Thấp khớp hoặc viêm khớp dạng thấp (rheumatoid arthritis) là bệnh hệ thống, trong đó, hệ miễn dịch tấn công vào các mô của cơ thể, gây đau đớn và hậu quả nghiêm trọng khác. Triệu chứng đau thường xảy ra ở những khớp bị viêm, khiến khớp dày hơn và có thể biến dạng. Bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến bộ phận khác như phổi.
Chẩn đoán và trị liệu
Nguyên nhân chính xác dẫn đến thấp khớp chưa được khẳng định rõ nhưng nhiều giả thuyết nêu những mối liên hệ về di truyền, môi trường và hormone. Triệu chứng bệnh thường bắt đầu xuất hiện ở tuổi trung niên và phổ biến hơn ở người cao tuổi, bao gồm viêm, cứng, đau và sưng ở vùng bị ảnh hưởng. Bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi và giảm thể trọng do tình trạng viêm tác động lên cả cơ thể. Triệu chứng cũng ít nhiều khác nhau tùy người, hạn chế chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, trường hợp nặng có thể dẫn đến dị tật và tử vong sớm. Nếu không được kiểm soát và trị liệu, tình trạng viêm có thể gây tổn hại sụn và xương nên việc chẩn đoán và điều trị sớm có lợi ích đáng kể.
Mục đích trị liệu viêm khớp bao gồm: Giúp bệnh nhân hiểu rõ hơn về bệnh trạng; giảm đau và sưng; làm chậm quá trình tổn hại khớp và giúp bệnh nhân có tâm trạng tích cực để cảm thấy khỏe hơn. Tùy bệnh trạng, bệnh nhân có thể dùng thuốc hay không dùng thuốc hoặc kết hợp các liệu pháp. Tuy nhiên, vì thấp khớp diễn tiến ngày càng xấu hơn nếu không can thiệp nên việc dùng thuốc thường có khuynh hướng tấn công. Bệnh nhân có thể được kê toa dạng thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARD) trong vòng 3 tháng nhằm hạn chế bệnh phát tác và ngăn ngừa khớp bị biến dạng. Bệnh nhân nên tham khảo ý kiến về thuốc điều trị với thầy thuốc chuyên khoa.
Thấp khớp là bệnh từ hệ miễn dịch, gây viêm khớp và thường bắt đầu ở tay và chânẢnh: MEDICAL NEWS TODAY
Vài phương pháp tự nhiên
Theo hướng dẫn lâm sàng của nhóm chuyên gia về bệnh thấp khớp Bồ Đào Nha, vật lý trị liệu có thể cải thiện phần nào sức khỏe cho bệnh nhân thấp khớp với các biện pháp như căng cơ, tập thể dục, chườm nóng hoặc lạnh và nghỉ ngơi cân bằng với vận động. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Health Technology Assessment cho thấy những bài tập căng duỗi và củng cố cơ có tác dụng cải thiện đáng kể triệu chứng viêm khớp, đặc biệt là ở bàn tay và cổ tay. Việc luyện tập thể dục nhẹ nhàng, không ảnh hưởng quá nhiều đến khớp bị đau như bơi lội, đạp xe, thiền, yoga, khí công, thái cực quyền được khuyến khích. Tuy nhiên, bệnh nhân cần hỏi ý kiến thầy thuốc để không gây áp lực quá đáng lên khớp. Đã có bằng chứng cho thấy triệu chứng sưng và đau giảm đáng kể ở bệnh nhân nhờ vào việc chườm nóng hoặc lạnh vùng bị đau do thấp khớp.
Về dinh dưỡng, vì tình trạng viêm là một trong những triệu chứng chủ yếu của thấp khớp, nên chế độ thực phẩm giúp kháng viêm có thể hạn chế các triệu chứng của bệnh này. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Complementary Therapies in Medicine liên quan đến 600 người vốn theo đuổi chế độ ăn có nguồn gốc thực vật gồm trái cây tươi, rau củ, hạt thô và hạt nhân đã cho thấy dạng protein hoạt động để gây viêm bị hạn chế đáng kể. Những người theo chế độ gần như ăn chay này ít bị viêm hệ thống. Khảo sát trên bệnh nhân cho thấy chế độ dinh dưỡng kháng viêm giúp họ ít bị đau và cảm thấy khỏe mạnh hơn.
Vài dạng thực phẩm chức năng có thể giúp cải thiện cuộc sống bệnh nhân. Dầu cá từ nhóm cá vùng nước lạnh như cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá tuyết, cá trích - vốn giàu axít béo omega 3 - được đặc biệt khuyên dùng. Omega 3 có tác dụng kháng viêm và ngăn chặn các thụ quan gây viêm trong cơ thể nên có thể là phương thuốc cho bệnh thấp khớp. Một khảo sát quy mô lớn được công bố trên Tạp chí The Nutrition Society nêu khả năng dầu cá là liệu pháp bổ sung tốt. Chiết xuất từ nhựa cây nhũ hương có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng thấp khớp. Một nghiên cứu được công bố trên tờ Arthritis and Rheumatology cho thấy chất chiết xuất từ củ nghệ cũng có thể là vị thuốc điều trị viêm khớp mà không gây tác dụng phụ đáng kể nào, nên bệnh nhân có thể dùng nghệ nhiều hơn như gia vị trong bữa ăn hằng ngày. Một khảo sát gần đây được công bố trên Tạp chí Nutrition nêu bật tác dụng cải thiện vận động và hạn chế viêm ở bệnh nhân thấp khớp của lợi khuẩn đặc biệt tên gọi L. Casel 01. Nếu khảo sát này được khẳng định chính xác, việc dùng thực phẩm lên men có chứa khuẩn này như yaourt, dưa muối và phô mai có tác dụng tốt đối với bệnh viêm khớp. Điều quan trọng cần lưu ý là việc sử dụng các liệu pháp hỗ trợ cần có ý kiến của thầy thuốc.
Việc tập luyện thể dục nhẹ nhàng mà không ảnh hưởng nhiều đến khớp bị đau như bơi lội, đạp xe, thiền, yoga, khí công, thái cực quyền được khuyến khích.