Sức khỏe
30/10/2016 18:45

Giả dược không hẳn vô ích

Được bào chế không nhằm mục đích trị liệu mà được sử dụng trong thí nghiệm lâm sàng để đối chiếu, giả dược vẫn được giới nghiên cứu quan tâm bởi khả năng trị liệu của nó

Trong nhiều năm qua, khả năng mang lại hiệu quả của giả dược đã được ghi nhận qua hàng ngàn thí nghiệm và nhiều thầy thuốc cho biết vẫn thường kê đơn. Cơ chế hoạt động của giả dược chưa được biết rõ nhưng có giả thuyết cho rằng niềm hy vọng của bệnh nhân có thể là một trong số lý do. Ngay cả từ placebo (giả dược) lấy từ tiếng Latin có nghĩa là “tôi sẽ hài lòng” phần nào nói lên niềm hy vọng đó.

Chữa được nhiều bệnh

Lúc đầu, giả dược chỉ được dùng đề đối chiếu trong các thử nghiệm dược phẩm. Tuy nhiên, do hiệu quả chữa bệnh của giả dược được phát hiện nên nó được sử dụng trong định hướng trị liệu nhiều bệnh khác nhau. Khả năng giảm đau đã được nhiều khảo sát ghi nhận và được giải thích theo 2 hướng: Hoặc giả dược tạo chất giảm đau tự nhiên (endorphin) hoặc làm thay đổi cảm giác đau của bệnh nhân. Về chữa trị trầm cảm, một nghiên cứu tổng kết 8 khảo sát trước đó cho thấy placebo có tác dụng giống như thuốc chống trầm cảm ở nhiều trường hợp và có thể sử dụng hiệu quả trong thời gian 12 tuần. Nhiều thử nghiệm lâm sàng cũng cho thấy tác dụng chữa trị rối loạn lo âu của giả dược gần tương đương với thuốc trị bệnh mới khiến thử nghiệm thuốc mới bị vô hiệu hóa. Một nghiên cứu tổng kết một số thí nghiệm về thuốc ho cũng cho thấy giả dược có thể giúp giảm ho đến 85% và hoạt tính chữa ho chỉ góp phần 15% còn lại.

Nhiều thầy thuốc thú nhận từng chỉ định giả dược mà bệnh nhân không hay biết Ảnh: Medical News Today
Nhiều thầy thuốc thú nhận từng chỉ định giả dược mà bệnh nhân không hay biết Ảnh: Medical News Today

Một khảo sát thú vị khác trong chữa trị rối loạn cương dương, theo đó, người tham gia được chia làm 3 nhóm: Nhóm đầu tiên được thông báo chữa trị; nhóm thứ hai được cho biết hoặc nhận thuốc chữa trị hoặc giả dược một cách ngẫu nhiên và nhóm cuối cùng biết rõ họ chỉ được cho uống giả dược. Trên thực tế, tất cả 3 nhóm này đều được cho dùng giả dược và kết quả cho thấy chứng rối loạn cương được cải thiện nhưng không có khác biệt đáng kể giữa 3 nhóm. Để chữa trị hội chứng ruột kích thích, một nghiên cứu cho thấy tỉ lệ hiệu quả trong khoảng từ 16% đến 71,4%. Tác dụng chữa bệnh được ghi nhận tốt hơn ở những bệnh nhân được yêu cầu không dùng quá nhiều lần và những người ít lo lắng về bệnh trạng. Điều thú vị là ngay cả những người biết mình uống giả dược nhưng chứng ruột kích thích cũng được cải thiện đáng kể. Triệu chứng của bệnh Parkinson cũng giảm bớt do dùng giả dược. Theo một nghiên cứu tổng kết từ 11 thí nghiệm lâm sàng, 16% trong tổng số bệnh nhân được cải thiện đáng kể qua việc dùng giả dược kéo dài trong 6 tháng. Các nhà khoa học giả định ít nhất giả dược đã có tác dụng lên việc phóng thích dopamine ở vùng vân của não. Về động kinh, thử nghiệm cho thấy giả dược có thể giảm thiểu tần suất lên cơn đến 50% và tỉ lệ đáp ứng trong số bệnh nhân tham gia trong khoảng từ 0% đến 19%.

Thầy thuốc thường dùng

Vì giả dược vẫn có tác dụng với hàng loạt bệnh như trên nên thực tế nó đã được sử dụng khắp nơi trên thế giới. Một khảo sát hồi năm 2008 cho thấy có đến 48% thầy thuốc tại Đan Mạch thừa nhận mình đã chỉ định giả dược cho bệnh nhân ít nhất 10 lần trong một năm trước đó. Trong nhiều trường hợp, họ kê toa kháng sinh cho bệnh nhân bị bệnh do nhiễm virus (điều từng được khẳng định là không hiệu quả) hoặc cho vitamin để giảm mệt mỏi. Một khảo sát tương tự ở Israel cho thấy có đến 60% bác sĩ cho giả dược đối với bệnh nhân thấy cần phải dùng thuốc mới yên tâm.

Tuy nhiên, dù giả dược có hiệu quả đến như thế nào, việc kê toa như vậy vẫn liên quan đến vấn đề y đức vì thầy thuốc đã phần nào lừa dối bệnh nhân và có khả năng phải trả lời trước cơ quan pháp luật. Có người lập luận rằng kê toa giả dược có thể là cách làm an lòng bệnh nhân trong khi chờ đợi bệnh nghiêm trọng hơn được chẩn đoán xác nhận. Giả dược cũng có thể cần thiết trong một số trường hợp: Thí dụ như để chữa bỏng, việc dùng thường xuyên thuốc giảm đau chứa thuốc phiện có thể gây suy hô hấp và một mũi tiêm nước muối có thể khiến bệnh nhân an tâm... Giới khoa học cho rằng cần có thêm nghiên cứu cụ thể và chi tiết hơn trước khi phê phán hay ủng hộ việc chỉ định giả dược.

Cố GS Robert Buckman, một chuyên gia về ung thư nổi tiếng người Anh, nhận định: “Giả dược là loại thuốc đặc biệt có hiệu quả trên hầu hết các triệu chứng. Nó có tác dụng đối với khoảng 1/3 tổng số bệnh nhân và hiệu quả trị liệu có khi lên đến 60%. Đây là loại thuốc ít tác dụng phụ, không sợ quá liều, dễ thích nghi lại rẻ tiền”.

Trúc Lâm

Viết bình luận

Đến TTC Van Phong Bay Resort nghe chia sẻ kinh nghiệm quản trị từ doanh nhân Đặng Văn Thành

Đến TTC Van Phong Bay Resort nghe chia sẻ kinh nghiệm quản trị từ doanh nhân Đặng Văn Thành

Doanh nghiệp 17:36

Cuộc đời của mỗi doanh nhân được ví như “cuốn sách sống” truyền cảm hứng cho thế hệ kế tiếp. Có mất mát, khó khăn, nhưng cũng có rất nhiều thành tựu. Những kinh nghiệm thực tế này không chỉ vô cùng quý giá mà còn là động lực mạnh mẽ cho bất kỳ ai.

Góc nhìn: Libera Nha Trang và tư duy tiếp cận mới

Góc nhìn: Libera Nha Trang và tư duy tiếp cận mới

Bất động sản 15:48

Từ trước đến nay, và kể cả trong tương lai, thế giới chưa bao giờ phủ nhận sức hấp dẫn đặc biệt của những đô thị biển.

Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh sẽ diễn ra lần đầu tiên trên đỉnh thiêng Fansipan vào ngày 28-3

Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh sẽ diễn ra lần đầu tiên trên đỉnh thiêng Fansipan vào ngày 28-3

Điểm đến hấp dẫn 15:46

Vào ngày 28-3 (nhằm ngày 19-2 âm lịch), Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh sẽ được tổ chức thiêng liêng lần đầu tiên tại quần thể tâm linh Fansipan với nhiều hoạt động và nghi thức ý nghĩa.

Kết hợp sử dụng bột ngọt và muối ăn để duy trì chế độ ăn giảm muối

Kết hợp sử dụng bột ngọt và muối ăn để duy trì chế độ ăn giảm muối

Sản phẩm 15:45

Ngày nay, chế độ ăn giảm muối là từ khóa được nhắc đến ngày càng phổ biến. Người tiêu dùng cũng ngày càng có ý thức hơn đối với việc cắt giảm lượng muối ăn tiêu thụ trong khẩu phần hằng ngày. Tuy nhiên, giảm muối khiến món ăn mất đi vị ngon hấp dẫn, điều này khiến nhiều người khó có thể duy trì chế độ này thường xuyên.

Nam A Bank được Moody’s nâng bậc xếp hạng, dự kiến tăng vốn mạnh mẽ

Nam A Bank được Moody’s nâng bậc xếp hạng, dự kiến tăng vốn mạnh mẽ

Ngân hàng 15:45

Nam A Bank (mã chứng khoán NAB - HoSE) vừa được Tổ chức xếp hạng tín nhiệm hàng đầu thế giới Moody’s nâng bậc đánh giá tín nhiệm nhiều chỉ số xếp hạng quan trọng.

Đi Pháp 5 ngày 4 đêm xem Olympic 2024 cùng thẻ Vietcombank Visa

Đi Pháp 5 ngày 4 đêm xem Olympic 2024 cùng thẻ Vietcombank Visa

Ngân hàng 14:04

(NLĐO) - Khách hàng sử dụng thẻ Tín dụng và Ghi nợ quốc tế cá nhân mang thương hiệu Vietcombank Visa sẽ có cơ hội nhận được Chuyến du lịch 5 ngày 4 đêm đến Pháp và vé tham gia Thế vận hội Olympic 2024.

Vietcombank nhận danh hiệu Best FXall Taker 2024

Vietcombank nhận danh hiệu Best FXall Taker 2024

Ngân hàng 14:03

(NLĐO) - Vietcombank vinh dự được Tập đoàn giao dịch chứng khoán London (LSEG) trao tặng danh hiệu Best FXall Taker - Ngân hàng có khối lượng giao dịch ngoại tệ trên FXall lớn nhất tại Việt Nam trong năm 2023.