Ông Bùi Huy Thọ - Vụ trưởng Vụ Quản lý cấp phép các tổ chức tín dụng, tái cơ cấu các tổ chức tín dụng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) - cho biết NHNN đang khuyến khích các tổ chức tín dụng nước ngoài tham gia tái cấu trúc các NH thương mại, thậm chí mua lại 100% cổ phần của NH Việt Nam để chuyển thành NH 100% vốn nước ngoài.
Giảm số lượng các ngân hàng
Trong vòng 5 năm qua, kể từ thời điểm Chính phủ phê duyệt Đề án tái cơ cấu các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011-2015, đã có 18 thương vụ mua bán, sáp nhập, hợp nhất (M&A) trong lĩnh vực tài chính NH. Theo ông Bùi Huy Thọ, nếu 4 năm đầu chỉ có 6 thương vụ hợp nhất thì từ năm ngoái đến nay đã có 9 thương vụ và đặc biệt là 3 thương hiệu NH cổ phần yếu kém không thể tự tái cơ cấu được NHNN mua lại 0 đồng. Các thương vụ M&A đóng vai trò quan trọng trong quá trình tái cơ cấu ngành NH và NHNN đang tiếp tục khuyến khích, tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng tái cấu trúc. Sau những thương vụ M&A, thị trường NH đã có một bức tranh mới với nhiều thương hiệu không còn xuất hiện trên thị trường.
Không chỉ sôi động với những thương vụ M&A, xu hướng mua lại các công ty tài chính cũng được thể hiện rõ với sự tham gia của các NH trong nước và các đối tác nước ngoài. Các NH TMCP Sài Gòn Hà Nội (SHB), NH TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) và NH TMCP Quân Đội... đều tham gia mua lại công ty tài chính từ các tập đoàn, tổng công ty nhà nước và tái cơ cấu thành các công ty cung cấp tài chính tiêu dùng. Thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam đang có sự tăng trưởng mạnh nhất trong vòng 5 năm qua, khi dư nợ cho vay tăng 44% từ 10,5 tỉ USD năm 2014 lên mức 15,12 tỉ USD vào cuối năm ngoái, theo nghiên cứu của Công ty CP StoxPlus. Điều này lý giải sức hấp dẫn của lĩnh vực này đối với các NH thương mại.
Theo nhóm chuyên gia của Diễn đàn M&A 2016, thương vụ đáng chú ý trong năm ngoái là Credit Saison Nhật Bản đầu tư 49% vào Công ty Tài chính HDBank Finance và thương vụ Công ty TNHH Bảo hiểm Dongbu - một công ty bảo hiểm đến từ Hàn Quốc đầu tư vào Công ty Bảo hiểm Bưu điện PTI.
Nhiều nhà đầu tư ngoại muốn gia nhập
Trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ, có 2 thương vụ chuyển đổi đáng chú ý là tháng 10-2015, một trong những tập đoàn bảo hiểm tài sản ACE và tập đoàn bảo hiểm Chubb (thương hiệu Mỹ nổi tiếng với lịch sử hoạt động trên 130 năm) đã đi đến thỏa thuận sáp nhập thành một tập đoàn bảo hiểm lớn thứ 4 toàn cầu mang tên Chubb. Đến tháng 4-2016, ACE Life đã chính thức đổi tên thành Chubb Life tại thị trường Việt Nam. Đồng thời, Tập đoàn FWD - doanh nghiệp bảo hiểm thuộc Tập đoàn Pacific Century có trụ sở tại châu Á - cũng chính thức thông báo đã được các cơ quan chức năng cấp phép để tiến hành các thủ tục mua lại Great Eastern Việt Nam (trực thuộc Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ Great Eastern).
Theo các chuyên gia kinh tế, trong năm nay, có thể sẽ chưa xuất hiện thêm các thương vụ M&A lớn trong ngành tài chính NH nhưng M&A trong lĩnh vực này được dự báo sẽ vẫn sôi động trong trung hạn, do nằm trong lộ trình tái cấu trúc theo yêu cầu của Chính phủ và NHNN. Dự báo số lượng các NH thương mại sẽ tiếp tục giảm dần và còn khoảng 15-17 NH vào năm 2017.
“Nhu cầu đầu tư của các tập đoàn tài chính nước ngoài trong việc mua lại một NH ở Việt Nam là không thể phủ nhận. Bởi các định chế này đều có định hướng chiến lược không chỉ khai thác hoạt động tín dụng doanh nghiệp mà còn nhắm đến tín dụng cá nhân, tài chính tiêu dùng, hoạt động thẻ... vốn còn nhiều tiềm năng đối với Việt Nam. Nhà đầu tư nước ngoài sẽ còn cơ hội, chẳng hạn như BIDV vẫn còn room cho nhà đầu tư chiến lược hoặc các công ty tài chính, công ty bảo hiểm của các NH cũng cần tìm đối tác để phát triển nhằm bảo đảm sức cạnh tranh trên thị trường” - nhóm chuyên gia của Diễn đàn M&A 2016 phân tích.
