Về tổng thể, các doanh nghiệp niêm yết vẫn tăng trưởng về lợi nhuận, nhưng dưới áp lực giảm điểm của thị trường chứng khoán (TTCK) nói chung, nỗi băn khoăn lớn nhất với nhà đầu tư là làm sao lựa chọn được cổ phiếu cơ bản với định giá hấp dẫn, có dấu hiệu “tiền vào”.

Cuối năm, chứng khoán sẽ bớt ảm đạm

Theo nhận định từ Công ty Chứng khoán (CTCK) Phú Hưng, tình hình kinh tế vĩ mô của Việt Nam 2018 khá tích cực khi GDP 3 quý đầu năm tăng trưởng 6,98%, mức cao nhất trong giai đoạn 2011-2018, trong khi CPI được kiểm soát dưới 4%.

Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục tăng, xuất siêu kỷ lục hơn 7 tỉ USD trong 10 tháng. Dù tỷ giá có biến động mạnh, nhưng vẫn tích cực hơn rất nhiều so với Trung Quốc và một số thị trường mới nổi.

Theo đó kết quả kinh doanh 9 tháng đầu năm của các công ty niêm yết nhìn chung tích cực. Lợi nhuận sau thuế ước tính tăng khoảng 27% so với cùng kỳ. Nếu loại bỏ lợi nhuận đột biến của VHM, lợi nhuận sau thuế của các công ty niêm yết ước tính tăng 20% so với cùng kỳ.

Mặc dù vậy, CTCK Phú Hưng cho rằng nền tảng cơ bản này đã không được phản ánh vào diễn biến TTCK khi VN-Index hiện đang giao dịch quanh ngưỡng 900 điểm, đã mất 25% từ vùng đỉnh 1.200 điểm cuối quý I/2018 và rơi vào thị trường con gấu (nếu so với thời điểm cuối năm 2017, VN-Index mất 8,5%).

Trong góc nhìn của CTCK Bản Việt, ông Vũ Minh Đức, Trưởng phòng phân tích cao cấp, Khối khách hàng cá nhân nhìn nhận, sau nhịp phục hồi (cuối tháng 10, đầu tháng 11) từ mốc 880 điểm lên 930 điểm, VN-Index một lần nữa lại điều chỉnh giảm về quanh mốc 900 điểm do sự thận trọng của lực cầu giá cao.

Sự thận trọng này xuất phát từ hai yếu tố: sự tổn thương về mặt tâm lý của nhà đầu tư sau một nhịp giảm rất mạnh của thị trường và diễn biến của chứng khoán thế giới, với đại diện là chỉ số S&P500 vẫn đang rất phức tạp và khó lường.

“VN-Index có thể xảy ra 2 kịch bản từ nay cho đến cuối năm 2018. Nếu chứng khoán thế giới tiếp tục diễn biến xấu với những phiên giảm mạnh của chứng khoán Mỹ, VN-Index có khả năng phá vỡ mức đáy 880 điểm để hướng xuống những mục tiêu thấp hơn. Kịch bản này theo tôi có xác suất thấp. Ngược lại, tôi đánh giá cao hơn khả năng hồi phục của VN-Index từ mốc 900 điểm lên khoảng 950 điểm”, ông Đức chia sẻ.

Điểm tích cực của TTCK Việt Nam hiện tại so với giai đoạn sơ khai là gần như không còn có những phiên mà tất cả cổ phiếu cùng tăng hoặc giảm mạnh. Các yếu tố cơ bản đang tạo nên sự phân hóa, giúp thị trường xuất hiện những nhóm cổ phiếu đi ngược với xu hướng chung. “Điều này cho thấy, để hạn chế những rủi ro trên TTCK, nhà đầu tư nên có sự chọn lọc những cổ phiếu có yếu tố cơ bản tốt và định giá hợp lý, tránh đầu cơ theo tin đồn hay tâm lý đám đông”, ông Đức nói. 

Chọn mua cổ phiếu thế nào?

Dữ liệu thống kê từ hệ thống FiinPro Platform ghi nhận kết quả kinh doanh 9 tháng đầu năm 2018 của hơn 1.500 doanh nghiệp trên 3 sàn cho biết, có 95 doanh nghiệp có chỉ số lợi nhuận trên mỗi cổ phần (EPS) căn cứ vào kết quả kinh doanh đến hết quý III/2018 đạt từ 5.000 đồng,

Trong đó có 16 doanh nghiệp có EPS 3 quý đầu năm 2018 đạt 10.000 đồng (7 doanh nghiệp niêm yết trên HOSE, 6 doanh nghiệp trên HNX, và 3 doanh nghiệp trên UPCoM). Dẫn đầu là CTCP Sara Việt Nam (SRA) là quán quân với EPS 3 quý lên đến 34.684 đồng, tiếp đến WCS của CTCP Bến xe miền Tây với hơn 25.313 đồng…

Chỉ số EPS luôn là một trong các chỉ số quan trọng hỗ trợ nhà đầu tư trong công tác định giá cổ phiếu của doanh nghiệp. Tuy nhiên, có một vài trường hợp chỉ số này lại chưa hẳn đã phản ánh một cách toàn diện bức tranh doanh nghiệp, đặc biệt ở những doanh nghiệp có lợi nhuận đột biến. Do đó, nhà đầu tư cũng cần xem xét EPS trong dài hạn, mới có thể hiểu nền tảng tăng trưởng doanh nghiệp đến từ đâu.

Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc tư vấn đầu tư, CTCK Maybank KimEng, cho rằng, cơ hội luôn đến ngay cả trong lúc thị trường đi xuống.Về ngắn hạn, nếu muốn tham gia đầu tư chứng khoán, cần quan sát dòng tiền một cách chủ động theo nguyên tắc “nước chảy chỗ trũng”. Nghĩa là nơi đâu có lợi, nơi đó sẽ có dòng tiền.

Theo ông Khánh, tạm thời khi dòng tiền lớn vẫn chưa quay lại và thị trường còn bị tác động bởi nhiều yếu tố đặc biệt từ bên ngoài, nhà đầu tư ngắn hạn nên chú ý vào nhóm cổ phiếu nhỏ và phái sinh nhiều hơn. Khi 2 nhóm trên yếu đi thì bắt đầu xem xét đến việc mua vào các nhóm ngành khác, đặc biệt là các mã lớn dẫn dắt thị trường.

Ai đó đã nói: “Hố sâu ngăn cách giữa 1 công ty tốt và 1 khoản đầu tư tuyệt vời đôi khi lớn hơn bạn nghĩ”. Như giai đoạn hiện nay, trên sàn có nhiều doanh nghiệp rất tốt nhưng giá cổ phiếu lại giảm.

Ngược lại, có những doanh nghiệp bình thường nhưng nhận được sự quan tâm của dòng tiền, giá liên tục tăng. Trước thực tế này, ông Khánh cho rằng, xác định được xu hướng của dòng tiền là vấn đề mấu chốt để có thể kiếm được lợi nhuận ngắn hạn.