Văn hóa cà phê ở Việt Nam có những nét riêng từ phong cách pha chế đến gu thưởng thức mang âm hưởng riêng từng vùng miền. Trên thế giới có rất nhiều cách thưởng thức cà phê khác nhau nhưng cà phê sữa đá của người Việt được đánh giá là một nét ẩm thực rất độc đáo.
Các cách uống cà phê khác nhau trên thế giới
Hiện nay trên thế giới có rất nhiều cách pha chế cà phê khác nhau. Mỗi cách uống đều thể hiện văn hóa riêng của từng quốc gia.
Espresso là loại cà phê rất được ưa chuộng tại Italy và Tây Ban Nha. Loại cà phê này được pha bằng cách cho nước bị ép dưới áp suất cao chảy qua một lượng cà phê xay cực mịn, sẽ cho ra cà phê với một lớp kem từ dầu cà phê có màu vàng nâu sẫm (người ta gọi đó là crema).
Espresso có vị rất đậm và trên mặt có một lớp crema thơm mà không đắng. Loại thức uống này thường được uống bằng tách dày được làm nóng trước, có thể có hoặc không pha thêm đường, thường được phục vụ kèm theo một mẩu bánh quy cùng một ly nước.
Cappuccino đang dần trở nên quen thuộc với người Việt.
Cappuccino là cách uống cà phê của người Italy. Một ly Cappuccino chuẩn sẽ gồm 3 phần đều nhau: cà phê Espresso được pha với một lượng nước gấp đôi (Espresso Lungo), sữa nóng và sữa sủi bọt. Tiếp đến, rắc thêm lên trên ít bột cacao hay bột quế, rồi dùng thìa vẽ tạo hình cho sản phẩm của mình, có thể là hình trái tim, chiếc lá, đám mây...
Latte Macchiato (Latte) là một loại cà phê nóng gồm Espresso và sữa. Latte giống cà phê sữa nhưng ngọt hơn. Một Latte Macchiato được pha đúng chuẩn phải gồm 3 tầng rõ rệt. Sữa được rót vào cốc đầu tiên, ở đáy cốc, tạo nên tầng thấp nhất có màu trắng. Sau đó là bột sữa ở tầng cao nhất. Cuối cùng sẽ rót Espresso qua lớp bọt sữa để xuống tầng thứ 2. Rắc lên trên lớp bọt sữa một ít bột cacao, chocolate hoặc bột quế để trang trí là hoàn tất.
Cà phê Mocha là hỗn hợp giữa Espresso được pha bằng hơi nước và chocolate nóng. Đặc trưng của loại thức uống này là vị thơm béo của kem tươi và vị ngậy của chocolate nóng. Cho trực tiếp Espresso pha cùng bột chocolate sữa nóng vào ngay chính giữa ly nhẹ nhàng và cẩn thận để không làm vỡ lớp váng cà phê thơm ngon. Cuối cùng, trang trí bằng bột cacao hay chocolate trên bề mặt.
Cà phê sữa đá – sự hài hòa của cà phê Việt Nam
Cà phê của người Việt ngày nay được người Pháp đưa vào từ thời Pháp thuộc. Nhờ được thừa hưởng những điều kiện thuận lợi mà thiên nhiên đã ban tặng, Việt Nam phù hợp để phát triển tốt giống cà phê Robusta và đã trở thành nước xuất khẩu cà phê Robusta có sản lượng lớn nhất toàn cầu.
Cũng từ khi cây cà phê được trồng trên dải đất hình chữ S, người Việt đã biết cách pha chế và uống cà phê. Trải qua hàng trăm năm, thức uống này đã trở nên phổ biến với người Việt. Trong dòng chảy lịch sử, người Việt đã sáng tạo ra một kiểu uống cà phê độc đáo, khi sử dụng với đá.
Có lẽ sự kết hợp hài hòa giữa các thái cực: đắng - ngọt, bùi - béo, cà phê sữa đá đã chiếm được tình cảm của nhiều thực khách. Vị dễ uống, không làm mất đi tính năng của cà phê mà còn bổ sung năng lượng cho cơ thể từ sữa, nên cà phê sữa đã trở thành thức uống gần gũi của người Sài Gòn và cả người Việt, có thể thưởng thức bất cứ khi nào và bất cứ nơi đâu.
Ly cà phê sữa đá Việt được nhiều người ưa chuộng.
Điểm nhấn độc đáo trong văn hóa thưởng thức cà phê Việt Nam, chính là cà phê được pha bằng phin – một cách pha chế bằng dụng cụ đơn giản, tiện dụng nhưng vẫn đảm bảo mang đến một ly cà phê chất lượng. Bên cạnh đó, gu thưởng thức cà phê chuộng vị mạnh mẽ, đắng và đậm hậu vị của người Việt được đánh giá là một trong những nhân tố đặc biệt trong "menu" cà phê trên thế giới.
Khí hậu và khẩu vị của từng vùng miền khác nhau đã tạo nên nhiều nét phá cách so với cách uống cà phê truyền thống. Việc cho thêm đá, pha đường, hòa thêm sữa đặc vào cà phê đã trở thành thói quen phổ biến, góp phần làm đa dạng cho nền văn hóa cà phê Việt. Nếu cà phê nóng, thuần chất được pha phin, nức tiếng với vị đắng đậm, thì cà phê đá dành cho những người thích cảm giác mát lạnh pha lẫn vị đắng đằm vị.