Hội thảo có sự tham gia của ông Phạm Tiến Dũng - Phó Thống đốc NHNN, đại diện lãnh đạo Vụ Thanh toán, Cục Công nghệ Thông tin, Vụ Truyền thông, Thời báo Ngân hàng, NAPAS cùng lãnh đạo các đơn vị trong lĩnh vực công nghệ, tài chính ngân hàng.
Chủ đề sự kiện Chuyển đổi số ngành Ngân hàng năm nay là "Mở rộng kết nối và phát triển hệ sinh thái số" - có sự tiếp nối với chủ đề "Ứng dụng dữ liệu dân cư trong hoạt động ngân hàng - động lực thúc đẩy chuyển đổi số" của Ngày Chuyển đổi số ngân hàng năm 2023. Chủ đề này khẳng định sự quyết tâm của ngành Ngân hàng trong việc tiếp tục triển khai hiệu quả các nhiệm vụ tại Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (Quyết định 810/QĐ-NHNN ngày 11-5-2021), Đề án 06 của Thủ tướng Chính phủ (Quyết định 06/QĐ-TTg ngày 6-1-2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030) cũng như Kế hoạch phối hợp 01/KHPH-BCA-NHNN giữa Bộ Công an và NHNN; đồng thời góp phần hiện thực hóa các mục tiêu tại Chương trình "Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" (tại Quyết định 749/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ), hướng đến nền kinh tế số, xã hội số.
Liên quan đến vấn đề phát triển hệ sinh thái số, ông Nguyễn Hoàng Long - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) đã chia sẻ các nội dung về xu hướng triển khai Ngân hàng mở trên thế giới và thực tiễn triển khai tại Việt Nam.
Theo đó, Ngân hàng mở (Open banking) là mô hình kết nối, xử lý các giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API) cho phép các Bên thứ ba cung cấp dịch vụ (TPP - Third-party provider) được quyền truy cập thông tin dữ liệu ngân hàng của khách hàng dựa trên sự chấp thuận của khách hàng. Hiện nay, trên thế giới xu hướng hạ tầng chung về Ngân hàng mở ngày càng tăng, hạ tầng chung giúp thúc đẩy phát triển nhanh hơn kết nối tự phát, hạ tầng chung được cấp phép hoặc vận hành bởi các tổ chức/Hiệp hội lớn có uy tín, chẳng hạn như Ấn Độ (UPI/NPCI), Hàn Quốc (KFTC), Thụy Sĩ (Six Group) được bảo trợ bởi NHTW và Hiệp hội Ngân hàng/Fintech hoặc mô hình tại Anh được cấp phép bởi FCA và được bảo trợ bởi CMA và NHTW.
Theo nghiên cứu của nhà cung cấp dịch vụ tư vấn và công nghệ tài chính mở Konsentus, 68 quốc gia đã hoặc đang phát triển Ngân hàng mở. Tại châu Á, các dịch vụ ngân hàng mở đã phát triển rất mạnh ở Hàn Quốc, Hồng Kông (Trung Quốc), Singapore, Nhật Bản…
Nhanh chóng bắt nhịp xu thế toàn cầu, tại Việt Nam, các ngân hàng cũng tích cực đẩy mạnh tiến trình chuyển đổi số, chia sẻ dữ liệu ngân hàng cho các bên thứ ba (TPP) thông qua việc sử dụng Open API. Theo đó, từ 2020 đến nay, hàng loạt ngân hàng đã nhập cuộc phát triển mô hình này: Vietinbank, BIDV, OCB, MB… Trong đó, VietinBank đã cho ra mắt ứng dụng VietinBank iConnect từ năm 2019. Theo thống kê, mỗi tháng có trên 55 triệu giao dịch tài chính được thực hiện qua nền tảng này. Hay ứng dụng BIDV Open API của ngân hàng BIDV mới được "trình làng" vào ngày 29-11-2023, cung cấp 15 gói API với 4 nhóm dịch vụ được sử dụng nhiều nhất gồm Dịch vụ thanh toán; Dịch vụ thu hộ; Thanh toán trực tuyến; Tiện ích (Thông tin ngân hàng; BIDV QRcode).
"Tuy nhiên, các ngân hàng và các TPP đang tự chủ động tìm kiếm, lựa chọn đối tác kết nối phù hợp theo nhu cầu và tương tác trực tiếp để tích hợp, triển khai; đồng thời tùy chỉnh kết nối dựa trên yêu cầu cụ thể và thống nhất giữa 2 bên. Việc triển khai giữa các bên còn gặp nhiều khó khăn. Theo đó, mỗi ngân hàng phải xây dựng và vận hành tiêu chuẩn, kết nối riêng, tăng chi phí vận hành, tốn kém nguồn lực. Ngân hàng cần thực hiện toàn bộ quy trình triển khai với TPP: từ KYC, onboarding, kết nối kỹ thuật…; TPP sử dụng nhiều tiêu chuẩn, kết nối với các ngân hàng. Mỗi kết nối phải rà soát, vận hành các bộ tài liệu pháp lý khác nhau. Ngân hàng mở nhiều kết nối đến TPP và không cùng tiêu chuẩn bảo mật dữ liệu…" - ông Long chia sẻ.
Theo ông Long, hạ tầng chung về Ngân hàng mở sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Khách hàng sẽ được tối ưu hóa trải nghiệm, tiếp cận nhiều nguồn thông tin và dịch vụ, xử lý các nhu cầu tài chính nhanh, cá nhân hóa dịch vụ, chia sẻ dữ liệu an toàn, nhiều ưu đãi, giảm chi phí. Đối với các ngân hàng và công ty Fintech, hạ tầng chung về Ngân hàng mở sẽ giảm sự phức tạp trong triển khai pháp lý, giảm rủi ro an ninh, tiết kiệm chi phí và nguồn lực, tăng khả năng mở rộng dịch vụ, thêm cơ hội tiếp cận khách hàng, bán chéo sản phẩm dịch vụ…;
Về phía cơ quan quản lý, hạ tầng chung về Ngân hàng mở cũng giúp dễ dàng hơn trong giám sát thị trường, thúc đẩy hệ sinh thái số, triển khai chủ trương phát triển kinh tế số, tạo ra nền tảng cho sự phát triển của tài chính mở…
Đại diện NAPAS cho biết: "Trong thời gian tới, với sự chung tay của toàn thị trường, dưới sự định hướng của NHNN, việc triển khai ngân hàng mở/open banking sẽ mang đến nhiều tiện ích cho khách hàng, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số của ngành Ngân hàng. Các đơn vị cung cấp hạ tầng thanh toán như NAPAS cũng đã sẵn sàng chuẩn bị những cơ sở, sản phẩm dịch vụ để đón kịp và phục vụ ngân hàng và các bên thứ 3 cung cấp dịch vụ trên hạ tầng ngân hàng mở nhằm triển khai thực hiện các giải pháp và xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiên cứu ứng dụng trong TTKDTM để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, gia tăng trải nghiệm khách hàng; nâng cao hiệu quả của quá trình chuyển đổi số".
"Song song với đó, NAPAS cũng xây dựng hạ tầng số hóa thanh toán để sẵn sàng đáp ứng cho quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực thanh toán hiện tại cũng như tương lai. Phát triển các sản phẩm đa kênh, đa phương tiện, hỗ trợ thanh toán dịch vụ công trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, giao thông công cộng và các nhu cầu khác của thị trường" - ông Long cho biết thêm.
Những hoạt động trên đã cho thấy quyết tâm của NAPAS trong việc đưa chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam có thể đáp ứng được nhu cầu thực của khách hàng, đối tác và bắt kịp với thế giới. Trong thời gian tới, để thúc đẩy phát triển thị trường thanh toán, NAPAS tiếp tục định hướng phát triển trở thành mạng lưới thanh toán bán lẻ đáng tin cậy nhất với Chính phủ, các ngân hàng, đơn vị trung gian thanh toán, khách hàng và đối tác, từ đó góp phần phục vụ việc chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030.
