịch mà không làm hệ thống "sập". Điều này tuy không giúp MoMo tăng trưởng "dựng đứng" về quy mô người dùng nhưng không gục ngã khi gặp tình huống bất lợi.
Kiên định với điều đã chọn
Trong 15 năm, MoMo đã nói "không" rất nhiều lần. Nói không với những tính năng người dùng chưa thực sự cần, nói không với việc "đốt tiền" để thu về tăng trưởng ảo, nói không với những mô hình không còn phù hợp, nói không với việc chạy theo xu hướng khi hạ tầng chưa sẵn sàng...
MoMo chỉ nói "có" với những chiến lược đủ thực dụng để giúp công ty "sống sót" thêm một tháng, một quý, một năm... và dài hơn nữa.
Đặt AI vào trung tâm chiến lược công nghệ từ những năm 2017-2018, theo MoMo, đây không phải một quyết định chạy theo xu thế, mà là yêu cầu tất yếu. Khi số lượng giao dịch đạt hàng trăm triệu lượt mỗi tháng, không một mô hình thủ công nào có thể bảo đảm an toàn, tốc độ và tính chính xác.
Hiện MoMo sở hữu hơn 1.000 kỹ sư công nghệ với hơn 200 chuyên gia AI, vận hành hàng trăm mô hình học máy. Trung bình mỗi giao dịch đi qua 6-7 mô hình AI, bao gồm phát hiện gian lận theo thời gian thực, cá nhân hóa, hỗ trợ khách hàng 24/7, tối ưu vận hành, chấm điểm tín dụng cho người chưa có lịch sử tín dụng.
Năng lực tính toán được bảo đảm bởi hệ thống GPU tiên tiến (16 GPU H100 và 8 GPU A100), đủ khả năng xử lý lượng dữ liệu lớn theo thời gian thực. MoMo cũng đạt chuẩn bảo mật cao nhất như PCI DSS Level 1, ISO 27001:2022, ISO 27701:2019 và ứng dụng công nghệ Dynamic Liveness trong eKYC.
MoMo đã trở thành một trong những kênh thanh toán chủ lực của dịch vụ công trực tuyến, lĩnh vực yêu cầu bảo mật và độ ổn định rất cao. Kể từ khi được tích hợp vào Cổng Dịch vụ công Quốc gia năm 2019, đến nay, nền tảng này xử lý khoảng 25%-35% tổng giao dịch không tiền mặt trên cổng và gần 50% lệ phí xét tuyển đại học. MoMo hỗ trợ thanh toán học phí, viện phí, thuế và nhiều dịch vụ hành chính ở 34 tỉnh, thành. Đã có gần 9.000 trường học và hơn 200 bệnh viện tích hợp MoMo.
Đặc biệt, MoMo là một trong những nền tảng tư nhân đầu tiên đồng hành cùng Bộ Công an triển khai xác thực điện tử và thanh toán trực tuyến trên VneID, bước tiến quan trọng trong chiến lược số hóa dịch vụ công.
Hệ sinh thái này hỗ trợ người dùng toàn diện về tài chính, từ thanh toán đến lập kế hoạch chi tiêu, phòng ngừa rủi ro, tích lũy, tiếp cận các khoản vay nhỏ. Điều đó giúp MoMo liên tục tăng trưởng về quy mô, ngày càng thấu hiểu hành vi của hơn 30 triệu người dùng và tận dụng sự thấu hiểu đó để phát triển các sản phẩm tài chính cá nhân hóa.
Hành trình 15 năm cho thấy khả năng tập trung làm tốt những điều tưởng chừng nhỏ bé một cách kỷ luật và dài hạn chính là yếu tố giúp MoMo vượt qua nhiều lần "suýt chết" để trở thành tập đoàn tài chính công nghệ có tầm ảnh hưởng quốc gia.
