Trước khi khám phá vườn đỏ của xứ sở "hoa vàng cỏ xanh", chúng tôi ghé thưởng thức đặc sản bánh hỏi cháo lòng Hòa Đa trên Quốc lộ 1A rồi mới rẽ vào đường ĐT 643 đến cao nguyên Vân Hòa (huyện Sơn Hòa). Vườn đỏ chưa đến nhưng ai cũng mát mắt với những cánh rừng xanh bạt ngàn hai bên đường.

Đặc sản cao nguyên Vân Hòa

Thực ra, dọc miền Trung, nhiều nơi có cây đỏ nhưng hiếm có nơi nào nhiều như cao nguyên Vân Hòa. Theo lời tài xế, chúng tôi may mắn khi đến vào mùa trái chín rộ (tháng 9, 10). Màu xanh của lá xen lẫn màu đỏ rực của cây lướt qua hai bên đường thật lạ lẫm, đẹp mắt.

Điểm dừng chân của chúng tôi là vườn đỏ bà Mười. Coi nhà quê vậy mà cổng chào vườn có hình cầu vồng gồm toàn những vỏ xe đủ màu sắc rất bắt mắt. Những chiếc xích đu cũng sắc màu không kém nằm rải rác dưới những gốc cây.

Cây đỏ đặc kín trái trong vườn bà Mười

Và kia… Lần đầu tiên trong đời chúng tôi thấy cây có nhiều trái và đỏ đến như vậy. Cây đỏ cao khoảng 5-7 m, trái nhiều đến mức vắt thành cục bó quanh gốc, trái tràn lên bó hết thân cây và còn đeo bám cả ra cành nhánh. Chỉ nhìn qua hình ảnh, rất nhiều người tưởng là cây giả với trái... nhựa. Có lẽ để chúng tôi tin là trái thật, khi vào hẳn trong vườn ôm cây đỏ, trái đỏ chụp hình đủ kiểu, bà chủ mới thu mỗi người… 10.000 đồng!

Bà Mười (tóc bạc đứng trong cùng) chụp ảnh cùng khách tham quan

Bà Mười - chủ vườn, tóc bạc gần hết - dẫn chúng tôi đến cây đỏ có tuổi thọ trên 80 năm, kể: "Mấy cây này ban đầu mọc hoang trong rừng, khi phát rẫy, bà con thấy trái ăn được nên chừa lại, có người gọi là trái chua, trái dâu đất (có múi như trái dâu). Nhưng do trái mọc từng chùm bám vô thân cây càng lớn càng "nở" ra màu đỏ nên người dân đặt luôn là cây đỏ".

Lấy màu trái đỏ làm... du lịch!

Mỗi chùm trái đỏ có khoảng 20-30 trái, tạo thành một khối bao bọc quanh thân. Có những cây to hai, ba người ôm mới xuể. Bà Mười bật mí: "Thiệt ra, trái này chua đến nỗi ít ai dám nếm thử. Bà con trồng để kiếm tiền từ việc cho khách vô coi màu đỏ là chính. Vào đợt ra trái sai như vầy khách đến rất đông, chủ yếu chụp hình, ngồi uống nước, nghỉ ngơi, thư giãn. Ngoài cây đỏ, đất ở đây tốt nên còn trồng được mít, dứa, bơ… Khách ngắm, chụp hình với cây đỏ nhưng ăn… trái khác".

Một thú vị khác là trái đỏ vẫn… bán được, nếu hái trái trên cao. Trái đỏ tầm thấp thì chua lè nhưng lạ là càng ở trên cao lại có vị ngọt. Vào tháng 9, tháng 10, thương lái bắt đầu tìm đến các vườn để chọn cây nhiều trái nếm thử, thấy chín ngọt mới mua rồi chở về các chợ.

Tiếc là khi chúng tôi đến chưa có thương lái mua nên chủ vườn không cho khách hái trái. Cô bạn trong nhóm hiến kế: "Bà Mười mua cái máy xay sinh tố đi. Cho đường, đá vào cùng trái đỏ làm ra món sinh tố đỏ, nước ép trái đỏ bán ngay tại chỗ, con bảo đảm khách uống… ầm ầm cho coi".

Bà Mười gật gật trước "sáng kiến" kia, không biết vì có lý hay chỉ gật cho vui lòng khách. Chỉ mong có thêm cách nào đó giúp người dân nơi đây kiếm thêm hoa lợi từ cây đỏ, một ưu đãi mà không phải ở đâu thiên nhiên cũng ban tặng.