Mặc dù xe quá đát không được phép mua bán, đưa vào lưu thông nhưng các chủ bãi xe này vẫn vô tư mua bán, từ bán nguyên chiếc xe cũ đến từng bộ phận được tháo rời ra.
Hết hạn vẫn cứ chạy
Trong vai một người đi mua xe quá đát về chở hàng, PV Thanh Niên đến bãi bán xe cũ nằm mặt tiền đường Nguyễn Văn Linh (H.Bình Chánh, gần quốc lộ 1A) gặp ông chủ tên Minh đang chỉ đạo thợ dùng hàn xì “xẻ thịt” chiếc xe ben cũ nát để lấy khung, trục bánh xe bán ve chai.
Ngay trước cổng bãi xe, ông Minh đặt hai cabin xe đầu kéo to đùng để “quảng cáo” thay cho biển hiệu. Nghe chúng tôi hỏi mua xe đầu kéo quá đát, ông Minh chỉ hai xe đầu kéo màu trắng nằm cuối bãi, hô giá: “Xe đầu kéo (BS: 57K-24xx) này giá 120 triệu đồng, hết đời rồi nhưng đảm bảo còn chạy “ngon lành”, bớt 5 triệu đồng thôi vì giá gốc đã 110 triệu đồng”. “Chủ xe có đưa cho ông biển số xe, giấy chứng nhận đăng ký xe (GCNĐKX) không?”, PV hỏi. “Tôi không biết chủ xe vì tôi mua lại của người khác ở Q.Gò Vấp. Xe hết đời làm gì có giấy phép lưu hành, ông ra tiệm đặt làm hai biển số gắn vào là xong” - ông Minh nhiệt tình chỉ dẫn.
Xe này hết đời rồi. Nếu mua thì tôi cho số điện thoại của người khác liên hệ làm giấy tờ, biển số gắn vào chạy
Ông Hùng, chủ bãi xe ở đường Nguyễn Văn Linh
Đến một bãi xe khác cũng trên đường Nguyễn Văn Linh (H.Bình Chánh, gần quốc lộ 50), ông Hùng (chủ bãi xe) nói: “Tôi chỉ còn hai xe đầu kéo quá đát của Mỹ, 1 chiếc “xẻ thịt” cabin bán vì nát quá nhưng máy còn ngon. Chiếc đầu kéo còn lại mới kéo về được 10 ngày, còn ngon lắm, có máy lạnh, đổ xăng vô là nổ máy chạy thôi, bán giá “hữu nghị” 100 triệu đồng. Có người đến đòi mua cái máy 70 triệu đồng mà tôi chưa chịu". PV cũng hỏi giấy tờ xe thì ông Hùng nói: "Xe này hết đời rồi. Nếu mua thì tôi cho số điện thoại của người khác liên hệ làm giấy tờ, biển số gắn vào chạy, chứ vụ giấy tờ tôi không chuyên”.
Cách đó không xa là bãi xe V.H, trưng bảng hiệu chuyên mua bán các loại ô tô cũ. Tại đây sau một hồi xem xe, chúng tôi quyết định chọn mua chiếc xe đầu kéo hiệu Hyundai màu vàng, cũ nát còn in logo của một công ty vận chuyển ở Q.7 nhưng ông chủ tên Hảo đi vắng nên nhân viên cho số điện thoại liên lạc.
Qua điện thoại, ông Hảo ra giá: “Xe đầu kéo màu vàng hiệu Hyundai tôi bán 110 triệu đồng, khỏi trả giá”. “Xe đầu kéo của Mỹ giá bán 100 triệu, sao xe đầu kéo Hyundai bán giá cao hơn?”, PV hỏi.
“Ôm xe đầu kéo của Mỹ vào nguy hiểm lắm, lỡ bán không được, "xẻ thịt" bán không được giá bằng xe Hyundai vì cabin của Hyundai nhiều sắt hơn. Xe này mua về đổ xăng vào chạy nhưng nói trước là xe hết đời rồi nhe. Nếu mua, tôi khuyến mãi cho biển số xe, GCNĐKX đi theo xe" (do chủ xe không nộp lại cho CSGT - PV).
Chỉ mới phát hiện 1/2.800 xe hết hạn sử dụng
Theo quy định, ô tô hết niên hạn sử dụng (HNHSD), chủ xe không phải mang xe đến cơ quan chức năng nhưng phải nộp lại giấy chứng nhận đăng kiểm cho trung tâm đăng kiểm địa phương và biển kiểm soát, GCNĐKX cho cơ quan đăng ký xe. Chủ phương tiện có quyền giữ xe HNHSD nhưng không được phép đưa vào lưu thông.
Theo số liệu thống kê của Cục Đăng kiểm VN, tính đến 1-1-2017, trên cả nước có 162.619 xe HNHSD, trong đó có 116.859 xe tải và 45.760 xe chở người từ 10 chỗ trở lên. Hiện TP HCM có 31.000 xe HNHSD, trong đó có 21.376 xe tải và 9.624 xe chở người từ 10 chỗ trở lên.
Tuy nhiên, nhiều chủ xe HNHSD vẫn trốn tránh không đến cơ quan chức năng giao nộp lại các giấy tờ nói trên, đồng thời lén lút bán xe cho người khác làm giả giấy tờ, đưa vào lưu thông gây mất an toàn giao thông, tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến tai nạn giao thông (TNGT).
Thực tế, đã xảy ra trường hợp, một công ty vận tải ở Q.2 mua xe container quá đát về gắn biển số đỏ giả, sau đó thuê tài xế không có giấy phép lái xe hạng FC điều khiển, gây TNGT chết người xảy ra tại giao lộ Nguyễn Thị Định - đường vào cảng C (khu vực cảng Cát Lái, Q.2) vào ngày 8-12-2016. “Nhiều doanh nghiệp, cá nhân mua xe HNHSD về hoạt động. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến gây mất an toàn giao thông. Hằng ngày, có hàng chục phương tiện quá đát chạy ra vào cảng Cát Lái chở hàng”, một cán bộ của Công an TP HCM cho biết.
Theo tìm hiểu, năm 2016, Cục Đăng kiểm VN chuyển qua danh sách 2.800 phương tiện HNHSD cho PC67 nhưng chỉ có gần 70 chủ phương tiện đến giao nộp biển số xe, GCNĐKX. Còn CSGT chỉ mới phát hiện xử lý 1 xe quá đát. Cụ thể, đầu tháng 3-2017, Đội CSGT An Sương (PC67) khi tuần tra đã phát hiện, lập biên bản xử lý 1 ô tô HNHSD đang lưu thông trên quốc lộ 1A (Q.12).
“Cái khó là khi cơ quan đăng ký xe phối hợp với công an cơ sở yêu cầu giao nộp biển số xe, GCNĐKX thì nhiều chủ phương tiện HNHSD khai báo đã bán cho người khác. Xe qua nhiều đời chủ nhưng không làm thủ tục sang tên đổi chủ nên đến nay cũng không xác định được chủ xe ở đâu”, một cán bộ công an phường ở Q.Tân Bình chia sẻ.
Quản lý chưa chặt
Cuối năm 2016, PC67 triển khai nhiều kế hoạch nhằm chấn chỉnh tình trạng này song vẫn chưa mang lại hiệu quả tích cực. Theo đó, PC67 tiến hành rà soát, thống kê số ô tô HNHSD, sau đó lập danh sách, gửi thông báo mời chủ phương tiện đến cơ quan chức năng làm thủ tục nộp GCNĐKX, biển số xe theo quy định.
Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày gửi thông báo, nếu chủ phương tiện không tự giác đến cơ quan chức năng làm thủ tục nộp GCNĐKX, biển số xe thì PC67 sẽ phối hợp với công an phường, xã, thị trấn nơi chủ xe cư trú để thu hồi. Đồng thời, thông qua công tác xử lý phương tiện vi phạm, PC67 kết hợp tra cứu cơ sở dữ liệu nếu phát hiện xe HNHSD sẽ xử lý. PC67 cũng thường xuyên cập nhật danh sách xe HNHSD đăng tải trên trang điện tử của Cục Đăng kiểm để tuần tra kiểm soát xử phạt.
Về vấn đề này, ông Ngô Hồng Hệ, Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới, Cục đăng kiểm VN, cho rằng: “Theo Thông tư 15/2014/TT-BCA của Bộ Công an quy định trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong việc thu hồi biển số xe, GCNĐKX. Nhưng quan trọng là các lực lượng chức năng phải cùng vào cuộc. Đồng thời phải quy trách nhiệm cá nhân thì mới đem lại hiệu quả”.
Thực tế, người bán xe HNHSD đều để nguyên chiếc để bán được giá (từ 90 - 120 triệu đồng/xe đầu kéo) và hầu hết người đi mua xe quá đát về chở hàng đều sử dụng biển số giả, giấy tờ giả. Do vậy có ý kiến cho rằng cơ quan chức năng nên yêu cầu chủ phương tiện cắt hủy phương tiện bán phế liệu để tránh tuồn ra ngoài lưu thông.
“Theo tôi cơ quan chức năng nên sớm đưa ra quy định hủy bỏ số khung, số máy và cắt rời khung xe thành sắt phế liệu để tránh tình trạng người mua mang về lắp ráp thành chiếc xe “râu ông nọ cắm cằm bà kia”. Nếu xe này gây TNGT bỏ chạy hoặc tội phạm sử dụng làm phương tiện gây án thì chắc chắn sẽ gây khó khăn cho công tác điều tra”, một cán bộ điều tra của ngành công an đã về hưu khuyến cáo.
“Cơ quan đăng kiểm và lực lượng CSGT nếu kiên quyết xử lý nghiêm thì chắc chắn sẽ kéo giảm xe HNHSD lưu thông trái phép. Cơ quan chức năng phải có biện pháp chế tài hai lực lượng này nếu “cho qua” khi phát hiện xe HNHSD. Hiện số lượng lớn xe HNHSD chưa giao nộp lại biển số xe, GCNĐKX tồn tại mà cơ quan chức năng không biết ở đâu là nguy hiểm trong công tác quản lý”, tiến sĩ Phạm Sanh, chuyên gia ngành giao thông vận tải tại TP HCM nhìn nhận.
Miền Trung: Xe quá “đát” dạt lên núi hoặc vùng sâu
Tại Quảng Nam, sau khi lực lượng chức năng rà soát khoảng 260 xe tải, xe ô tô khách hết niên hạn sử dụng, đã có 150 trường hợp được thu hồi biển số, còn lại các chủ xe cho biết tình trạng xe đã cũ nát hoặc bán phế liệu. Thượng tá Phan Thanh Hồng, Phó trưởng phòng CSGT Công an tỉnh Quảng Nam, cho biết nhiều khả năng xe HNHSD hiện “lưu hành” ở khu vực miền núi, trong phạm vi công trình để vận chuyển đất đá, vật liệu xây dựng; CSGT chưa phát hiện trường hợp vi phạm ở đồng bằng.
Trung tá Lê Viết Phương, Phó trưởng phòng CSGT Công an tỉnh Thừa Thiên-Huế cho biết hôm nay (27.3), lực lượng CSGT trên toàn tỉnh sẽ mở đợt ra quân kiểm tra, xử lý tình trạng xe quá hạn đăng kiểm. Trước đó, CSGT Công an tỉnh Thừa Thiên-Huế cũng đã mở nhiều đợt kiểm tra khiến tình hình vi phạm của các loại xe HNHSD có lắng xuống.
H.X.Huỳnh - B.N.Long
