Trao đổi với chúng tôi khi đang tìm hiểu mua xe tại một showroom của hãng xe nhập khẩu ở quận 7 (TP HCM), ông Hoàng Dương, một khách hàng, cho biết ban đầu gia đình tính năm sau mới mua xe. nhưng khi nghe thông tin Chính phủ đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với dòng xe sang có dung tích động cơ trên 3,0 L, ông quyết định mua luôn trong năm 2015.

“Nhiều bạn bè của tôi cũng rủ nhau mua dòng xe trên và họ đều muốn giao xe trước thời điểm áp thuế TTĐB. Hơn nữa, ký hợp đồng đặt cọc từ bây giờ thì tới khoảng tháng 3-2016 mới được nhận xe, còn chậm hơn nữa đại lý không dám chắc chắn” - ông Dương nói.

Lượng người Việt mua ô tô tăng mạnh trong thời gian gần đây. Ảnh: QUANG HUY

Đầu cơ xe sang

Ông Phạm Vũ, đại diện kinh doanh đại lý chính thức Honda ô tô Việt Nam tại quận 11 (TP HCM), cho hay thời gian gần đây, lượng người mua các dòng xe phổ thông, dung tích động cơ nhỏ diễn ra bình thường, không có gì đột biến. Nhưng dòng xe sang, có dung tích động cơ lớn thì lượng khách hàng tăng.

Một số ý kiến cho rằng thời điểm cuối năm nên ô tô bán chạy hơn bình thường, trong đó có dòng xe sang. Tuy nhiên, ông Phạm Vũ nhận định thông tin sẽ tăng mạnh thuế TTĐB đối với ô tô có dung tích động cơ lớn mới là nguyên nhân chính khiến nhiều người rủ nhau đi mua dòng xe này.

Chẳng hạn, với xe có dung tích động cơ 3,0-4,0 L sẽ tăng từ mức 60% hiện nay lên 90%. Với mức thuế trên, đến thời điểm sau 1-7-2016, giá bán về Việt Nam dự báo có thể tăng thêm 50%.

“Mua xe trước thời điểm trên khách hàng sẽ tiết kiệm được một số tiền lớn vì những dòng xe 3,0 L trở lên đều có giá hàng tỉ, thậm chí hàng chục tỉ đồng/xe” - ông Vũ nói.

Theo thống kê của ban tổ chức, chỉ trong năm ngày diễn ra triển lãm Motor Show 2015 vừa tổ chức tại Hà Nội, gần 200 hợp đồng bán xe đã được ký kết, chủ yếu là dòng xe sang có dung tích động cơ lớn trên 3,0 L. Trong đó hãng xe sang Audi ký 45 hợp đồng bán xe; các dòng xe BMW, Mini… có tới 59 xe được ký hợp đồng.

Ông Trương Kim Phong, Giám đốc kinh doanh và tiếp thị Công ty Ford Việt Nam, đánh giá: “Đây là hiện tượng xảy ra khi chính sách thay đổi, thuế tăng, giá tăng khiến khách hàng mua xe trước né thuế. Tuy vậy, số lượng cá nhân mua xe sang không nhiều mà có thể do các đại lý hoặc nhóm khách hàng mua né thuế để đầu cơ, khi giá xe tăng bán ra kiếm lợi nhuận”.

Bài toán cạnh tranh

Nhiều hãng sản xuất, lắp ráp trong nước cho rằng việc tăng thuế TTĐB đối với dòng xe sang có dung tích động cơ lớn và giảm thuế cho xe có dung tích nhỏ dưới 2 l với mức giảm 5%-25% là hợp lý.

Bên cạnh đó, đại diện Công ty Cổ phần Ô tô Trường Hải (Thaco) nhìn nhận lộ trình giảm thuế TTĐB mà Chính phủ đưa ra sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp ô tô trong nước có thời gian thực hiện chiến lược cạnh tranh với xe giá rẻ nhập khẩu từ Thái Lan, Indonesia… Tuy nhiên, Chính phủ cần giảm thuế nhập khẩu linh kiện phụ tùng - hiện nay phải chịu 15%-20% để các công ty sản xuất, lắp ráp trong nước có thể cạnh tranh.

Ở góc nhìn khác, một số ý kiến lại cho rằng nếu giảm mạnh thuế TTĐB với xe nhỏ sẽ khiến các đơn vị sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước gặp khó khăn khi phải cạnh tranh với xe nhập khẩu giá rẻ.

Để hóa giải khó khăn này, ông Trương Kim Phong, đại diện Ford Việt Nam, nói: “Việt Nam phải biết mình đang ở đâu trong chuỗi cung ứng của ASEAN và toàn cầu. Mình tập trung sản xuất xe con trong khi cả thế giới cũng đang sản xuất dòng xe này. Có điều với tiềm lực, công nghệ yếu thì Việt Nam khó có thể cạnh tranh với các nước. Do vậy Việt Nam nên xem xét có thể sản xuất được linh kiện, phụ tùng nào, có giá trị gia tăng cao thì tập trung vào sản xuất cái đó”.

Ông Phong cũng thông tin ngành ô tô Việt đang tập trung vào công nghiệp cơ khí nhưng dự báo trong khoảng 20 năm nữa, ngành ô tô thế giới sẽ chuyển sang sản xuất xe điện. Xe điện rất đơn giản, chỉ cần môtơ gắn vào bốn bánh xe, cộng với bộ cảm biến điều khiển là xong. Và theo dự báo có thể 30 năm nữa, thế giới sẽ không còn ô tô động cơ đốt trong nữa, khi đó họ đã chuyển sang ngành công nghiệp điện-điện tử.

“Vì vậy Việt Nam phải biết lượng sức mình, đón đầu những công nghệ mới của xe điện. Nếu cứ thấy thế giới đã chạy một quãng đường xa rồi Việt Nam mới chạy theo thì không bao giờ đuổi kịp, thậm chí thiệt hại nặng nề. Không khéo thế giới bỏ đi rồi mình mới nhảy vào” - ông Phong cảnh báo.