Chán nản, ức chế và muốn quên đi… là cảm xúc của NĐT khi nói về tình trạng đầu tư thua lỗ, nhưng vẫn phải đem tiền nhà đi nộp thuế. Sau một thời gian "kêu" về tình trạng bất cập của chính sách thuế TNCN đối với hoạt động đầu tư chứng khoán nhưng cơ quan quản lý không có biện pháp khắc phục hữu hiệu, NĐT đã "dị ứng" với những câu hỏi về chuyện thuế khoá và cảm thấy như mình bị bỏ rơi.
"Tôi cảm thấy chán chường và tuyệt vọng vì sự vô lý của chính sách thuế, nhưng mãi không được khắc phục. Khi làm chính sách, cơ quan quản lý lúc nào cũng nói có biện pháp khuyến khích NĐT nhỏ lẻ tham gia thị trường, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của họ. Thế nhưng, sự vô lý có một không hai của chính sách thuế TNCN đang phủ nhận điều này…", NĐT mở tài khoản tại một công ty chứng khoán (CTCK) niêm yết lớn nói.
Có một thực tế là, với cách khấu trừ thuế ngay khi thực hiện giao dịch, gần như chẳng NĐT nào để ý họ phải đóng bao nhiêu thuế sau mỗi thương vụ bán chứng khoán, huống gì đến việc tính số thuế phải nộp hàng tháng, quý.
Tuy nhiên, do phần mềm giao dịch trực tuyến của CTCK hiển thị chi tiết các dữ liệu về lỗ, lãi của từng mã chứng khoán và tổng danh mục đầu tư, nên một NĐT cho biết: "Gần đây nhất, do lo ngại thị trường mất thanh khoản, tôi đành bán một mã chứng khoán khi bị lỗ tới 37%. Đau nhất là số lỗ này chưa bao gồm khoản thuế bị khấu trừ. Xem lại sao kê trong 3 tháng qua, tôi không khỏi ức chế khi khoản lỗ lên tới trên 100 triệu đồng, trong đó có hơn 10 triệu đồng tiền thuế".
Trong khi hầu hết NĐT gần như không biết, thậm chí không muốn nhớ số thuế mình bị khấu trừ, thì các CTCK lại nắm số liệu này rất chắc. Lý do là bởi các CTCK hàng tháng phải thay NĐT thực hiện quyết toán thuế với cơ quan thuế.
Phó Tổng Giám đốc một CTCK lớn đang niêm yết cho biết, 7 tháng đầu năm 2011, tổng số thuế mà Công ty khấu trừ của NĐT khoảng 14 tỉ đồng, nghĩa là trung bình khoảng 2 tỉ đồng/tháng. Từ tháng 8 đến tháng 11/2011, do Quốc hội cho phép giảm tỷ lệ khấu trừ thuế khi giao dịch từ 0,1%/giá trị giao dịch xuống 0,05%, nên số thuế mà Công ty khấu trừ trung bình khoảng gần 1 tỉ đồng/tháng.
Do quy định của Luật Thuế TNCN, nên bất kể đầu tư lỗ hay lãi, tất cả NĐT đều bị khấu trừ thuế khi thực hiện giao dịch. Điều đáng nói là qua bóc tách dữ liệu, Công ty nhận thấy, phần nhiều NĐT bị lỗ nhưng vẫn bị nộp thuế.
Kế toán trưởng một CTCK có trụ sở chính tại Hà Nội cho biết, trung bình số tiền mà NĐT bị Công ty khấu trừ để thực hiện nghĩa vụ thuế là khoảng hơn 60 triệu đồng/tháng, trong đó, đa phần NĐT thua lỗ, thậm chí lỗ nặng với tỷ lệ thâm vào vốn 30 - 40%. Do phần mềm giao dịch của Công ty được thiết kế có nhiều tiện ích, nên cả Công ty và NĐT đều dễ dàng nắm bắt được tổng lãi lỗ của danh mục đầu tư, số tiền thuế, phí bị khấu trừ…
Tại kỳ họp Quốc hội mới đây, việc sửa đổi Luật Thuế TNCN đã được đưa vào chương trình xây dựng luật năm 2012 của Quốc hội. Theo đó, tại kỳ họp diễn ra vào cuối năm 2012, Luật này sẽ được Quốc hội xem xét thông qua. Khi đó, hy vọng những vô lý của Luật Thuế TNCN đối với đầu tư chứng khoán hiện tại sẽ được khắc phục, bởi nhiều lần, lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định quan điểm, khi Luật được sửa đổi thì sẽ đảm bảo NĐT có lãi mới phải chịu thuế.
Về phương án sửa đổi Luật, ngày 9-12, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai, cho biết, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính đang đôn đốc Tổng cục Thuế khẩn trương tổng kết việc triển khai Luật Thuế TNCN, để làm rõ những bất cập phát sinh trong thực tiễn, trên cơ sở đó, đề xuất phương án khắc phục cụ thể, nhằm đảm bảo tính khả thi cho Luật.
Riêng về những bất cập của Luật đối với lĩnh vực đầu tư chứng khoán, Tổng cục Thuế đang đánh giá khách quan, toàn diện để đề xuất giải pháp. Việc sửa đổi Luật Thuế TNCN sẽ có tính đến kinh nghiệm của thế giới.
