Ngày 11-7 tới Sacombank tổ chức họp đại hội đồng cổ đông bất thường, tiến tới “hôn nhân” với PNBank. Vẫn còn đó ngổn ngang bao câu hỏi về chất lượng tài sản của cả hai mà thị trường luôn ngóng được trả lời.
Bên “dang tay đón nhận”
Sáp nhập PNBank vào Sacombank sẽ tháo gỡ vấn đề cơ bản nào? Trước hết là để không còn sở hữu chéo, không còn vi phạm quy định cổ đông lớn và những người liên quan theo Luật các tổ chức tín dụng. Ngoài ra khi được tựa lưng vào một định chế tương đối mạnh như Sacombank, PNBank sẽ có cơ hội để xử lý nợ xấu - vốn là một “vết thương” đeo bám ngân hàng này nhiều năm nay.
Khi còn đứng một mình, PNBank luôn bị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đốc thúc tái cơ cấu, giải quyết nợ xấu. Giống như các ngân hàng yếu kém, PNBank cần một cơ chế để “chữa bệnh” và “dưỡng sức”. Nhưng theo quy định pháp lý, chẳng có một cơ chế nào từ phía cơ quan quản lý để hỗ trợ các tổ chức tín dụng yếu kém trừ hỗ trợ thanh khoản để có nguồn chi trả các khoản tiền gửi của dân cư thông qua việc tái cấp vốn. Tái cấp vốn thường chỉ có thời hạn tối đa sáu tháng, sau thời gian đó tổ chức tín dụng phải tìm mọi cách trả lại cho NHNN và có thể xin tái cấp vốn mới.
Nam Á có sáp nhập với Eximbank? Sáp nhập ở mức độ nào? Hay đơn thuần đầu tư tài chính? Hay người Nam Á chỉ đại diện cho một số nhóm nhà đầu tư? Câu trả lời chỉ có sau ngày họp đại hội đồng cổ đông của cả hai, ngày 15-7 và 21-7.
Tuy nhiên, các ngân hàng thực hiện tái cơ cấu thì có cơ chế hỗ trợ. Và để chạm tay tới cơ chế hỗ trợ ấy, những cuộc hợp nhất, sáp nhập, bị NHNN mua lại với giá 0 đồng đã diễn ra.
Cơ chế hỗ trợ rất đa dạng, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, thường là một gói các ưu đãi về thuế, về tín dụng, về nguồn vốn, thậm chí cả về nhân lực. Trong số các trường hợp đã tái cơ cấu mà thị trường nhận biết được, có những “ca” tái cơ cấu được cơ chế hỗ trợ kéo dài tới năm 2018.
Rồi đây khi về với Sacombank, bắt đầu từ quí 3-2015 trở đi, ngân hàng mới (vẫn giữ tên Sacombank) sẽ có báo cáo tài chính hợp nhất thêm phần của PNBank. Dẫu vậy, theo một quan chức NHNN, lộ trình xử lý các tồn tại ở PNBank vẫn tiếp tục và có thể vẫn phải khoanh vùng riêng để làm rõ.
Bên chưa tỏ ngọn ngành
Đầu tuần này Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu (Eximbank) đã cử đại diện sang làm việc với Sacombank về khoản đầu tư chiếm tỷ lệ 9,8% cổ phần Sacombank của Eximbank. Tỷ lệ này chắc chắn sẽ giảm xuống khi PNBank sáp nhập vào. Cho đến giờ Eximbank chưa hé lộ bất cứ thông tin nào về khả năng thoái vốn khỏi Sacombank mới. Có thể Eximbank vẫn tiếp tục nắm giữ cho đến khi tìm được người nhận chuyển nhượng.
Bản thân Eximbank cũng đang là tâm điểm chú ý của thị trường khi vừa công bố sẽ họp đại hội đồng cổ đông vào ngày 21-7-2015 sau ba tháng trì hoãn để NHNN làm rõ chuyện sở hữu cổ phiếu của một số nhóm cổ đông. Lý do trì hoãn để làm rõ được ông Tô Duy Lâm, Giám đốc chi nhánh NHNN TPHCM, cho báo chí biết cách đây vài tuần. Ngoài việc thông báo ngày đại hội mới, trên trang web của Eximbank không công bố thêm thông tin gì mới.
Cuối tháng 3-2015 để chuẩn bị cho cuộc họp đại hội đồng cổ đông, Eximbank đã công bố danh sách ứng cử viên hội đồng quản trị gồm sáu người, trong đó có ba gương mặt mới là ông Trần Ngô Phúc Vũ có tỷ lệ cổ phiếu biểu quyết 10,03%, nguyên tổng giám đốc và nguyên thành viên hội đồng quản trị Ngân hàng TMCP Nam Á; ông Trần Ngọc Tâm, nguyên phó tổng giám đốc Nam Á, có tỷ lệ cổ phiếu biểu quyết 10,39%. Riêng ông Lê Minh Quốc không thấy nói rõ xuất thân từ đâu ngoài tỷ lệ cổ phiếu biểu quyết 10,22%.
Nguồn tin đáng tin cậy của chúng tôi cho biết danh sách các ứng cử viên hội đồng quản trị của Eximbank để đưa ra bỏ phiếu bầu vào ngày 21-7-2015 đã được NHNN phê duyệt (theo điều lệ Eximbank, năm nay hội đồng quản trị gồm 11 thành viên, kể cả 1 thành viên độc lập), trong đó có những cái tên chưa từng xuất hiện trong thành phần hội đồng quản trị Eximbank các nhiệm kỳ trước. Trước khi phê duyệt, bộ phận thanh tra giám sát của NHNN đã thanh tra Eximbank trong khoảng hai tháng để làm rõ liệu có sở hữu chéo giữa các nhóm nhà đầu tư.
Ngày 3-7-2015, Ngân hàng Nam Á có thông báo mời họp đại hội đồng cổ đông bất thường vào ngày 15-7-2015 trên trang web, tức trước ngày họp của Eximbank một tuần. Thông báo mời họp không đi kèm bất cứ thông tin nào về lý do tổ chức họp bất thường.
Nhưng nội dung chương trình đại hội thì ghi: “thông qua việc miễn nhiệm chức danh thành viên Hội đồng quản trị Ngân hàng Nam Á nhiệm kỳ VI (2011-2016) của ông Nguyễn Quốc Toàn”. Chỉ có một nội dung ngắn gọn như vậy. Theo thuyết minh báo cáo tài chính hợp nhất quí 1-2015 của Nam Á, ông Nguyễn Quốc Toàn là Chủ tịch Hội đồng quản trị Nam Á, được bổ nhiệm ngày 27-3-2014.
Quy mô của Nam Á rất nhỏ so với Eximbank (xem bảng). Nam Á cũng không phải ngân hàng có tiếng tăm về quản trị doanh nghiệp. Từ trước đó cho đến tháng 3-2015, thời điểm Eximbank công bố ứng cử viên hội đồng quản trị, Nam Á không hề có quan hệ sở hữu cổ phần của Eximbank.
Các nhóm nhà đầu tư nào đã dồn phiếu biểu quyết tổng cộng đến hơn 20% cổ phần Eximbank cho hai ứng cử viên xuất thân từ Nam Á nói trên trong một thời gian ngắn đến thế? Nên nhớ 20% cổ phần Eximbank theo thị giá cổ phiếu trên Hose hiện tại trị giá 3.460 tỉ đồng - khoản đầu tư không hề nhỏ cho dù là tiền tươi thóc thật hay tiền vay mượn đâu đó.
Nam Á có sáp nhập với Eximbank? Sáp nhập ở mức độ nào? Hay đơn thuần đầu tư tài chính? Hay người Nam Á chỉ đại diện cho một số nhóm nhà đầu tư? Câu trả lời chỉ có sau ngày họp đại hội đồng cổ đông của cả hai. Khác với cuộc “hôn nhân” PNBank - Sacombank, nơi Sacombank “thuận lòng dang tay” đón PNBank về, dường như cổ đông Eximbank đến nay vẫn chưa thông tỏ ngọn ngành đối tác của mình, nếu có.
