Từ thời nguyên thủy, con người đã biết tận dụng hướng Nam để được mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông, tăng sức đề kháng của cơ thể, tránh sự xâm hại của tự nhiên đối với sức khỏe. Vị trí địa lí và đặc thù khí hậu của Việt Nam là nhiệt đới, nóng ẩm và gió mùa. Ở hầu hết các vùng miền thì hướng Nam là hướng thuận lợi nhất để xây dựng nhà cửa, vừa lưu thông gió tốt, lại đón được đầy đủ ánh sáng.
Hướng Nam giúp cho ngôi nhà luôn ấm áp vào mùa đông và mát mẻ và mùa hè
Đặc biệt, nhà xây hướng Nam sẽ tránh được ánh nắng chói phía Đông vào buổi sáng, buổi chiều không bị nắng chiếu gay gắt từ phía Tây, đồng thời tránh được gió nóng từ phía Tây thổi tới và không bị ảnh hưởng bởi gió lạnh từ phương Bắc tràn về. Trong khi đó, mùa hè đón được những ngọn gió mát từ hướng Đông Nam và hướng chính Nam. Với nhà hướng Nam, luồng không khí lưu thông trong căn nhà luôn được đảm bảo ở tình trạng tối ưu nhất.
Ngoài ra, theo quan niệm phong thủy, xây nhà hướng Nam sẽ mang lại sự phát đạt cho gia chủ. Theo Tiên thiên bát quái, phía Nam có tượng là quẻ Càn (trời, vua…) nên đây được coi là hướng của bậc đế vương. Theo Hậu thiên bát quái, hướng Nam lại có tượng là quẻ Ly, là biểu tượng của ánh sáng và lửa. Các bậc vua chúa thời xưa thường tọa Bắc nhìn Nam để hướng về lẽ sáng, mong muốn sẽ anh minh cai trị thiên hạ. Vì vậy, hướng Nam thường gắn với vận mệnh cao quý, phát đạt và đầy quyền uy của con người.
Mặc dù hướng Nam là hướng tốt nhất để xây nhà nhưng không phải ai cũng thích hợp với hướng này. Theo lí luận của phong thủy phái Bát trạch, hướng Nam lại chỉ thích hợp với người mệnh Đông tứ trạch. Với những người thuộc mệnh Tây tứ trạch vẫn có thể làm nhà hướng Nam nếu như biết sử dụng những loại vật phẩm phong thủy như gương bát quái… để hóa giải.
Theo phong thủy, hướng Bắc là âm, hướng Nam là dương, âm dương hài hòa sẽ mang lại thế đất, thế nhà tốt. Tuy nhiên, trên thực tế, việc xác định phương vị chính Nam là một điều không dễ dàng, nếu hướng Nam hơi nghiêng về Đông hoặc Tây cũng không phải gặp trở ngại gì. Nếu như gia đình không thể xây nhà hướng Nam thì có thể xây giếng trời hoặc mở cửa sổ ở hướng Nam để ngôi nhà nhận được thêm ánh sáng.