Savills Việt Nam vừa công bố báo cáo Lĩnh vực định giá đang tăng tính chuyên nghiệp tại châu Á và Việt Nam trong đó đề cập đến sự ra đời của trí thông minh nhân tạo (AI) đang làm thay đổi một số công đoạn định giá bất động sản.
Báo cáo cho biết, thị trường định giá bất động sản tại Việt Nam tuy vẫn còn khá mới nhưng đang dần tuân thủ với các quy chuẩn định giá quốc tế. Mặt tích cực là công tác định giá bất động sản tại Việt Nam đã bắt đầu có một số quy trình được tự động hóa.
Hiện các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ bất động sản góp phần thay đổi lĩnh vực định giá nhờ áp dụng các công nghệ hiện đại. Sự ra đời của trí thông minh nhân tạo (AI) đã hỗ trợ các chuyên viên định giá tăng tính hiệu quả và tương tác với diễn biến giá cả trên thị trường bất động sản trong thời gian gần đây.
Công nghệ này góp phần phân tích thị trường bằng cách cung cấp các giải pháp định giá cho các phân khúc bất động sản ít phức tạp. Ngược lại, các loại hình tài sản phức tạp hơn sẽ cần thêm những tương tác với con người và kiến thức chuyên môn chuyên sâu.
Thị trường bất động sản TP HCM. Ảnh: Trần Quỳnh
Dù có sự can thiệp của công nghệ thông minh, cả quy trình thẩm định giá vẫn đòi hỏi một số chi tiết và kinh nghiệm chuyên môn để đưa ra một kết quả thẩm định giá chuẩn mực. Những khó khăn hiện tại có thể kể đến là việc quản lý chất lượng định giá và việc thông tin thị trường thiếu nhất quán, chưa đạt độ minh bạch cao.
Hiện Chính phủ đã nhận ra lỗ hổng này và có giải pháp nỗ lực cải thiện công tác quản lý đất đai và cơ sở dữ liệu đất đai thông qua một dự án được tài trợ bởi Ngân hàng thế giới đến năm 2021. Mục tiêu của hoạt động này nhằm cải thiện hiệu quả và tính minh bạch của dịch vụ hành chính đất đai, thông qua việc xây dựng và triển khai hệ thống thông tin đất đai quốc gia đa mục tiêu (MPLIS).
Dự án bao gồm việc xây dựng và phát triển cơ sở dữ liệu đất đai, số hóa tài chính của các bản đồ và hồ sơ giấy phép sử dụng đất; cập nhật và tích hợp dữ liệu địa chính, dữ liệu giá đất, quy hoạch sử dụng đất, thống kê và kiểm kê đất đai. Tuy nhiên, hệ thống này có thể còn những hạn chế với cấu trúc giao dịch linh hoạt và các giá trị chuyển nhượng không chính thức.
Một yếu tố khác ảnh hưởng lớn tới giá trị và thị trường bất động sản là quy hoạch. Việc sử dụng đất của tất cả các dự án cần phải tuân theo quy hoạch tổng thể; tuy vậy việc quản lý quy hoạch thiếu hiệu quả đã dẫn đến xáo trộn giá trị thị trường, từ đó khiến thông tin thị trường trở nên thiếu nhất quán. Điều này đặc biệt quan trọng vì quy hoạch sử dụng đất thường không được tiếp cận một cách công khai. Ngày nay, chính quyền các tỉnh đã bắt đầu tiến hành công bố quy hoạch các dự án bất động sản.
Cuối cùng, thông lệ định giá bất động sản thiếu nhất quán cho các mục đích khác nhau cũng gây nên sự không thống nhất về thông tin và dữ liệu. Có nhiều hệ thống và mức độ định giá bất động sản. Đơn cử như giá đất tính cho mục đích đền bù đất đai, mục đích tính toán nghĩa vụ tài chính đất và giá trị thị trường theo Hội đồng Tiêu chuẩn Định giá Quốc tế (International Valuation Standards Council – IVSC) đều có giá trị khác nhau.
Savills đánh giá, thị trường định giá bất động sản tại Việt Nam hiện đang đối diện với nhiều khó khăn và thách thức nhưng đồng thời cũng đã khơi thông được tiềm năng với nhiều cơ hội mới với việc áp dụng công nghệ thông minh. Trong bối cảnh thị trường bất động sản đang phát triển nóng gần nửa thập niên trở lại đây, khoảng cách về chất lượng và quy chuẩn định giá tài sản tại Việt Nam đang tiến dần đến mức tiệm cận so với khu vực, nhờ đó có thể mang lại nguồn cầu định giá lớn trong tương lai.